Zmieniają się powody, dla których ludzie czytają. Niepokojące wyniki badania

Wśród czynników mających wpływ na opisany w cytowanym badaniu wynik, podano między innymi wzmożone zainteresowanie treściami dostępnymi w mediach cyfrowych, rosnącą presję ekonomiczną, a także ograniczony czas przeznaczony na przyjemności. Choć obowiązki zawodowe lub rodzinne mogą skutecznie naruszać tę sferę życia, warto regularnie wygospodarowywać choćby kilka chwil na ciekawą lekturę. – Myślę, że kluczem jest znalezienie tego, co naprawdę sprawia nam przyjemność. Nie musimy podążać za modą czy trendami czytelniczymi – podkreśla dr Gaze. – Jeśli ktoś lubi kryminały, to świetnie, bo to gatunek, który od ponad wieku cieszy się niesłabnącą popularnością. Ważne, żeby czytać to, co nas wciąga i relaksuje, i absolutnie się tego nie wstydzić. A czas na lekturę da się znaleźć w wielu momentach dnia: przed snem, w komunikacji miejskiej, a nawet tuż po przebudzeniu. Czytanie można też uzupełniać audiobookami. Ja sam korzystam z nich na siłowni czy w drodze do pracy czy w pociągu. Ciekawą opcją są synchrobooki, które pozwalają płynnie przechodzić od lektury papierowej czy e-booka do audiobooka, w zależności od tego, co akurat mamy pod ręką. Dzięki temu książka staje się częścią naszego codziennego rytmu. Wydaje mi się, że najważniejsze jest wyrobienie nawyku czytania. To wcale nie musi być trudne. Wystarczy zacząć od kilku minut dziennie, o stałej porze. Z czasem organizm i umysł same się tego momentu domagają, tak jak porannej kawy czy wieczornego mycia zębów. Ważne, by dać sobie czas. Nawyk nie rodzi się w jeden dzień, ale kiedy już wejdzie nam w krew, czytanie staje się czymś naturalnym i nieodłącznym. I wtedy naprawdę nie zastanawiamy się, skąd wziąć czas na książkę, bo ona staje się częściąj codzienności – przekonuje filolog.

Czytaj więcej

Psychologia

Muzea będą leczyć z nadmiaru emocji? Otwiera się nowy rozdział w obcowaniu ze sztuką

W jednej z galerii sztuki w Manchesterze powstała sala z trzema obrazami i kanapą. Przebywanie w...

Czytanie dla przyjemności: podróż, w której liczy się samo doświadczenie, a nie tempo

Zapytany o lektury kojąco wpływające na ludzkie samopoczucie oraz, dla przeciwwagi, te, które wywołują odwrotny skutek, dr Mateusz Gaze podkreśla, że dobór repertuaru czytelniczego stanowi wprawdzie kwestię indywidualną, jednak są książki, które wyjątkowo sprzyjają wyciszeniu. – Dla mnie to np. literatura podróżnicza, eseje albo spokojne powieści obyczajowe: takie, które wprowadzają rytm i pozwalają odetchnąć. Wiele osób wskazuje też na klasyki, jak „Sto lat samotności” Gabriela Garcíi Márqueza czy liryczną prozę Olgi Tokarczuk. To literatura, która koi językiem i atmosferą. Kojąco potrafią działać też tzw. powieści feel-good czy książki związane z naturą i uważnością. Ale są też lektury, które wywołują odwrotny efekt: mocno angażują emocjonalnie, czasem zostawiają z napięciem czy smutkiem. Myślę tu o reportażach podejmujących trudne tematy społeczne, o powieściach wojennych albo thrillerach psychologicznych. To wartościowe książki, bo poszerzają horyzonty i skłaniają do refleksji, ale raczej nie są najlepszym wyborem tuż przed snem. Dlatego warto dobierać lekturę do własnego nastroju. Czasem szukamy ukojenia, a czasem chcemy mocnego wstrząsu, który przewartościuje spojrzenie na świat. Dlatego warto też pamiętać, żeby się nie spieszyć. Czytanie nie jest konkursem na liczbę stron czy tytułów. To bardziej podróż, w której liczy się samo doświadczenie, a nie tempo. Kilka przeczytanych stron w skupieniu i spokoju może dać więcej niż mechaniczne pochłanianie kolejnych rozdziałów. Książka ma nas karmić treścią i emocjami, a nie być kolejnym punktem na liście zadań – podkreśla dr Gaze.

Istnieje wiele czynników decydujących o tym, że czas poświęcony na czytanie książek stopniowo się kurczy lub ulega całkowitej redukcji. – Przyczyn jest kilka i wzajemnie się one przenikają. Po pierwsze, żyjemy w epoce nieustannej rywalizacji o uwagę. Media społecznościowe, krótkie formy wideo, powiadomienia z telefonów – wszystko to dostarcza natychmiastowych bodźców, którym książce, wymagającej skupienia i czasu, trudno sprostać. Jest to też niestety wygodniejsze, sam temu ulegam, ale staram się walczyć! Po drugie, coraz więcej osób zmaga się z deficytem czasu wolnego. Praca, obowiązki rodzinne i tempo życia sprawiają, że czytanie dla przyjemności bywa spychane na dalszy plan. Po trzecie, istnieje też czynnik kulturowy: w niektórych środowiskach książka przestała być naturalnym elementem codzienności, a jej miejsce zajęły inne formy rozrywki. Ta przyczyna wydaje mi się być bardzo trudna do wyeliminowania. Nie oznacza to jednak, że ludzie w ogóle nie czytają. Często wybierają inne formaty, np. audiobooki czy krótsze treści w Internecie. Warto pamiętać, że do czytania dla przyjemności trzeba trochę zwolnić i dać sobie przestrzeń na doświadczenie, które nie przynosi natychmiastowej gratyfikacji, ale buduje coś głębszego, to jest spokój, refleksję i przyjemność z obcowania ze słowem – zauważa filolog.

W podsumowaniu prowadzonego przez dwie dekady badania napisano, że czytanie od zawsze stanowiło kreatywną, łatwo dostępną i przeznaczoną dla każdego formę rozrywki. Podkreślono przy tym, że rezygnacja z tego zajęcia to ogromna strata. Może zatem czas poświęcony przeglądaniu treści w mediach społecznościowych warto spożytkować na zapoznanie się nie tylko z nowościami w świecie mody, kina czy muzyki, ale i w literaturze, promowanej przez właścicielki licznych klubów książki?