Kiedy pracodawca może powierzyć pracownikowi dodatkowe obowiązki bez podwyżki?

W ostatnim czasie rynek pracy dynamicznie ewoluuje, a przewaga sił w relacji pracownik - pracodawca potrafi zmienić się z dnia na dzień. W takiej rzeczywistości szczególnie ważna jest znajomość przepisów regulujących możliwości obciążenia pracowników dodatkowymi zadaniami.

Publikacja: 07.11.2024 15:22

Pracodawca, który mierzy się z brakami kadrowymi, ma możliwość powierzenia pracownikowi, w przypadka

Pracodawca, który mierzy się z brakami kadrowymi, ma możliwość powierzenia pracownikowi, w przypadkach uzasadnionych swoimi potrzebami, innej pracy niż określona w umowie o pracę.

Foto: Adobe Stock

Gdy pracodawcy podejmują decyzje o zwolnieniach, w tym również zwolnieniach grupowych, w mediach podnoszona jest dyskusja na temat ich zasadności, uwarunkowaniach gospodarczych, a także wpływie decyzji biznesowych na wizerunek pracodawców. Gdy jednak to pracownicy masowo zwalniają się z pracy i potrafią porzucić swoje obowiązki już na kolejny dzień, rzadko zdarza się, aby takie sytuacje spotkały się z jakąkolwiek oceną publiczną, w tym również z krytyką. Tematu tego nie poruszają też pracodawcy, którzy pozostawieni niejako sami sobie muszą szybko przeorganizować pracę zespołów w taki sposób, aby zapewnić ciągłość procesów pracy, dotrzymać terminów oraz dostarczyć klientom usługi. Powstaje wówczas pytanie, co zrobić, skoro brakuje rąk do pracy? Odpowiedź na nie się stosunkowo prosta i wynika wprost z przepisów prawa – pracodawcy mogą powierzyć pracownikom czasowe wykonywanie innych obowiązków, jeżeli jest to uzasadnione ich potrzebami. Czy coś zatem stoi na przeszkodzie, aby skorzystać z możliwości przewidzianych przez prawo? Tak, pracodawcy nierzadko mierzą się w takich sytuacjach ze stanowczym sprzeciwem pracowników, którzy zarzucają im stosowanie tzw. dry promotion czyli awansu bez podwyżki. Czy jednak zasadnie? Konfrontacja trendów pojawiających się w mediach z rozwiązaniami przewidzianymi przez przepisy prawa może być zaskakująca zarówno dla jednej, jak i drugiej strony umowy o pracę.

Czytaj więcej

Najpierw kariera, potem dziecko? Korporacje finansują kobietom zamrażanie komórek jajowych

Kiedy można czasowo powierzyć pracownikowi dodatkowe obowiązki bez podwyżki

Pracodawca, który mierzy się z brakami kadrowymi, ma możliwość powierzenia pracownikowi, w przypadkach uzasadnionych swoimi potrzebami, innej pracy niż określona w umowie o pracę. Nie chodzi tu o nowe zadania, wchodzące w zakres pracy, na którą strony się umówiły, a o takie, które wykraczają poza rodzaj umówionej pracy. Takie rozwiązanie przewidują wprost przepisy, przy czym zastrzegają pewne dodatkowe warunki jego stosowania – zarówno po stronie pracodawców, jak i po stronie pracowników. Jednym z tych warunków jest to, że pracodawcy mogą powierzyć pracownikom inną pracę, jeżeli jest to uzasadnione ich potrzebami – np. właśnie w sytuacji braków kadrowych. Z kolei pracownicy mają obowiązek przyjęcia na siebie dodatkowych obowiązków w związku z koniecznością realizacji polecenia służbowego, co koreluje dodatkowo z podstawowymi obowiązkami pracowniczymi, o których mowa w art. 100 KP. Co jednak istotne, powierzenie dodatkowych obowiązków pracownikowi na podstawie art. 42 § 4 KP nie rodzi po stronie pracodawcy konieczności podwyższenia wynagrodzenia. Przeciwnie, przepisy przewidują jedynie, że taka zmiana nie powinna w takiej sytuacji powodować obniżenia wynagrodzenia. Oznacza to, że w odniesieniu do samego faktu powierzenia innej pracy pracownik nie może skutecznie dochodzić od pracodawcy podwyższenia wynagrodzenia w związku z czasowym powierzeniem mu dodatkowych obowiązków.

