Co dzieje się z mózgiem nastolatka, gdy dłużej śpi? Zaskakujące wyniki badania

W nocy, gdy śpimy, konsolidowane są połączenia mózgowe, co przekłada się na poprawę pamięci, zdolności uczenia oraz umiejętności rozwiązywania problemów. Poza tym sen wzmacnia nasz układ odpornościowy i poprawia zdrowie psychiczne. Według autorów badania opublikowanego niedawno w Cell Reports ma on ogromne znaczenie dla ludzkiego przetrwania, rozwoju mózgu i utrzymania funkcji poznawczych. W okresie dojrzewania w dużym stopniu zmieniają się wzorce snu – nastolatkowie zwykle kładą się spać później i śpią krócej. Mamy zatem do czynienia z przesunięciem rytmu dobowego. Okazuje się, że te zmiany bardzo często pokrywają się z procesem rozwoju kluczowych sieci neuronowych, które są niezbędne do rozwoju poznawczego przygotowującego do dorosłego życia.

Naukowcy sprawdzili, jak długo śpią nastolatkowie

Według The American Academy of Sleep Medicine idealna ilość snu dla nastolatków wynosi od 8 do 10 godzin. Do tej pory badania dotyczące tego, jak długo śpią młode osoby, opierały się na samoocenach, które mogły być niedokładne. Tym razem badacze postanowili w nieco inny sposób podejść do tematu. Zespół naukowców z Fudan University w Szanghaju i University of Cambridge wykorzystał dane z Adolescent Brain Cognitive Development Study, czyli największego długoterminowego badania poświęconego rozwojowi mózgu i zdrowia dzieci w Stanach Zjednoczonych.

Czytaj więcej

Matura i egzamin ósmoklasisty

Co jeść przed maturą? Taka dieta ułatwi naukę

Przygotowania do matury to okres wzmożonego wysiłku umysłowego. Jakby tego było mało, zwieńczenie...

W ramach tego badania ponad 3200 nastolatków w wieku 11–12 lat otrzymało zegarki monitorujące sen. Pozwoliło to badaczom przeanalizować obiektywne dane na temat ich wzorców snu oraz porównać je ze skanami mózgu i wynikami testów poznawczych. Naukowcy ponownie sprawdzili wyniki w odniesieniu do dwóch dodatkowych grup składających się w sumie z 1190 uczestników w wieku 13–14 lat. Głównym celem badaczy było odkrycie funkcji mózgu, które są ściśle związane ze snem. Następnie naukowcy sprawdzili, czy te powiązania mogą odzwierciedlać indywidualne różnice rozwojowe u nastolatków, w tym strukturalny i funkcjonalny rozwój mózgu, rozwój poznawczy i osiągnięcia w nauce.

Długość snu nastolatków ma kluczowy wpływ na rozwój ich funkcji mózgowych

Okazało się, że nastolatków można podzielić na trzy grupy, które różnią się m.in. profilem snu, objętością mózgu oraz sprawnością poznawczą. Pierwsza grupa (około 39 proc. uczestników) spała średnio 7 godzin i 10 minut. Te osoby zazwyczaj kładły się spać i zasypiały najpóźniej ze wszystkich uczestników oraz budziły się najwcześniej. Druga grupa (24 proc. uczestników) przeznaczała na sen średnio 7 godzin i 21 minut. W tym przypadku wszystkie cechy związane ze spaniem były uśrednione. Ostatnia grupa (37 proc. uczestników) spała średnio 7 godzin i 25 minut. Te osoby kładły się spać i zasypiały najwcześniej.

Czytaj więcej

Technologie

Znany futurolog: Ludzie będą mogli żyć zdecydowanie dłużej. Podał kiedy

Długowieczność nie jest mrzonką – uważa Peter Diamandis, biznesmen i futurolog. Jego zdaniem wyst...

Po przeanalizowaniu wyników testów poznawczych sprawdzających m.in. słownictwo, czytanie, umiejętność rozwiązywania problemów i zdolność koncentracji okazało się, że najlepiej wypadły osoby z trzeciej grupy, a najgorzej z pierwszej. Te różnice nie przekładały się jednak w znaczący sposób na osiągnięcia szkolne. Okazało się również, że osoby z trzeciej grupy miały największą objętość mózgu i wypadały najlepiej pod względem funkcji mózgu. Najgorzej wypadły zaś osoby z pierwszej grupy.

Co jeszcze zaobserwowali naukowcy?

„Chociaż różnice w ilości snu były stosunkowo niewielkie – zaledwie nieco ponad kwadrans między najlepiej i najgorzej śpiącymi, nadal mogliśmy zauważyć różnice w strukturze i aktywności mózgu oraz w tym, jak dobrze radzili sobie z zadaniami. To uświadamia nam, jak ważne jest, aby dobrze się wyspać w tym ważnym momencie życia” – powiedziała Barbara J. Sahakian z University of Cambridge, jedna z autorek badania.

Naukowcy ocenili również tętno uczestników. Okazały się, że u osób z trzeciej grupy było ono najniższe we wszystkich fazach snu, zaś u osób z pierwszej – najwyższe. Niższe tętno jest oznaką lepszego stanu zdrowia, z kolei wyższe często pojawia się w momencie, gdy nasz sen jest złej jakości, śpimy niespokojnie, często się wybudzamy i jesteśmy mocno senni w ciągu dnia.

Adolescent Brain Cognitive Development Study było badaniem podłużnym, co oznacza, że jego uczestnicy byli obserwowani wielokrotnie na przestrzeni lat. Dzięki temu zespół naukowców był w stanie wykazać, że większość tych psychofizjologicznych różnic między trzema grupami uczestników była już widoczna, gdy mieli oni 9–10 lat i utrzymywała się w momencie osiągnięcia 13–14 lat.

Źródła: