Oto miejsca w Polsce, w których kobiety zarabiają lepiej od mężczyzn. Koniec z luką płacową?

GUS opublikował dane dotyczące różnic w wynagrodzeniach Polaków w zależności od wieku, płci i miejsca zamieszkania. Z zestawień wynika, że na terenie Polski jest kilka regionów, w których kobiety mogą liczyć na wyższe wynagrodzenia niż mężczyźni.

Publikacja: 20.09.2024 11:21

Z nowych analiz GUS wynika, iż mediana wynagrodzeń wykazuje różnice ze względu na płeć .

Z nowych analiz GUS wynika, iż mediana wynagrodzeń wykazuje różnice ze względu na płeć .

Foto: Adobe Stock

W wrześniu Główny Urząd Statystyczny, odpowiadając na wzrastające zapotrzebowanie na informacje dotyczące sytuacji na rynku pracy, opublikował raport „Rozkład wynagrodzeń w gospodarce narodowej”. Zawiera on dane dotyczące wynagrodzeń w gospodarce narodowej za pierwsze trzy miesiące 2024 roku. Zgodnie z informacjami zawartymi w Kalendarium GUS, nowe dane będą publikowane co miesiąc i będą obejmować okres sprzed sześciu miesięcy. Do tej pory szczegółowe dane o strukturze wynagrodzeń publikowane były przez GUS co 2 lata.

W zestawieniu, o którym mowa, prezentowane są dane z uwzględnieniem takich czynników jak płeć, wiek zatrudnionych, miejsce zamieszkania, wielkość przedsiębiorstwa, branża oraz lokalizacja siedziby firmy. Dodatkowo, w ramach nowości w publikacjach GUS, oprócz wartości przeciętnej, uwzględniana jest również mediana wynagrodzeń. To podejście dostarcza bardziej szczegółowego i realistycznego obrazu rozkładu wynagrodzeń w różnych branżach, regionach i grupach wiekowych.

Wynagrodzenia w Polsce – badanie GUS

W marcu bieżącego roku przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej wyniosło 8 604,72 złotych, podczas gdy mediana wynagrodzeń, czyli kwota, poniżej i powyżej której zarabiała połowa pracowników, osiągnęła 6 549,22 złotych. Oznacza to, że mediana wynagrodzeń była o 23,6 proc. niższa od średniej wartości wynagrodzenia. Z danych Głównego Urzędu Statystycznego wynika, że 10 proc. najmniej zarabiających Polaków otrzymywało pensję, która nie przekroczyła 4 242,00 zł, podczas gdy 10 proc. najlepiej zarabiających otrzymywało wynagrodzenie na poziomie 14 016,00 zł lub więcej.

Dane GUS ukazują znaczące różnice w poziomie wynagrodzeń w zależności od wielkości zatrudniających przedsiębiorstw. Średnie wynagrodzenie w firmach mających maksymalnie 9 pracowników wynosiło zaledwie 4 242 złotych brutto, co odpowiada płacy minimalnej. W przedsiębiorstwach średniej wielkości, zatrudniających więcej pracowników, wynagrodzenie wzrosło do 7 008 złotych. Najwyższe wynagrodzenia odnotowano wśród pracodawców zatrudniających co najmniej 1000 pracowników. Tam przeciętna pensja przekraczała 7 941 złotych.

Wiadomo, gdzie w Polsce kobiety zarabiają lepiej od mężczyzn

Z analiz GUS wynika, iż mediana wynagrodzeń wykazuje różnice ze względu na płeć – dla mężczyzn wyniosła 6770,08 zł i była o 412,64 zł wyższa niż dla kobiet. Analizując przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w gospodarce narodowej, można zauważyć, że chociaż w większości województw mężczyźni przeciętnie zarabiają więcej niż kobiety, istnieją pewne wyjątki. Różnice na korzyść kobiet można dostrzec przede wszystkim w województwie łódzkim oraz lubelskim. Wyraźnie więcej kobiety zarabiają również w województwie świętokrzyskim. Tam przeciętne wynagrodzenie kobiet wynosi 8 018,78 zł, podczas gdy mężczyźni zarabiają 7 402,14 zł. Podobnie w województwie podlaskim kobiety osiągają przeciętne wynagrodzenie w wysokości 8 046,53 zł, czyli o 500 zł więcej niż zarobki mężczyzn w tym regionie. W poszczególnych sektorach gospodarki przeciętne miesięczne wynagrodzenie kobiet różni się w zależności od regionu. W sektorze rolniczym wynagrodzenie kobiet jest wyższe jedynie w województwie pomorskim. Z kolei w sektorze przemysłowym najwyższe przeciętne miesięczne wynagrodzenie kobiet notowane jest w województwie mazowieckim. Natomiast w sektorze usług kobiety osiągają wyższe przeciętne wynagrodzenie zarówno w województwie mazowieckim, jak i świętokrzyskim.

