Prawo posagowe w Indiach miało chronić kobiety. Teraz to narzędzie do nękania mężczyzn?

Samobójstwo Atula Subhasha wywołało ogólnokrajową debatę na temat nadużywania prawa posagowego w Indiach, które pierwotnie miało chronić kobiety przed przemocą, lecz coraz częściej bywa wykorzystywane jako narzędzie do nękania mężczyzn.

Publikacja: 09.01.2025 10:48

Temat posagu pozostaje przedmiotem intensywnej debaty publicznej i prawnej w Indiach, gdzie napięcie

Temat posagu pozostaje przedmiotem intensywnej debaty publicznej i prawnej w Indiach, gdzie napięcie między potrzebą ochrony kobiet a zapewnieniem sprawiedliwości dla obu stron konfliktu wciąż budzi kontrowersje.

Foto: Adobe Stock

9 grudnia 34-letni Atul Subhash odebrał sobie życie. Obok jego ciała znaleziono kartkę z napisem: „sprawiedliwość się należy” („justice is due”). Programista z Bengaluru, miasta położonego na południu Indii, pozostawił po sobie 24-stronicowy list oraz 81-minutowe nagranie wideo, w których oskarżył swoją żonę, Nikitę Singhania, a także jej matkę i brata, o nękanie oraz tortury. 14 grudnia Nikita Singhania, jej matka oraz brat zostali aresztowani pod zarzutem podżegania do samobójstwa. Cała trójka zaprzeczyła oskarżeniom.

Subhash i Singhania pobrali się w 2019 roku, jednak od trzech lat żyli osobno. Ponadto Subhash twierdził, że nie miał możliwości kontaktu z ich czteroletnim synem. W liście i nagraniu Subhash szczegółowo zrelacjonował, jak jego żona bezpodstawnie oskarżyła go o przemoc związaną z posagiem oraz okrucieństwo. Co więcej, oskarżył żonę oraz jej rodzinę o wymuszenie, twierdząc, że w zamian za wycofanie oskarżeń żądali 30 milionów rupii (ponad 1,4 mln zł), 3 milionów rupii (około 144 tys. zł) na prawo do spotkań z synem oraz podwyższenia alimentów. W pozwie rozwodowym z 2022 roku żona Subhasha twierdziła, że jej teściowie byli niezadowoleni z prezentów ślubnych, które jej rodzina podarowała, i żądali dodatkowych 1 miliona rupii. Dodała także, że jej ojciec zmarł na zawał serca niedługo po ślubie, po tym, jak rodzice męża odwiedzili go, domagając się pieniędzy. Wspomniała również o groźbach, przemocy fizycznej, która miała miejsce pod wpływem alkoholu, oraz o domaganiu się przez męża nienaturalnego współżycia. Subhash zaprzeczył wszystkim tym oskarżeniom.

Czytaj więcej

Polka w Indiach: „Tutaj klasę średnią stać na kucharza, pomoc domową i kierowcę”

List oraz nagranie, w których Atul Subhash opisuje wstrząsające szczegóły swojego życia, zyskały popularność w mediach społecznościowych, wywołując falę oburzenia. Wiele osób zaczęło domagać się zmiany przepisów prawa dotyczących posagu, które pierwotnie miały chronić kobiety przed przemocą, ale obecnie, jak twierdzą krytycy, nadużywane są przez nie do składania fałszywych lub przesadzonych oskarżeń wobec mężów i ich rodzin. Jak podaje BBC – jeden z sędziów Sądu Najwyższego Indii określił to zdarzenie jako „legalny terroryzm”, gdyż prawo to miało być „używane jako tarcza, a nie jako broń”.

Prawo w Indiach a przemoc wobec kobiet

Pojęcie posagu w Indiach odnosi się do gotówki, nieruchomości oraz innych dóbr niematerialnych, które rodzina panny młodej przekazuje panu młodemu i jego rodzinie jako warunek zawarcia małżeństwa. W 1961 roku Indie uchwaliły ustawę delegalizującą posag, przepisy te okazały się jednak w znacznej mierze nieskuteczne. Przemoc związana z posagiem, w tym zabójstwa kobiet, wciąż występuje w wielu częściach kraju. Przestępstwa posagowe często wiążą się z groźbami lub stosowaniem przemocy fizycznej, co zmusza rodzinę panny młodej do spełnienia żądań dotyczących wyższego posagu, aby zapewnić jej bezpieczeństwo. W niektórych przypadkach kobiety, nie mogąc znieść tak okrutnego traktowania, popełniają samobójstwo – często przez powieszenie lub zażycie trucizny. W skrajnych przypadkach, jeśli rodzina panny młodej nie jest w stanie spełnić dodatkowych żądań finansowych, kobieta zostaje oblana naftą i podpalona przez męża lub jego rodzinę.

