Maria Montessori - najbardziej pokojowa z rewolucjonistek

Wypuściła uczniów z ławek i pozwoliła im uczyć się poprzez samodzielność. Jej metodą uczą się dzieci w 35 tysiącach szkół na całym świecie. Włoska lekarka Maria Montessori zrewolucjonizowała system szkolnictwa i oddała dzieciom prawo do wolności. Do francuskich kin trafił film na postawie jej historii, określany przez krytyków jako piękny i wrażliwy.

Publikacja: 13.04.2024 18:09

Maria Montessori była trzykrotnie nominowana do pokojowej nagrody Nobla.

Maria Montessori była trzykrotnie nominowana do pokojowej nagrody Nobla.

Foto: PAP

Rok 1900. Lili d'Alengy, słynna paryska kurtyzana, skrywa wstydliwy sekret – córkę z niepełnosprawnością, Tinę. Nie chcąc opiekować się dzieckiem, które zagraża jej karierze, postanawia wyjechać z Paryża do Rzymu. Tam poznaje Marię Montessori, lekarkę, która opracowała rewolucyjną metodę uczenia dzieci, nazywanych wówczas „wybrakowanymi”. Maria także skrywa tajemnicę: dziecko urodzone poza związkiem małżeńskim. Obie kobiety wzajemnie pomogają sobie zdobyć miejsce w męskim świecie i zapisać się na kartach historii. To fabuła nowej filmowej biografii Marii Montessori, lekarki, psychiatry, antropolożki i feministki żyjącej na początku XX wieku, którą wyreżyserowała Léa Todorov.

„Wychowanie nawet małego dziecka nie ma więc na celu przygotowania go do szkoły, ale do życia”

Maria Montessori miała 5 lat, kiedy przybyła z rodzicami do Rzymu w 1875 roku. Jako nastolatka uczęszczała do szkół dla chłopców. Jej matka od zawsze zachęcała ją do samodzielności i bronienia swoich wartości. W czasach, kiedy kobiety nie mogły studiować, Maria marzyła o tym, by zostać lekarką. Poprosiła papieża, by się za nią wstawił w tej sprawie. Udało się, dzięki czemu była jedyną studentką w swoim roczniku na wydziale medycznym uniwersytetu w Rzymie. Kiedy w 1894 roku odbywała praktyki w klinice psychiatrycznej, zaczęła interesować się zachowaniem przebywających tam dzieci z upośledzeniami umysłowymi. Któregoś dnia zobaczyła, że po posiłku niektórzy mali pacjenci, na co dzień pozbawieni dodatkowych zajęć, siadali na podłodze i zaczynali bawić się okruszkami, które na nią spadły. Uspokajali się podczas tej czynności i byli na niej skoncentrowani. Ta obserwacja stała się podstawą jej doktryny pedagogicznej, którą postanowiła oprzeć na trzech filarach: autonomii, pewności siebie i eksperymentowaniu. Jej zdaniem, żeby dziecko mogło coś lepiej zrozumieć, trzeba pozwolić mu poznać to również za pomocą zmysłów. Żeby zrozumieć właściwości przedmiotu łatwiej go dotknąć, niż o nim słuchać.

W wieku 26 lat Maria Montessori została pierwszą lekarką we Włoszech. Miała specjalizację z psychiatrii, ale kolejne lata swojego życia poświęciła na rozwijanie wiedzy również z zakresu filozofii, psychologii i biologii. Po ukończeniu studiów podjęła pracę w Klinice Psychiatrycznej Uniwersytetu Rzymskiego zajmując się przede wszystkim dziećmi z niepełnosprawnościami i kładąc nacisk na stworzenie specjalnych metod pozwalających im na rozwój. Była zaangażowaną feministką. Między innymi reprezentowała Włochy na Międzynarodowym Kongresie Praw Kobiet w Berlinie w 1896 roku.

W klinice poznała ojca swojego syna, również lekarza. Ponieważ wiedziała, że zamążpójście i macierzyństwo uniemożliwią jej awanse na ścieżce naukowej i zawodowej, postanowiła swój związek utrzymywać w tajemnicy, a dziecko oddała na wychowanie niani. Jej partner, Giuseppe, zgodził się na taki układ, ale ostatecznie ożenił się z inną, co złamało serce młodej naukowczyni. Kontakt z synem nawiązała dopiero w 1913 roku. Mario był później najlepszym asystentem swojej matki i poświecił się doskonaleniu jej metody.

Czytaj więcej

Królowa kropek Yayoi Kusama. Mieszka w szpitalu psychiatrycznym i tworzy dla Louis Vuitton

„Czego nie ma najpierw w zmysłach, tego nie ma później w umyśle”

W 1900 roku została mianowana współdyrektorem Instytutu Medyczno-Pedagogicznego Kształcenia Nauczycieli dla Opieki i Wychowania Dzieci Umysłowo Upośledzonych. Opracowywała metody, które pozwalały im czytać, pisać i zdawać egzaminy z języka włoskiego na takich samych zasadach, jak inni uczniowie. Stworzyła szereg materiałów sensorycznych — woreczki wypełnione kulkami czy karty gramatyczne. „Ucz, ucząc, a nie poprawiając” – radziła nauczycielom. „Nie mów im, jak to zrobić. Pokaż im, jak to zrobić i nie wypowiadaj ani słowa. Jeśli im powiesz, będą patrzeć, jak poruszają się twoje usta. Jeśli im pokażesz, będą chcieli to zrobić sami” – podpowiadała rodzicom.

Casa dei Bambini (tłum. Domy Dziecięce) był jej pierwszym samodzielnym projektem. W dzielnicy robotniczej Rzymu, o bardzo wysokich wskaźnikach przestępczości, otworzyła przedszkole, które miało na celu zajęcie się dziećmi pozostającymi bez opieki i ich edukację stosowną do wieku. Opis tej koncepcji zawarła dwa lata później w książce wydanej pod polskim tytułem jako "Domy dziecięce". Następnie całkowicie poświęciła pracy z dziećmi. Jej metody szybko upowszechniały się na świecie, gdzie powstawały kolejne placówki prowadzone wedle jej wytycznych. W 1923 roku otrzymała tytuł doktora honoris causa Uniwersytet Durham w USA. Pod koniec lat 20. XX wieku powstało w Berlinie Association Montessori Internationale (AMI) – Międzynarodowe Stowarzyszenie Montessori, centralna organizacja koordynująca działalność placówek i towarzystw montessoriańskich na świecie oraz zajmująca się kształceniem nauczycieli. Maria została jego prezesem, syn Mario - sekretarzem.

Pokój i wspólnota od najmłodszych lat

Rządy Mussoliniego zmusiły Montessorich do emigracji. Osiedlili się w Hiszpanii, gdzie kontynuowali swoją pracę. Rok 1934 był dla nich wyjątkowo trudny. Zamknięto szkoły Montessori w Niemczech i Włoszech, ale za to powołano szwajcarski oddział stowarzyszenia. Dwa lata później znowu musieli uciekać, tym razem przed wojną domową. Wyjechali do Wielkiej Brytanii, później Holandii. Byli na odczytach w Indiach, kiedy Włochy przystąpiły do wojny, zostali więc internowani przez rządy kolonii brytyjskiej, jaką był wtedy ten kraj. Te doświadczenia utwierdziły Marię Montessori w przekonaniu, że wartości pokoju i wspólnoty należy budować od najmłodszych lat.

Po wojnie jeździła wraz z synem po świecie z wykładami, występowała w audycjach radiowych i wymieniała się doświadczeniami z innymi. (Spotkała się między innymi z Zygmuntem Freudem.) Wyszkolili w tym czasie ponad tysiąc pedagogów. W 1949 roku po raz pierwszy została nominowana do pokojowej nagrody Nobla, a z rąk rektora Sorbony odebrała w imieniu republiki francuskiej Krzyż Legii Honorowej. W kolejnym roku dostała miano profesora na Uniwersytecie w Perugii i tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu w Amsterdamie. W 1952 roku planowała podróż do Ghany w celu przeprowadzenia kursu dla afrykańskich nauczycieli, ale zmarła nagle w holenderskiej miejscowości Noordvijk, gdzie została pochowana. Na jej grobie widnieje napis: „Proszę was kochane dzieci, które wszystko potraficie, abyście razem ze mną budowały pokój na całym świecie i pomiędzy ludźmi”.



Źródła:

https://www.lefigaro.fr/actualite-france/maria-montessori-la-pedagogue-rock-star-aux-idees-meconnues-20240312

https://www.sudouest.fr/culture/cinema/video-qui-etait-vraiment-maria-montessori-l-heroine-du-film-la-nouvelle-femme-18942097.php

https://www.sudouest.fr/culture/cinema/video-qui-etait-vraiment-maria-montessori-l-heroine-du-film-la-nouvelle-femme-18942097.php

https://montessori.pl/

http://www.montessorionline.pl/p/o-mm.html

https://www.montessori-france.asso.fr/page/167406-maria-montessori-et-sa-vision-de-l-enfant

Rok 1900. Lili d'Alengy, słynna paryska kurtyzana, skrywa wstydliwy sekret – córkę z niepełnosprawnością, Tinę. Nie chcąc opiekować się dzieckiem, które zagraża jej karierze, postanawia wyjechać z Paryża do Rzymu. Tam poznaje Marię Montessori, lekarkę, która opracowała rewolucyjną metodę uczenia dzieci, nazywanych wówczas „wybrakowanymi”. Maria także skrywa tajemnicę: dziecko urodzone poza związkiem małżeńskim. Obie kobiety wzajemnie pomogają sobie zdobyć miejsce w męskim świecie i zapisać się na kartach historii. To fabuła nowej filmowej biografii Marii Montessori, lekarki, psychiatry, antropolożki i feministki żyjącej na początku XX wieku, którą wyreżyserowała Léa Todorov.

Pozostało 91% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Jej historia
Nicole Kidman odebrała nagrodę za całokształt twórczości
Jej historia
90-letnia Joan Collins powiedziała, dlaczego nie rezygnuje z pracy
Jej historia
Katarzyna Kuczyńska-Budka – prezydentka Gliwic. Dla miasta poświęciłaby karierę męża
Jej historia
Jane Fonda: mogę być aresztowana co tydzień
Jej historia
Agata Wojda, pierwsza w historii prezydentka Kielc: Ja nie zapraszam ludzi do siebie, tylko idę tam, gdzie oni są
Materiał Promocyjny
Co czeka zarządców budynków w regulacjach elektromobilności?