Prawo serii w wypadkach lotniczych: Czy trzeba się bać, wchodząc teraz na pokład samolotu?

Czy w transporcie – konkretnie odnośnie do wypadków samolotowych – istnieje coś takiego jak prawo serii? Czy są na to jakieś dowody?

Krzysztof Błasiak, p.o. zastępcy przewodniczącego Państwowej Komisji Badania Wypadków Lotniczych: Pytanie, czy prawo serii w ogóle istnieje – nie tylko w transporcie. To raczej obserwacja, że jakieś niezwykle rzadkie zjawisko powtarza się w pewnym miejscu, w pewnym czasie lub w pewnych okolicznościach. Chyba raczej trudno tutaj mówić o prawie. Różni eksperci sprzeczali się na temat tego, czy ono istnieje i choć były dyskusje akademickie, nic takiego nie zostało potwierdzone. Osobiście uważam, że prawo serii nie istnieje. Poczyniono za to obserwacje, że w danym czasie określonych wypadków zdarza się więcej i tutaj należy szukać odpowiedzi na pytanie, z czego to wynika. 

Po pierwsze – jeśli chodzi o transport lotniczy – wypadków ogólnie jest więcej, ponieważ jest coraz większy ruch lotniczy. Nie tylko w lotnictwie, ale wszędzie, gdzie mamy do czynienia ze wzrostem ilości przewozów, mimo że są procedury bezpieczeństwa i jest ono utrzymywane na wysokim poziomie, to siłą rzeczy  będzie rosnąć również liczba wypadków. Drugim czynnikiem, który na to może wpływać są konflikty zbrojne. Ich wynikiem są różnorodne perturbacje, które negatywnie oddziałują na bezpieczeństwo. Mam na myśli zarówno wpływ bezpośredni – zabłąkane rakiety i zestrzelenia, jak i  pośredni – zaabsorbowanie służb i innych instytucji czuwających nad ruchem lotniczym, nie tylko w tę pracę, która codziennie wymaga obsługi takich przewozów, ale również w dodatkowe zadania wynikające z panującej sytuacji.

Czytaj więcej

Opinie

Latanie będzie jeszcze bezpieczniejsze? Ważna zmiana przepisów coraz bliżej

Agencja Unii Europejskiej ds. Bezpieczeństwa Lotniczego (EASA) proponuje ogólnounijne rozporządzenie w sprawie obsługi naziemnej lotnisk. Czy planowane zmiany będą miały wpływ na bezpieczeństwo podniebnych podróży?

Kolejną rzeczą, którą pozwala zauważyć tzw. prawo serii, jest to, że żyjemy w czasach, w których każda informacja w bardzo krótkim czasie jest w stanie dotrzeć na drugi koniec świata. Nawet jeżeli takie serie istniały w przeszłości, trudniej było je zauważyć, bo informacje o wypadkach miały charakter lokalny, a nie globalny. Uważam więc, że prawa serii nie ma. Jest obserwacja, że w ostatnim czasie rzeczywiście tych zdarzeń w lotnictwie jest więcej, ale poza zwykłą statystyką, nie można tutaj mówić tutaj o prawie.

Czym może być spowodowana taka seria wypadków?

Przypadkiem losowym. Każdy wypadek ma inną przyczynę i nie widzę tutaj powiązań. Gdyby to były zdarzenia, które możemy ze sobą jakoś połączyć, na przykład u jednego przewoźnika, albo na jednym lotnisku, albo dla jednego typu statku powietrznego, to wówczas moglibyśmy łączyć fakty i domniemywać, że może być to czymś spowodowane. Natomiast to jest każdorazowo inny kraj, inny samolot, inny przewoźnik, inne okoliczności i zapewne inna przyczyna. Sądzę, że nie ma tu wspólnego mianownika.

Gdyby jednak przyjąć, że mamy do czynienia z serią, to czy da się określić, kiedy ona się zakończy?

Tak jak się nie da określić, kiedy wypadek zaistnieje, tak samo nie można określić, kiedy się wypadki skończą. Jak już mówiłem, nie wierzę w tym przypadku w tak zwane prawo serii, więc każdy ten przypadek traktuję indywidualnie. Wypadki zapewne nigdy nie skończą się tak, że ich zupełnie nie będzie. Są niejako wpisane w istnienie lotnictwa. Standardy bezpieczeństwa są podnoszone, a więc statystycznie zdarzają się one coraz rzadziej, natomiast były i będą. Staramy się, żeby wypadki przede wszystkim jak najrzadziej zdarzały się w lotnictwie komercyjnym w przewozach pasażerskich liniowych, bo rzeczywiście wówczas ofiar jest wiele. Lecz tak naprawdę, w przeliczeniu na godzinę lotu i na pasażera, to są bardzo niewielkie liczby.

Niestety i człowiek jest zawodny, i technika jest zawodna, więc pewnie nigdy nie uda się wyeliminować do zera wszystkich wypadków – czy to w lotnictwie, czy w innych dziedzinach transportu. Jeżeli uznamy, że seria się kończy, kiedy jest jeden wypadek na rok, a nie np. jeden na miesiąc, to myślę, że pewnie niedługo będziemy mogli tak powiedzieć. Nie wierzę, żeby wypadków w najbliższym czasie było dużo więcej.

Czytaj więcej

Podróże

Dlaczego nie należy ignorować wskazówek stewardessy?

Większość pasażerów nie zwraca uwagi na personel pokładowy, który tuż przed odlotem wykonuje prezentację dotyczącą procedur bezpieczeństwa. - Te informacje, w sytuacji awaryjnej mogą uratować nam życie - mówi Marta Bil, założycielka Fly High Cabin Crew Academy.