Daria Abramowicz: Wymagania współczesnego świata często dociskają nas do ściany

Gra pani w tenisa?

Daria Abramowicz: Moja trenerka postanowiła zająć się wygrywaniem turniejów Wielkiego Szlema- bardziej niż pracą szkoleniową- więc szukam nowej. Mówiąc jednak poważniej: potwierdzam, uczę się grać, bo lubię ten sport, ale też po to, aby jeszcze lepiej zrozumieć jego specyfikę i dynamikę. Gram ponadto w squasha - długo, bo od dziesięciu lat. To zainteresowanie, które łączy mnie oraz mojego męża.

Uprawianie sportu to element warsztatu oraz efekt przekonania, że jego znajomość w praktyce wpływa na efektywność pracy psychologa sportowego?

Nie podporządkowuję wszystkiego pracy. Sport to jednak moja pasja- zawsze nią był. Lubię aktywność fizyczną nie tylko z perspektywy hobby, ale także dbania o zdrowie i równowagę w życiu. Możemy więc jego aktywne uprawianie nazwać skutkiem ubocznym, bo poniekąd pozwala mi lepiej rozumieć sportowca i skuteczniej łączyć kropki w tym, czym zajmuję się zawodowo.

Takie doświadczenie uwiarygadnia psychologa w oczach sportowca?

Mam przekonanie, że psychologowie sportu, którzy rozumieją i czują sport, a pracując z konkretną dyscypliną znają także jej specyfikę, dynamikę funkcjonowania na danej arenie oraz żargon, mogą działać skuteczniej. Przyczynia się to także do budowania merytorycznego autorytetu.

Praca z Igą Świątek, czyli liderką światowego rankingu, to szczyt kariery zawodowej dla psychologa sportu?

Nigdy się nad tym nie zastanawiałam, bo mam przekonanie, że moja praca nie jest po to, aby osiągać szczyty. Najcenniejszym, co mogę robić, to wykonywać ją skutecznie oraz jakościowo niezależnie od tego, kto do mnie przychodzi: wielki mistrz z pierwszych stron gazet, junior czy dziecko. To nie truizm. Nie kokietuję, właśnie z takim przekonaniem wychodzę każdego dnia do pracy.

Kobiecie w tej branży łatwiej czy trudniej?

Wszystko zależy od tego, z kim pracuje, bo w naszej profesji bardzo ważna jest relacja terapeutyczna. Istotne, żeby między psychologiem a sportowcem „kliknęło”. Wyobraźmy sobie sytuację, w której postawny rugbysta przychodzi do psycholożki mającej doświadczenie w łyżwiarstwie figurowym: owo „kliknięcie” może, ale wcale nie musi nastąpić. Ważne jest więc zarówno dopasowanie, jak i kompetencje - także społeczne. Wydaje mi się, że obecnie na rynku pracy w naszej profesji jest więcej kobiet, choć to się powoli zmienia. Widzimy to także w sporcie.

Jak dużo nauczyła się pani przy współpracy ze Świątek?

Rozwinęłam się merytorycznie, bo mam dostęp do najświeższej wiedzy oraz technologii. Nauczyłam się także sporo w zakresie łączenia tego, co dzieje się na arenie bezpośredniego przygotowania do wykorzystania potencjału sportowego z aspektem biznesowo-finansowym. Widzę, jak wielki sportowiec w pewnym momencie może zostać szefem przedsiębiorstwa, którego jest rdzeniem. Czerpię także ze współpracy w świetnym zespole, gdzie nawzajem uzupełniamy swoją wiedzę. Jeden z najbardziej utytułowanych i najbardziej doświadczonych trenerów kolarstwa w historii powiedział mi zresztą kiedyś, że zawsze stara się zachowywać „otwartą głowę”, bo nawet, jeśli słyszy coś po raz tysięczny albo widzi coś dziesiątki razy, to być może wyłapie inną perspektywę lub doszuka się czegoś nowego w tej samej treści. Bardzo mądre słowa.

Psycholog sportu będący częścią zespołu czuje presję wyniku?

Wszyscy jesteśmy w pewnym sensie - zwłaszcza społecznie - rozliczani z wyniku. Moja praca jest może nieco inna, bo skupiona na procesie, ale rezultat w wielkim sporcie zawsze jest kwestią nadrzędną. Odpowiadając na pytanie: nie jestem robotem. Zdarza się, że czuję presję. Zwłaszcza gdy po przegranych meczach trochę o sobie poczytam.

Zagląda pani do mediów społecznościowych?

Tak, bo chcę znać klimat i nastrój społeczny - także po to, aby wiedzieć, z czym będzie musiała zmierzyć się zawodniczka, jeśli sama tam zajrzy. Chciałabym też podkreślić oraz sprostować: Iga nie jest „odcinana” podczas turniejów od mediów społecznościowych. To jej wybór. Pracując ze sportowcami zależy mi, aby byli silnymi jednostkami, które podejmują własne decyzje.

Presja sprawia, że pani też potrzebuje superwizji, czyli pracy z innym psychologiem?