Czytaj więcej

„Money dysmorphia”: kogo dotyczy poczucie zagrożenia związane ze stanem finansów?

W przedziale wiekowym 25-34 lata mężczyźni zarabiają średnio 9604,53 zł miesięcznie, a kobiety 8553,90 zł. Jednak w grupie wiekowej 55-64 lata kobiety osiągają wyższe wynagrodzenie (8738,52 zł) niż mężczyźni (8351,94 zł). Różnice w wynagrodzeniach między płciami są szczególnie zauważalne w branżach technicznych i finansowych. W sektorze „informacji i komunikacji” mężczyźni zarabiają średnio 12 000 zł, podczas gdy kobiety 9 100 zł. W branży finansowej i ubezpieczeniowej mediana wynagrodzenia mężczyzn wynosi 11 551,60 zł, natomiast kobiet jest o 3 515,60 zł niższa. Ta dysproporcja może odzwierciedlać nierówności w dostępie do wyższych stanowisk lub lepszych ofert pracy w sektorze finansowym. Z kolei w branży budowlanej kobiety zarabiają średnio 5 766,12 zł, czyli więcej 1 416,12 zł od mężczyzn (4 350 zł). Może to wskazywać na lepsze wynagrodzenia dla kobiet na wyższych stanowiskach lub specyfikę lokalnych warunków pracy. W branżach takich jak „zakwaterowanie i gastronomia” oraz „rolnictwo” różnice w wynagrodzeniach zależne od płci nie są tak wyraźne.

Luka płacowa – co to takiego?

Luka płacowa to zjawisko ekonomiczne, które można zaobserwować na całym świecie. Polega ono na istnieniu różnic w przeciętnych wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn. Kobiety na ogół zarabiają mniej, nawet gdy są podobnie wykwalifikowane i wykonują tę samą pracę. Luka płacowa ma bezpośredni wpływ na przyszłe możliwości zarobkowe kobiet oraz ich długoterminowe bezpieczeństwo finansowe. Ponadto wzrost pensji kobiet w trakcie ich całej kariery jest mniej dynamiczny niż wzrost wynagrodzeń mężczyzn. Wspomniane czynniki przekładają się także na niższe świadczenia emerytalne. Skala tego zjawiska różni się w zależności od branży, regionu, pochodzenia, wieku oraz poziomu wykształcenia. W rezultacie niektóre grupy społeczne są narażone na większe dysproporcje niż inne.

Luka płacowa w Polsce i w innych krajach

Z danych Eurostatu wynika, że różnica w zarobkach kobiet i mężczyzn w Polsce wynosi 4,5 proc. Z kolei Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej szacuje, że dysproporcja ta sięga 4,8 proc. Duży wpływ na tę różnicę ma sektor prywatny – to w nim dysproporcja zarobków między kobietami i mężczyznami wynosi 12,9 proc. Dla porównania: w sektorze publicznym jest ona znacznie mniejsza i wynosi jedynie 2,3 proc. W Unii Europejskiej kobiety zarabiają średnio o 12,7 proc. mniej na godzinę niż mężczyźni. Warto jednak zaznaczyć, że wielkość luki płacowej znacznie różni się w poszczególnych państwach członkowskich. Według danych z 2021 roku największą lukę płacową odnotowano w Estonii – 20,5 proc., a następnie w Austrii (18,8 proc.), Niemczech (17,6 proc,), na Węgrzech (17,3% proc. oraz na Słowacji (16,6 proc.). Najmniejsze dysproporcje w wynagrodzeniach w zależności od płci zaobserwowano w następujących krajach: Rumunii (3,6% proc.), Słowenii (3,8 proc.), Polsce (4,5 proc.), Włoszech (5,0 proc.) oraz Belgii (5,0 proc.). Luksemburg natomiast zdołał całkowicie wyeliminować różnice płacowe między płciami.

