Jakie specjalne prawa w pracy przysługują rodzicom dzieci do 8 roku życia?

Koniec roku to bardzo intensywny czas, zarówno w życiu prywatnym, jak i zawodowym. Gdy część pracowników przygotowuje się już do świątecznych urlopów, inni intensywnie pracują, aby pomóc przełożonym zamknąć projekty przed końcem roku. Dla pracodawców to moment, w którym liczą na wsparcie swoich zespołów, co czasem wiąże się z koniecznością polecenia pracy w godzinach nadliczbowych czy pracy w nocy. Muszą jednak pamiętać, że nie każdy pracownik będzie mógł podjąć się dodatkowych obowiązków. Mowa o młodych rodzicach, dla których kodeks pracy przewiduje pewne ograniczenia co do organizacji ich pracy, a w szczególności w zakresie czasu pracy.

Jakie specjalne prawa w pracy przysługują rodzicom dzieci do 8 roku życia?

Rodzice wychowujący dzieci do 8 roku życia mają specjalne prawa dotyczące organizacji czasu pracy. Kodeks pracy zabrania zatrudniania ich w nadgodzinach, w porze nocnej czy w systemie przerywanego czasu pracy. Takiego rodzica nie można również bez jego zgody delegować poza stałe miejsce pracy. Chodzi przy tym nie tylko o rodzica biologicznego, ale również takiego, który wprawdzie nie jest rodzicem biologicznym, ale faktycznie wychowuje dziecko.

Przez lata takie uprawnienie przysługiwało rodzicom dzieci do lat 4, jednak w zeszłym roku wiek ten został podniesiony do 8 roku życia. To, co istotne: uprawnienie to może przysługiwać zarówno pracownicom kobietom, jak i mężczyznom, nie ma rozróżnienia, czyja opieka jest priorytetowa. Istotne jest jednak to, że jeżeli oboje rodzice równocześnie pracują, to tylko jedno z nim może skorzystać z tych uprawnień.

Zasady te nie mają oczywiście charakteru bezwzględnego. Jeśli pracownik się zgodzi, pracodawca może mu polecić pracę we wskazanych powyżej szczególnych zasadach.

Czytaj więcej

Biznes i prawo

Najpierw kariera, potem dziecko? Korporacje finansują kobietom zamrażanie komórek jajowych

Ponad połowa wielkich amerykańskich firm oferuje swoim pracownicom w ramach pakietów medycznych mrożenie komórek jajowych. W Nowym Jorku i w Dolinie Krzemowej liczba kobiet korzystających z tej procedury wzrosła w ostatnich latach dwukrotnie. W Europie wprowadza się podobne programy.

Zgoda – czy na pewno dobrowolna?

Zgoda pracownika powinna być udzielona uprzednio, zanim zacznie pracować w szczególnych warunkach. Przyjmuje się, że może być wyrażona jednorazowo na przyszłość i pracodawca nie będzie musiał za każdym razem prosić pracownika o dłuższą pracę. Z oczywistych względów powinna ona być dobrowolna. Z tym jednak bywa różnie. Pracownicy niestety często czują presję i obawiają się odmówić. Boją się, w szczególności, że taka odmowa będzie potraktowana jako mniejsza dyspozycyjność, słabsze zaangażowanie w pracę, a nawet niekoleżeńskość. Takie postawy pracodawców powinny być stanowczo piętnowane. Młody rodzic powinien mieć pełen komfort, aby odmówić bez obawy o negatywne konsekwencje.

Praca w nocy

Podobne zasady będą dotyczyć również pracy w porze nocnej. O tym, które godziny przypadają na porę nocną, powinny wskazywać wewnętrzne regulacje np. regulamin pracy lub obwieszczenie – jeżeli pracodawca nie ma obowiązku wydania regulaminu pracy. To w tych dokumentach pracodawca doprecyzuje, który dokładnie przedział czasowy, uznaje się za porę nocną. Przepisy pozostawiają pracodawcom pewną swobodę co do tego, kiedy występuje pora nocna i wymagają jedynie, aby przypadała ona w przedziale od 21:00 do 7:00 i nie przekraczała 8 godzin.

Zakaz dotyczący pracy w przerywanym systemie czasu pracy

Kolejne ograniczenie w zakresie organizacji czasu pracy pracowników będących młodymi rodzicami dotyczy pracy w systemie przerywanego czasu pracy, który dopuszcza wprowadzenie w ciągu dnia pracy jednej przerwy niewliczanej do czasu pracy, trwającej do 5 godzin. Wątpliwe jest jednak, aby pracownicy chcieli korzystać z owego systemu. Biorąc pod uwagę organizację czasu pracy pracownika i czas dzieci na zajęciach w przedszkolu czy w szkole, trudno sobie wyobrazić, aby w okresie przerwy pracownicy mogli spędzać efektywnie czas z dziećmi. Trzeba również dodać, że w czas tej przerwy wlicza się oczywiście czas dojazdu z pracy do dzieci i z powrotem, aby dalej świadczyć pracę.

Czytaj więcej

Biznes i prawo

Dodatkowe dni wolne dla kobiet w państwowej jednostce budżetowej. Już od grudnia

Dla wielu kobiet miesiączka to czas złego samopoczucia. Doskwierający ból, mdłości, czy obniżony poziom energii to tylko kilka z objawów, które mogą negatywnie wpływać na koncentrację w pracy. OHP zdecydowały o dodatkowych dniach wolnych z powodu menstruacji.

Zakaz dotyczący delegowania pracowników

Na co dzień często można spotkać się ze stwierdzeniem, że pracownicy młodzi rodzice nie mogą zostać wysłani przez pracodawcę w delegację. I w istocie tak jest – przepisy wskazują, że pracodawca nie może delegować pracowników-rodziców poza ich stałe miejsce pracy, chyba że pracownicy ci wyrażą na to zgodę. W przypadku zgody pracownika na odbycie delegacji nie ma przeszkód, aby pracodawca polecił mu wykonywania pracy poza stałym miejscem jego pracy. Chociaż przepis mówi o „delegowaniu” pracownika, to w praktyce nie budzi wątpliwości, że chodzi o delegacje pracowników w szerokim ujęciu, w tym o podróże służbowe.

Naruszenia z karami

Pracodawcy, którzy pod koniec roku muszą zmierzyć się z natłokiem pracy, często korzystają z dodatkowej pracy swoich pracowników. Chociaż pracownicy często podchodzą do takich sytuacji z nastawieniem „wszystkie ręce na pokład” to pracodawcy powinni zwrócić uwagę, czy wśród grupy chętnych do dodatkowej pracy pracowników są młodzi rodzice. Chociaż przepisy przewidują szereg ograniczeń dotyczących organizacji ich czasu pracy, to w przypadku uzyskania odpowiedniej zgody przez pracowników, pracodawca może skorzystać również z ich wsparcia. Pracodawcy muszą pamiętać, że w przypadku naruszenia zakazów, które omówione zostały powyżej, pracodawca musi liczyć się z ryzykiem poniesienia odpowiedzialności wykroczeniowej i nałożeniem na niego grzywny w wysokości do 30.000 PLN.