Europejski Dzień Mózgu. Czyj mózg jest większy: kobiecy czy męski?

Być może obchodzony dzisiaj Europejski Dzień Mózgu stanie się okazją do tego, by przypomnieć sobie o sposobach dbania o to niezastąpione „centrum dowodzenia” naszego organizmu. Co mu szkodzi, a co sprzyja?

Publikacja: 18.03.2024 17:52

Ludzki mózg jest jednym z najbardziej skomplikowanych tworów przyrody, który od wieków fascynuje bad

Ludzki mózg jest jednym z najbardziej skomplikowanych tworów przyrody, który od wieków fascynuje badaczy, naukowców oraz lekarzy.

Foto: Adobe Stock

Mózg w dobrej kondycji

Problemy i schorzenia, które wiążą się z pracą mózgu, szczególnie mocno akcentują swoją obecność w starzejących się społeczeństwach. I chociaż nie ulega wątpliwości, że pogarszanie się sprawności mózgu jest nieuniknioną konsekwencją upływającego czasu, to swoimi nawykami – w tym żywieniowymi — możemy spróbować pomóc mózgowi sprostać jego zadaniom oraz zachować dłużej dobrą kondycję tego narządu.

Dane zgromadzone przez Światową Organizację Zdrowia ujawniają, że co roku rozpoznawanych jest łącznie 700 mln nowych przypadków schorzeń neurologicznych i psychiatrycznych. Do grupy najbardziej niebezpiecznych schorzeń należą: choroby efektywne, zaburzenia psychotyczne i otępienne, choroba Alzheimera, udar mózgu, bóle głowy (w tym migreny), padaczka, demencja i depresja.

Sprzymierzeńcy i wrogowie

Jakie zatem możemy podjąć kroki, aby dodatkowo nie zasilić tej przykrej statystyki? Specjaliści wskazują na produkty spożywcze, które mogą wywrzeć korzystny wpływ na nasz mózg, a także przestrzegają przed tymi, które potrafią zaburzyć jego funkcjonowanie. Według zaleceń sformułowanych przez WHO, dla osób zdrowych oraz dla pacjentów ze stwierdzonymi lekkimi obniżeniami sprawności mózgu najbardziej korzystne byłoby przestrzeganie zasad diety śródziemnomorskiej. Reguły tej diety zachęcają do spożywania produktów takich jak ryby, orzechy, owoce morza, oliwa z oliwek oraz zioła – przy jednoczesnym ograniczeniu mięs i innych potencjalnych źródeł tłuszczu. Naturalnie, dieta musi być również zbilansowana i zdrowa, a każdemu posiłkowi powinny towarzyszyć owoce i warzywa (preferencyjnie – warzywa zielone oraz jagody czy też inne fioletowe owoce, zawierające przeciwutleniacze). Utrzymaniu prawidłowej formy organu służy również aktywność fizyczna oraz intelektualna, unikanie używek oraz odpowiednie nawyki związane z zachowaniem równowagi pomiędzy pracą, odpoczynkiem oraz snem. Ważnym elementem profilaktyki są oczywiście również regularne badania kontrolne, m.in. poziomu cukru oraz cholesterolu.

Czytaj więcej

Miłość pobudza kreatywność czy odwrotnie? Mózg w stanie zakochania działa inaczej niż na co dzień

A gdzie kryją się żywieniowi „wrogowie” mózgu? Większość z nich dobrze znamy i zazwyczaj mamy świadomość tego, że do produktów takich jak cukier lub żywność wysoko przetworzona należy podchodzić z dużą ostrożnością i unikać nadmiernego ich spożywania. Cukier, jako środek uzależniający i zdolny doprowadzić do szczególnego pobudzenia mózgowego ośrodka nagrody, może okazać się największą pułapką. Serwis Zdrowie przytacza rezultaty badań wykonanych przez zespół badaczy z Washington University School of Medicine w St. Louis, który eksperymentując na myszach, dostrzegł zjawisko podniesione stężenie glukozy we krwi szybko zwiększa w mózgu stężenie beta-amyloidu – białka typowego dla tego schorzenia.

