Królowa kropek Yayoi Kusama. Mieszka w szpitalu psychiatrycznym i tworzy dla Louis Vuitton

Kiedy jej wysokie na pięć pięter podobizny pojawiły się przy siedzibie domu mody Louis Vuitton przy Polach Elizejskich, tłumy influencerów ruszyły, by zrobić im zdjęcia. Tym samym światu przypomniano Yayoi Kusamę, 95-letnią japońską artystkę, królową kropek.

Publikacja: 12.04.2024 17:18

Robot udający Yayoi Kusamę w butiku Louis Vuitton przy placu Vendôme w Paryżu.

Robot udający Yayoi Kusamę w butiku Louis Vuitton przy placu Vendôme w Paryżu.

Foto: East News

Ma charakterystyczną czerwoną perukę, nosi obszerne ubrania i wszędzie maluje kolorowe kropki. Pierwsze objawy obsesji groszków pojawiły się w jej halucynacjach, które nie opuszczają jej od 10 roku życia. Artystka od 1977 roku mieszka w tokijskim szpitalu psychiatrycznym i nie ukrywa swoich problemów ze zdrowiem mentalnym. Jest totalną: pisarką, rzeźbiarką, malarką, projektantką, performerką i aktywistką polityczną. Swoją sztukę określa jako psychosomatyczną. Bawi się pojęciem przestrzeni. Za pomocą luster ją pomnaża. Atakuje widzów groszkami, a pomocą światła przełamuje granicę między obserwatorem a otoczeniem.

Yayoi Kusama — nagość jej nie krępuje

Świat sztuki usłyszał o niej, kiedy w 1965 roku w Nowym Jorku pokazała publiczności swoją instalację Infinity Mirror Room – Filled with the Brilliance of Life, pokój wypełniony lustrami i rzeźbami przypominającymi bulwy, pokryte oczywiście kropkami. „Od dzieciństwa Kusama cierpiała na stany lękowe i halucynacje, często w postaci mnożących się sieci lub plam, które zdominowały jej pole widzenia. Formy z tych halucynacji stały się podstawą jej wizualnego przekazu. Na początku swojej kariery zaczęła pokrywać kropkami różne powierzchnie – ściany, podłogi, płótna, przedmioty, zwierzęta i ludzi – co stało się znakiem rozpoznawczym jej twórczości” – tłumaczą eksperci londyńskiej Tate Gallery. Na początku tego roku na swoim Instagramie pokazała zdjęcie słynnego aktora George’a Clooneya – ubranego w garnitur w kropki, na tle kropek w tym samym kolorze.

W 1968 roku Yayoi Kusama w ramach swoich działań artystycznych udzieliła ślubu parze jednopłciowej, jednocześnie malując kropki na ciele panów młodych. „Celem tego małżeństwa jest wydobycie na światło dzienne tego, co do tej pory było ukryte. Miłość może być teraz wolna, ale aby uczynić ją wolną całkowicie, należy ją wyzwolić od wszystkich frustracji seksualnych narzuconych przez społeczeństwo. Homoseksualizm jest normalną reakcją fizyczną i psychologiczną, której nie należy wychwalać ani potępiać” – deklarowała wtedy.

Nagość jej nie krępuje, mówi, że przyglądała się nagim ciałom od dziecka i sama nie miała problemów z rozbieraniem się w towarzystwie swojego kuzynostwa. Jej ojciec, plantator kwiatów, warzyw i owoców, znany był ze skłonności do kurtyzan i wdzięków swoich pracownic, a zazdrosna matka kazała córce go śledzić i zdawać jej szczegółowe relacje z tych spotkań, co ostatecznie wywołało jej obrzydzenie do aktów seksualnych. Podczas happeningu przed Statuą Wolności wygłosiła manifest przekonujący, że jedyną, nic nie kosztującą wolnością jest nagość. Dziennikarze nazywali ją Królową Hipisów, a hipisi Siostrą, bo otaczała ich opieką jak pielęgniarka. Ale podkreślała, że nie identyfikuje się z żadną z płci.