Według Narodowego Biura Rejestru Przestępstw w Indiach, w latach 2017-2022 w życie straciło 41 943 kobiet w związku z przestępstwami dotyczącymi posagu – to średnia 20 ofiar dziennie. Do tragicznych zdarzeń dochodziło czasami nawet wiele lat po ślubie. W samym 2022 roku ponad 6 450 kobiet zostało zamordowanych z powodu konfliktów związanych z posagiem, co oznacza, że codziennie ginęło średnio 18 kobiet.

Czytaj więcej

Nita Ambani, miliarderka z Indii: Młode kobiety w naszym kraju rozbijają szklany sufit w drobny mak

Rozwiązaniem tego palącego problemu miała być sekcja 498A indyjskiego Kodeksu Karnego, która została wprowadzona z myślą o ochronie kobiet przed przemocą domową i nękaniem związanym z posagiem. Zgodnie z nią, w przypadku złożenia przez żonę skargi na nękanie związane z posagiem, mąż i jego rodzina byli automatycznie aresztowani. Jednak częste nadużycia tego przepisu, w tym składanie fałszywych oskarżeń, doprowadziły do rewizji zasad. W 2014 roku Sąd Najwyższy Indii orzekł, że aresztowania w takich sprawach nie mogą być dokonywane bez wcześniejszej zgody sądu, co miało na celu ograniczenie nadużyć.

Debata o nadużywaniu prawa posagowego i kolejna tragedia

Temat posagu pozostaje przedmiotem intensywnej debaty publicznej i prawnej w Indiach, gdzie napięcie między potrzebą ochrony kobiet a zapewnieniem sprawiedliwości dla obu stron konfliktu wciąż budzi kontrowersje. Komentując tragiczną śmierć Atula Subhasha, Amit Deshpande, założyciel organizacji Vaastav Foundation, zajmującej się prawami mężczyzn, powiedział BBC: „Kobiety mają dostęp do przepisów prawnych i otrzymują współczucie, ale ludzie wyśmiewają mężczyzn, którzy są nękani lub bici przez swoje żony. Gdyby Subhash był kobietą, miałaby prawo do skorzystania z odpowiednich przepisów prawnych. Dlatego należy wprowadzić przepisy neutralne płciowo i zapewnić mężczyznom taką samą sprawiedliwość”. Odmienne zdanie ma adwokatka Sukriti Chauhan, która, jak podaje BBC, zgadza się z opinią, że kobiety nadużywające prawa powinny być karane, podkreśla jednak, że każde prawo może być nadużywane. „Nie popieram wprowadzenia prawa neutralnego płciowo. Tego rodzaju żądanie jest krokiem wstecz, ponieważ ignoruje potrzebę istnienia specjalnych środków, które uwzględniają fakt, że kobiety są nieproporcjonalnie bardziej dotknięte przemocą” – zaznacza.

Pod koniec ubiegłego roku miało miejsce kolejne tragiczne zdarzenie, które przywołuje niepokojące skojarzenia do sprawy Atula Subhasha. 31 grudnia w północno-zachodnim Delhi znaleziono martwego 40-letniego przedsiębiorcę Puneeta Khurana. Policja podejrzewa, że mężczyzna popełnił samobójstwo. Rodzina zmarłego oskarżyła jego żonę i teściów o nękanie, które mogło przyczynić się do tragedii.

Źródła:
https://www.bbc.com/
https://www.ncrb.gov.in/
https://economictimes.indiatimes.com/n

9 grudnia 34-letni Atul Subhash odebrał sobie życie. Obok jego ciała znaleziono kartkę z napisem: „sprawiedliwość się należy” („justice is due”). Programista z Bengaluru, miasta położonego na południu Indii, pozostawił po sobie 24-stronicowy list oraz 81-minutowe nagranie wideo, w których oskarżył swoją żonę, Nikitę Singhania, a także jej matkę i brata, o nękanie oraz tortury. 14 grudnia Nikita Singhania, jej matka oraz brat zostali aresztowani pod zarzutem podżegania do samobójstwa. Cała trójka zaprzeczyła oskarżeniom.

Pozostało jeszcze 92% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo
Najważniejsze zmiany w prawie na rzecz kobiet, które weszły w życie w 2024 roku
Prawo
Jakie specjalne prawa w pracy przysługują rodzicom dzieci do 8 roku życia?
Prawo
Co kraj, to obyczaj: dotyczy to również rozwodów. Zaskakujące dane
PRAWA KOBIET
Iran zaostrza kary za „niewłaściwy” ubiór. Co będzie grozić za łamanie przepisów?
https://track.adform.net/adfserve/?bn=78448410;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Prawo
Granice w małżeństwie: jakie zachowania można uznać za zdradę? Prawnik wyjaśnia