- Nasze wyniki sugerują, że cukrzyca czy też inne zaburzenia utrudniające kontrolę poziomu cukru mogą mieć szkodliwy wpływ na pracę mózgu i nasilać neurologiczne problemy, takie jak choroba Alzheimera – przestrzega autorka odkrycia dr Shannon Macauley.

Większy znaczy lepszy?

Ciekawostkę może stanowić fakt, iż pomiędzy mózgami kobiecymi oraz męskimi istnieją niewielkie różnice, z których najistotniejsza dotyczy wielkości tego narządu. Męskie mózgi są przeciętnie o ok. 10% większe niż mózgi kobiece, ale nie oznacza to, że mózgi mniejsze są w jakikolwiek sposób „gorsze” lub działające mniej efektywnie. Ta różnica wynika przede wszystkim z proporcji ciał przedstawicieli obu płci (z reguły mężczyźni mają większą masę ciała). Rozmiar mózgu, podobnie jak każdego innego narządu, jest naturalnie skorelowany z proporcjami całego ciała. Pomimo tego, fakt istnienia przedmiotowej różnicy staje się czasem pożywką dla różnego rodzaju żartów lub pielęgnowania stereotypów dotyczących rzekomo niższych zdolności intelektualnych kobiet. Neurobiolog prof. Jerzy Vetulani (1936-2017) humorystycznie podsumowywał tego rodzaju dywagacje następującą dygresją: „Mózgi kobiet wykształciły większe zdolności werbalne. Bo zbierając jagody, rozmawiały ze sobą, dowiadywały się, czy oby na pewno te owoce nie są trujące. Mężczyźni potrafią godzinami siedzieć przy piwie i nie odezwać się do siebie słowem, ale jeśli w milczeniu siedzą dwie kobiety, to znaczy, że albo między nimi coś jest nie tak, albo ewentualnie co najmniej jedna z nich jest niemową…”.

Ludzki mózg jest jednym z najbardziej skomplikowanych tworów przyrody, który od wieków fascynuje badaczy, naukowców oraz lekarzy. Pomimo usilnych prób poznania pełni jego możliwości, organ ten skrywa przed nami jeszcze bardzo wiele tajemnic. Być może Europejski Dzień Mózgu stanie się okazją nie tylko do tego, aby przypomnieć sobie o sposobach dbania o to niezastąpione „centrum dowodzenia” naszego organizmu, lecz także obudzi w nas ciekawość i pragnienie bliższego poznania tego niezwykłego mechanizmu.

Źródła:

www.ncez.pzh.gov.pl
www.pulsmedycyny.pl
www.zdrowie.pap.pl

Mózg w dobrej kondycji

Problemy i schorzenia, które wiążą się z pracą mózgu, szczególnie mocno akcentują swoją obecność w starzejących się społeczeństwach. I chociaż nie ulega wątpliwości, że pogarszanie się sprawności mózgu jest nieuniknioną konsekwencją upływającego czasu, to swoimi nawykami – w tym żywieniowymi — możemy spróbować pomóc mózgowi sprostać jego zadaniom oraz zachować dłużej dobrą kondycję tego narządu.

Pozostało 91% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nauka
Angelika Andrzejewska-Romanowska. Badaczka, która poskramia "skaczące geny"
Nauka
Kiedy nasz mózg najszybciej nauczy się języka obcego?
Nauka
Po kim dziedziczymy urodę? Genetyczka wyjaśnia skomplikowany mechanizm
Nauka
Miliard dolarów dla studentów medycyny. Hojny dar byłej wykładowczyni
Nauka
Agata Passent o nowej liście lektur: Czasami "ramota" trzyma się dobrze