Czytaj więcej

Ewa Juszkiewicz - polska malarka na szczytach światowej sławy

Yayoi Kusama nie miała oporów w kontaktach z politykami. Prezydentowi Richardowi Nixonowi zaproponowała seks w zamian za zakończenie wojny w Wietnamie. Była zadeklarowaną pacyfistką. W czasie II wojny światowej pracowała w fabryce broni, a działania wojenne wzmogły wszystkie jej fobie. Prezydentowi Francji wysłała list o treści: „Drogi Panie, chciałabym zobaczyć Pański kraj, Francję. Proszę mi pomóc”. Niedługo później dostała odpowiedź z Pałacu Elizejskiego, że jest wiele organizacji zajmujących się wymianą kulturową między Francją a Japonią i na pewno uda się coś załatwić, a następnie przyszło zaproszenie od francuskiej ambasady. W Europie zasłynęła na początku lat 70. XX wieku organizacją wielkich ulicznych happeningów, między innymi w Belgii, Holandii czy Niemczech, na których malowała tłumy uczestników fluorescencyjną farbą. Oczywiście w groszki.

Yayoi Kusama — jej twórczość jest inwestycją

Poczynania rodziców sprawiły, że Yayoi Kusama nie chciała nawiązywać relacji seksualnych z partnerami. W połowie lat 60. związała się z artystą wizualnym i filmowcem eksperymentalnym Josephem Cornellem. Był od niej o 26 lat starszy i chorobliwie nieśmiały. Poświęcił życie opiece nad swoim młodszym bratem Robertem, który miał porażenie mózgowe. Artyści stworzyli związek pełen pasji, choć platoniczny. Codziennie do siebie dzwonili, tworzyli wzajemnie szkice, on wysyłał jej spersonalizowane kolaże. Ich związek trwał do śmierci Cornella 1972 roku.

Wróciła do Japonii w 1973 roku, niebawem po śmierci ukochanego. Popadła w depresję, miała za sobą próbę samobójczą. Cztery lata później na własną prośbę trafiła do tokijskiego szpitala psychiatrycznego, gdzie mieszka do dzisiaj. Naprzeciwko ma swoją pracownię, w której tworzy wraz ze swoimi asystentami. Była pierwszą Japonką, która pojawiła się ze swoimi pracami na Biennale w Wenecji. Wystawiła tam „Ogród Narcyza”, instalację składającą się z 1500 lustrzanych kul. Była ona równocześnie wyrazem krytyki wobec rynku sztuki, który jest coraz bardziej utowarowiony. Kusama zaraz po zakończeniu ekspozycji sprzedawała poszczególne kule po około dwa dolary za sztukę.

W swoim kraju była wielokrotnie nagradzana i została uhonorowana najwyższym odznaczeniem państwowym dostępnym dla artystów, czyli Orderem Kultury. Jej twórczość jest znakomitą inwestycją. W 2008 roku dom aukcyjny Christie's New York sprzedał na aukcji jej biały obraz z ledwie widocznymi kropkami z 1959 r., zatytułowany „Nr 2” z serii Infinity Nets za 5,1 miliona dolarów, ustanawiając tym samym rekord za pracę żyjącej artystki. Numer 28 tej serii w 2014 roku był droższy o dwa miliony dolarów. Rzeźba „Golden Macaroni Jacket”, czyli połączenie wełny, gliny, farby i wieszaka z 1965 r., została sprzedana w październiku 2007 r. w Sotheby's w Londynie za 147 687 dolarów. Plastikowa butelka na wodę wzmocniona włóknem szklanym z 2006 roku osiągnęła w tym samym roku w Sotheby's kwotę 264 000 dolarów. W maju 2013 r. w Art Basel w Hongkongu, jej praca „Flame of Life – Dedicated to Tu-Fu (Du-Fu)” została sprzedana za 960 000 dolarów.