Oczywiście, że korzystam z superwizji - to nasz zawodowy obowiązek. Sama zresztą przeszłam przez psychoterapię własną i uważam, że to ogromnie wartościowy proces dla każdego specjalisty. Usłyszałam ostatnio od jednego z psychologów, że on sam nie ma przekonania, że nadawałby się do pracy w ekspozycji, bo kontekst nieustannej oceny byłby trudny do przepracowania. To potwierdza, że mówimy o sprawie mocno indywidualnej.

Z iloma sportowcami pani dziś pracuje?

Dwunastoma-piętnastoma, ale żaden z moich obecnych podopiecznych nie dzielił się tym w przestrzeni publicznej, więc nie możemy mówić o nazwiskach. Kiedyś pracowałam z Agnieszką Skrzypulec i Jolantą Ogar-Hill, które zdobyły srebrny medal w żeglarstwie na igrzyskach w Tokio, a także kadrą narodową kolarzy torowych czy pływaków. To współprace, które były publiczne.

Miała pani w ciągu roku 65 delegacji i spędza 250-300 dni poza domem. To oznacza poświęcenie życia prywatnego dla pracy?

To duże obciążenie na wielu polach: poznawczym, emocjonalnym, społecznym i fizycznym. Poświęcam w pewnym sensie życie osobiste, ale jest ono powiązane ze sportem, a specyfika pracy mojego męża sprawia, że umiemy to łączyć. Nie mam też poczucia, że będę pracowała w takim trybie przez kolejnych 20, 30 lat. Nie byłoby to zdrowe. Sytuację oczywiście ułatwia fakt, że sport - odkąd pamiętam - jest moją największą życiową pasją. Uważam ponadto, że aby stworzyć satysfakcjonujące relacje i osiągać poczucie dobrostanu, kluczowe jest spełnienie osobiste, a mi ten dobrostan oraz spełnienie daje to poczucie realizowanie się w mojej pasji.

Nie ma pani poczucia, że coś traci? Wielu sportowców opowiada o tym, jak trudno łączyć sport i życie osobiste, zwłaszcza w kontekście założenia rodziny…

Różnicą między mną a zawodnikiem jest to, że nie używam ciała jako narzędzia pracy, doskonaląc się w sporcie. Uprawianie sportu zawodowo dyskwalifikuje na pewien czas, pod pewnymi względami odbiera możliwość założenia rodziny, bo wymaga przerwy. Trzeba więc podkreślać, że mamy coraz więcej wspaniałych przykładów zawodniczek, które wracają do startów po urodzeniu dziecka: Serena Williams, Allyson Felix, Alex Morgan, Laurę Kenny czy ostatnio tenisistki: Elina Switolina oraz Karolina Woźniacka. Niemniej pozostaje to wyzwaniem, o czym od pewnego czasu mówi chociażby Ons Jabeur. Ja mam większy komfort, bo zawsze mogę zaplanować moją pracę nieco inaczej: zmniejszyć liczbę wyjazdów czy zmodyfikować jej intensywność.

Ma pani poczucie, że dzięki narzędziom, w jakie jest wyposażona jako psycholog, optymalnie łączy pracę z życiem prywatnym i nie czuje zniechęcenia, wypalenia, zmęczenia?

Grupa zawodowa psychologów i psychoterapeutów jest mocno narażona na syndrom wypalenia, więc przywiązuję dużą wagę do równowagi oraz jakościowej regeneracji na wszystkich polach. Nie mam zbyt wielu dni urlopowych - może dziesięć, dwanaście w ciągu roku. Myślę jednak, że moim work-life balance zarządzam efektywnie. Jestem zadowolona zwłaszcza ze swojej aktywności fizycznej. Mamy dziś w sztabie Igi fajny rytm, bo kiedy ona jeszcze śpi, my idziemy razem na siłownię. To także spaja relacje w zespole.

Kto jest w waszym sztabie dobrym, a kto złym policjantem?

Nie ma takiego podziału. Uzupełniamy się, budujemy efektywną komunikację, pracujemy na relacjach. Naszym zadaniem jest stanowić skuteczną sieć wsparcia dla zawodniczki.

Trudniej w przypadku Igi zarządzać sukcesem czy porażką?

Większe wyzwanie to zarządzanie sukcesem, ale tylko dlatego, że - nie chcę brzmieć arogancko, ale takie są raczej fakty - zwycięstw ma dziś więcej niż porażek. Sukces jest więc w jej karierze bardziej obecny. Praca z niepowodzeniami w pewnym sensie wynika zaś z tego, co już osiągnęła.

Ona sama po Australian Open przyznała, że bardziej obawiała się wówczas porażki niż chciała wygranej…

Zarządzanie presją i oczekiwaniami zewnętrznymi to obecnie największe wyzwanie. Wynika ono zarówno z osobowości oraz temperamentu zawodniczki, jak i skali sukcesu. A także z tego, że w Polsce często postrzega się sportowców jako dobro narodowe. Właśnie tak nazywają Igę nawet sami kibice. Mówią: „Jesteś naszym skarbem”. To dla sportowców bardzo obciążające, bo pokazuje duże oczekiwania dotyczące dostarczania ludziom tego, czym chcą żyć i co ich cieszy.