Skorygowana i nieskorygowana luka płacowa

Choć od lat 70. XX wieku zauważalne zmniejszyła się różnica między wynagrodzeniem kobiet i mężczyzn, problem ten wcale nie został wyeliminowany. Dla przykładu: w Stanach Zjednoczonych różnica płacowa między kobietami a mężczyznami pozostaje niemal niezmienna od 2002 roku. Według danych American Association of University Women (AAUW) w Stanach Zjednoczonych kobiety pracujące na pełny etat zarabiają 84 proc. tego, co mężczyźni. Jeśli tempo zmian utrzyma się na obecnym poziomie, równość wynagrodzeń zostanie osiągnięta dopiero w 2088 roku.

Czytaj więcej

Polki płacą karę za macierzyństwo. Tracą ogromne pieniądze

Ponadto istotne jest rozróżnienie pojęcia skorygowanej luki płacowej od nieskorygowanej. Nieskorygowana luka płacowa to różnica między średnimi zarobkami na godzinę brutto mężczyzn i kobiet wyrażona jako odsetek zarobków mężczyzn. Przy jej obliczaniu nie bierze się pod uwagę czynników takich jak wykształcenie, wiek, ilość przepracowanych godzin ani rodzaj pracy. Natomiast skorygowana luka płacowa uwzględnia czynniki wpływające na wynagrodzenie, takie jak stanowisko, wiek, poziom wykształcenia i doświadczenie zawodowe. Przedstawia ona różnice w zarobkach osób pracujących w tych samych sektorach, z podobnym doświadczeniem zawodowym i na podobnych stanowiskach. Można przypomnieć, że nieskorygowana luka płacowa wynosiła 12.7 proc. w Unii Europejskiej, a w Polsce 4.5 proc. Jednak według danych Eurostatu z 2021 roku skorygowana luka płacowa wynosi średnio 11.2 proc. w Unii Europejskiej, natomiast w Polsce kształtuje się ona na poziomie 12.2 proc.. Według badania wykonanego przez Instytut Badań Strukturalnych (IBS) w 2015 roku, w którym wzięto pod uwagę więcej czynników niż w przywoływanym badaniu Eurostatu, skorygowana różnica mieści się w Polsce w przedziale 16–24 proc.. Taki wynik jest dość wysoki, jeśli porównać go do innych krajów Unii Europejskiej.

Koniec luki płacowej w Unii Europejskiej?

Unijna dyrektywa uchwalona w 2023 roku o jawności wynagrodzeń może przyczynić się do zmniejszenia luki płacowej w państwach członkowskich. Kraje UE dostały trzy lata na wprowadzenie przepisów wykonawczych, które umożliwią jej realizowanie. Zgodnie z planowanymi zmianami pracownicy będą mogli poznać średnią płacę na danym stanowisku. Natomiast jeśli luka płacowa przekroczy próg 5 proc., pracodawca będzie zobowiązany do uzasadnienia jej wystąpienia.

W wrześniu Główny Urząd Statystyczny, odpowiadając na wzrastające zapotrzebowanie na informacje dotyczące sytuacji na rynku pracy, opublikował raport „Rozkład wynagrodzeń w gospodarce narodowej”. Zawiera on dane dotyczące wynagrodzeń w gospodarce narodowej za pierwsze trzy miesiące 2024 roku. Zgodnie z informacjami zawartymi w Kalendarium GUS, nowe dane będą publikowane co miesiąc i będą obejmować okres sprzed sześciu miesięcy. Do tej pory szczegółowe dane o strukturze wynagrodzeń publikowane były przez GUS co 2 lata.

Pozostało 94% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Biznes i prawo
Lucy Cohen - księgowa, która wie i radzi, jak zarobić więcej niż pierwszy milion
Biznes i prawo
Nieprzewidziane konsekwencje obniżki VAT na kobiece produkty higieniczne w Niemczech
Biznes i prawo
Kobiety ocenia się w pracy inaczej niż mężczyzn. Nowy raport nie daje powodów do radości
Biznes i prawo
Praca zdalna na różnych etapach kariery kobiet. Zbadano, kto zyskuje, a kto traci
Prawo
Niewidoma prawniczka Katarzyna Heba: To ja jestem ta przebojowa, która niczego się nie boi