Agata Passent o nowej liście lektur: Czasami "ramota" trzyma się dobrze

Czy zmiany w kanonie lektur obowiązkowych są konieczne?

Agata Passent: Gdy lista lektur nie jest “restaurowana” co kilka lat, to uczniowie, belfrzy i rodzicie narzekają na “ramoty” i “propagandę” lub “ciemnogród”. A jak są robione zmiany, to też podnosi się larum – na liście lektur, podobnie jak na piłce nożnej, znamy się wszyscy. Zmiany w liście lektur to z jednej strony sprawa ważna, bo to, co uznajemy za kanon tworzy naszą tożsamość i buduje wspólnotę, ale to przecież zmiana kosmetyczna na tle tego, co jest potrzebne w edukacji w Polsce – potrzebne są zmiany systemowe. By szkoła była nowoczesna, empatyczna, skuteczna i dostępna dla wszystkich, a praca w szkole i przedszkolach by przyciągała najlepszych fachowców.

Czy to dobrze, że młodzież będzie miała mniej czytania?

Dobrze, że lektur będzie mniej. Szczególnie w szkole podstawowej nie chodzi o ilość stron do czytania, ale o to, jak czytamy. Regularnie, na głos i by książka kojarzyła się z przygodą, z przyjemnością, by temat był przez osobę prowadzącą lekcję prezentowany atrakcyjnie.

Czy istnieją tytuły, które pani zdaniem, nie przystają już do obecnych czasów?

Czasem książka wydaje się “ramotą” np. „Zaczarowana zagroda” Centkiewiczów to książeczka z 1963! Czyli z epoki PRL… Występują tam nawet „naukowcy radzieccy”. Tymczasem jest to bardzo aktualna książka o tym jak obserwować i badać ptaki, jak budować więź między ludźmi i zwierzętami i okazja do lekcji o Antarktydzie. Więc czasem „ramota” trzyma się dobrze.

Czytaj więcej

Edukacja

Joanna Ćwiek: Bez zwycięstwa grunwaldzkiego, „Inki” i rzezi wołyńskiej

Podstawa programowa z historii została okrojona głównie w szkole podstawowej. W szkole średniej z...

Które z zaproponowanych zmian są, pani zdaniem, korzystne dla młodych osób?

Wykreślenie “Katarynki” nie martwi – wciąż pozostaje “Lalka”, najlepsza polska powieść. W to miejsce może wskoczyć coś bardziej dotyczącego współczesnego świata, co dzieci lubią czytać, co znają – bo chodzi o to, by polubiły samodzielne czytanie. Pieśni patriotyczne – mamy lekcje muzyki i tam dzieci mogą jedną czy dwie piosenki poznać – literacko nie jest to strata. „Pan Tadeusz” czy np. „Dziady” lub „Świtezianka” to tytyły lubiane przez dzieci – dzieci kochają magię. Literatura Zagłady nie powinna być prezentowana przed zakończeniem klasy 6.

Czy można powiedzieć, że ten wybór wychodzi naprzeciw oczekiwaniom młodych osób?

Tworząc listę lektur poloniści powinni ściśle współpracować z psychologami od rozwoju dzieci i psychologami społecznymi. Musimy być bardziej empatyczni – sceny przemocy serwują dzieciom niepotrzebną traumę. Tektsty autorów onegdaj popularnych czy ważnych czasem nie starzeją się najlepiej, wiem to, bo wracam z ciekawości po latach np. do Fitzgeralda czy Żeromskiego i zionie to nudą, powtarzalnością. Jeśli chcemy, by dzieci dawały sobie radę we współczesnym świecie, to epatowanie mniej lub bardziej sensownymi powstaniami – „Rozdziobią nas kruki, wrony” czy martyrologią chrześcijańską w wydaniu Sienkiewicza „Quo vadis”, a unikanie autorek i autorów 21. wieku nie jest dobrym tropem.