Czytaj więcej

Japońska artystka jest zafascynowana zdolnością mediów do szybkiego rozpowszechniania idei i obrazów. Jej prace regularnie pojawiają się w social mediach. Zdjęcia jej postaci malującej budynki w Paryżu obiegły w ubiegłym roku świat w błyskawicznym tempie. To wtedy wraz z domem mody Louis Vuitton zaprojektowała nie tylko kolekcję ubrań i akcesoriów, ale nawet deskę surfingową (cena: 10 300 euro). Nie była to jednak jej pierwsza przygoda z modą. W 1968 roku założyła Kusama Fashion Company Ltd., a jej projekty pojawiły się w kultowym domu towarowym Bloomingdale's. W 2011 roku we współpracy z branżą kosmetyczną, tworzyła grafiki dla ekskluzywnych błyszczyków marki Lancôme. Po wizycie w studiu Marca Jacobsa nawiązała współpracę z firmą Louis Vuitton, tworząc wyjątkową linię obejmującą galanterię skórzaną, odzież, akcesoria, buty, zegarki i biżuterię. Kolekcja ta została zaprezentowana w 2012 roku w specjalnie zaprojektowanym butiku pop-up w londyńskim SoHo, a następnie w sześciu kolejnych krajach, 11 lat później ponowiono współpracę.

Obecnie prace Yayoi Kusamy można oglądać na czterech wystawach:

– Tate Modern, Londyn – „Yayoi Kusama: Infinity Mirror Rooms” (18 maja 2021 – 28 kwietnia 2024);

– Memorial Art Gallery, University of Rochester, Nowy Jork – „Infinity Mirrored Room – Let's Survive Forever” (14 września 2023 r. – 5 maja 2024 r.);

– Muzeum Sztuki Nowoczesnej w San Francisco – „Yayoi Kusama: Infinite Love” (14 października 2023 r. – 7 września 2024 r.)

Źródła:

„Infinity Net: The Autobiography of Yayoi Kusama”

https://blog.artsper.com/fr/la-minute-arty/10-choses-savoir-sur-yayoi-kusama/

https://www.fondationlouisvuitton.fr/fr/collection/artistes/yayoi-kusama

https://www.instagram.com/yayoikusama_/

https://www.tate.org.uk/art/artworks/kusama-infinity-mirrored-room-filled-with-the-brilliance-of-life-t15206

https://www.facebook.com/wndrmuseum/posts/did-you-know-yayoi-kusama-claims-to-have-held-the-first-gay-wedding-in-the-unite/2093377874295567/

https://artwizard.eu/fr/the-most-expensive-works-by-yayoi-kusama-ar-102

Ma charakterystyczną czerwoną perukę, nosi obszerne ubrania i wszędzie maluje kolorowe kropki. Pierwsze objawy obsesji groszków pojawiły się w jej halucynacjach, które nie opuszczają jej od 10 roku życia. Artystka od 1977 roku mieszka w tokijskim szpitalu psychiatrycznym i nie ukrywa swoich problemów ze zdrowiem mentalnym. Jest totalną: pisarką, rzeźbiarką, malarką, projektantką, performerką i aktywistką polityczną. Swoją sztukę określa jako psychosomatyczną. Bawi się pojęciem przestrzeni. Za pomocą luster ją pomnaża. Atakuje widzów groszkami, a pomocą światła przełamuje granicę między obserwatorem a otoczeniem.

Pozostało 93% artykułu
Jej historia
Nicole Kidman odebrała nagrodę za całokształt twórczości
Jej historia
90-letnia Joan Collins powiedziała, dlaczego nie rezygnuje z pracy
Jej historia
Katarzyna Kuczyńska-Budka – prezydentka Gliwic. Dla miasta poświęciłaby karierę męża
Jej historia
Jane Fonda: mogę być aresztowana co tydzień
Jej historia
Agata Wojda, pierwsza w historii prezydentka Kielc: Ja nie zapraszam ludzi do siebie, tylko idę tam, gdzie oni są
Materiał Promocyjny
Co czeka zarządców budynków w regulacjach elektromobilności?