Czytaj więcej

Czy pracodawca może nakazać podwładnym noszenie bielizny? Dress code okiem prawniczki

Kiedy powierzenie innych obowiązków może być nadużyciem po stronie pracodawcy?

Zdarzają się jednak sytuacje, w których pracodawcy przesuwają granicę przewidzianą przez przepisy i nadużywają czasowego powierzenia obowiązków do tego stopnia, że spychają na pracowników dodatkowe obowiązki na stałe. Takie działanie, o ile nie wiąże się ze zmianą innych warunków pracy, w tym również wynagrodzenia, może zostać uznane za nadużycie prawa, które w dyskusji publicznej nazywane jest dry promotion. Pracodawcy, którzy korzystają z art. 42 § 4 KP są związani terminem, na jaki mogą powierzyć inny obowiązki bez podwyższania wynagrodzenia – czas ten nie może być dłuższy niż 3 miesiące w roku. Powierzenie pracownikowi innej pracy na okres przekraczający ww. termin wymaga zatem albo zgody pracownika i zawarcia w tym przedmiocie aneksu do umowy o pracy, albo – w przypadku, gdy pracownik nie wyraża zgody na zmianę pracy – wypowiedzenia zmieniającego, co potwierdza orzecznictwo Sądu Najwyższego (wyr. SN z 14.01.2010 r., I PK 155/09, LEX nr 574520). Pracodawcy, którzy w sposób nieuzasadniony nadużyją swojej pozycji względem pracowników i w sposób nieuzasadniony zobligują ich do wykonywania dodatkowych prac, muszą liczyć się z ryzykiem wniesienia przez pracowników powództw o wyrównanie wynagrodzenia. Niewykluczone jest również w takiej sytuacji podniesienie przez pracowników roszczeń na tle nierównego traktowania. Warto, aby pracodawcy przed przesuwaniem granicy i stałego „dociążania” pracowników dogłębnie rozważyli powyższe kwestie.

Karolina Kanclerz

Radca prawny, partner w PCS | Littler.

Michalina Lewandowska-Alama

Radca prawny, prawniczka w PCS | Littler

Gdy pracodawcy podejmują decyzje o zwolnieniach, w tym również zwolnieniach grupowych, w mediach podnoszona jest dyskusja na temat ich zasadności, uwarunkowaniach gospodarczych, a także wpływie decyzji biznesowych na wizerunek pracodawców. Gdy jednak to pracownicy masowo zwalniają się z pracy i potrafią porzucić swoje obowiązki już na kolejny dzień, rzadko zdarza się, aby takie sytuacje spotkały się z jakąkolwiek oceną publiczną, w tym również z krytyką. Tematu tego nie poruszają też pracodawcy, którzy pozostawieni niejako sami sobie muszą szybko przeorganizować pracę zespołów w taki sposób, aby zapewnić ciągłość procesów pracy, dotrzymać terminów oraz dostarczyć klientom usługi. Powstaje wówczas pytanie, co zrobić, skoro brakuje rąk do pracy? Odpowiedź na nie się stosunkowo prosta i wynika wprost z przepisów prawa – pracodawcy mogą powierzyć pracownikom czasowe wykonywanie innych obowiązków, jeżeli jest to uzasadnione ich potrzebami. Czy coś zatem stoi na przeszkodzie, aby skorzystać z możliwości przewidzianych przez prawo? Tak, pracodawcy nierzadko mierzą się w takich sytuacjach ze stanowczym sprzeciwem pracowników, którzy zarzucają im stosowanie tzw. dry promotion czyli awansu bez podwyżki. Czy jednak zasadnie? Konfrontacja trendów pojawiających się w mediach z rozwiązaniami przewidzianymi przez przepisy prawa może być zaskakująca zarówno dla jednej, jak i drugiej strony umowy o pracę.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo
Granice w małżeństwie: jakie zachowania można uznać za zdradę? Prawnik wyjaśnia
WAŻNA (S)PRAWA
Adwokatka Joanna Affre: Dla szefa nie ma nic gorszego niż poczucie samotności decyzyjnej
Prawo
Stwierdzenie nieważności małżeństwa to nie to samo co rozwód. Adwokat kościelny wyjaśnia
Prawo
Jak przygotować się do wizyty w sądzie? Porady prawniczki
Materiał Promocyjny
Przewaga technologii sprawdza się na drodze
Prawo
Małe gwiazdy, wielkie pieniądze – jak chronić młodych influencerów? Nowe prawo w Kalifornii
Walka o Klimat
„Rzeczpospolita” nagrodziła zasłużonych dla środowiska