Przetrwać niemożliwe: Tak żyją kobiety na Kubie, gdy mężczyźni uciekają z kraju

Kubańczycy stawiają czoła rosnącemu kryzysowi gospodarczemu, przemocy i brakowi nadziei. „Życie na Kubie jest niemożliwe” – mówi fotografka Sandra Hernández.

Publikacja: 26.03.2025 13:44

Z badań wynika, że 89 proc. ludności Kuby żyje w warunkach skrajnej biedy.

Z badań wynika, że 89 proc. ludności Kuby żyje w warunkach skrajnej biedy.

Foto: Sandra Hernández

- Kuba jest często romantyzowana jako miejsce, w którym ludzie są biedni, ale szczęśliwi – to mit, który nie mógłby być bardziej odległy od prawdy. Problemy kraju nie są niczym nowym, ale kryzys się pogłębia się - mówi Sandra Hernández, meksykańska fotografka, która prowadzi projekt mający na celu uchwycenie codziennego życia Kubańczyków. Rozpoczyna tym samym dyskusję na temat rosnących problemów społecznych kraju. Przez obiektyw dostrzega ona codzienne trudności ukryte za słonecznym niebem, ciepłymi uśmiechami i radosną muzyką, zmuszając świat do spojrzenia poza malowniczy obrazek. Tytuł jej projektu to „Przetrwać niemożliwe”. - Życie na Kubie jest niemożliwe. Trudno sobie wyobrazić, jak ludzie radzą sobie z życiem w tak trudnych warunkach – mówi jego autorka. 

Kryzys gospodarczy: Przerwy w dostawie prądu i 5-godzinne kolejki po jedzenie

Raport „The State of Social Rights in Cuba”, opublikowany przez Kubańskie Obserwatorium Praw Człowieka (OCDH), niezależną organizację z siedzibą w Madrycie, ujawnia, że aż 89 proc. ludności Kuby żyje w warunkach skrajnej biedy. Kraj boryka się z poważnymi brakami w zaopatrzeniu w żywność, paliwo, leki i inne podstawowe produkty. Jak opisuje Sandra, ludzie często czekają w kolejce nawet do pięciu godzin, aby kupić jedzenie. Choć kartki na żywność wydawane przez rząd umożliwiają dostęp do żywności w sklepach spożywczych, sklepy te są niemal puste. - Nawet jeśli masz pieniądze, braki uniemożliwiają zakup tego, czego potrzebujesz – wyjaśnia. - Średni dochód rodziny wynosi zaledwie 20–30 dolarów miesięcznie, podczas gdy jedno jajko na czarnym rynku kosztuje około 1 dolara. Dla osób pracujących w branży turystycznej życie jest nieco łatwiejsze.

Kobiety na Kubie

Kobiety na Kubie

Foto: Sandra Hernández

Zgodnie ze wspomnianym raportem, siedmiu na dziesięciu Kubańczyków zmuszonych jest pomijać śniadanie, obiad lub kolację z powodu braku pieniędzy lub niedoborów żywności. Tylko 15 proc. populacji ma możliwość regularnie jeść trzy posiłki dziennie. Dodatkowo kraj zmaga się z powszechnymi przerwami w dostawach energii. - W zeszłym listopadzie, kiedy byłam tam, doświadczyliśmy huraganu i trzydniowej przerwy w dostawie prądu - wspomina Sandra.

Kobiety, które zostały, przejmują odpowiedzialność

Te wyzwania skłoniły wielu ludzi do opuszczenia wyspy, głównie mężczyzn. Pozostawione przez nich kobiety muszą ponieść pełną odpowiedzialność za pracę i opiekę nad dziećmi. - Jest wiele rozbitych rodzin. Kobiety zostają, podczas gdy mężczyźni wyjeżdżają z kraju i obiecują powrócić i zabrać je ze sobą – mówi Sandra Hernández. Kubanki stanowią siłę napędową społeczeństwa, są w znacznym stopniu obecne zarówno na rynku pracy, jak i w polityce – zajmują 55 proc. miejsc w parlamencie. Kuba wyróżnia się także w regionie postępowym podejściem do praw kobiet – mają one tutaj do dwóch lat urlopu macierzyńskiego i bezpłatny dostęp do aborcji. Te liczby, choć obiecujące, nie oddają rzeczywistej zmiany społecznej. W rzeczywistości, gdy mężczyźni wyjeżdżają w poszukiwaniu lepszych perspektyw, kobiety przejmują wszystkie zadania. Stają się nie tylko głównymi żywicielkami rodzin, ale także wykonują wszystkie obowiązki domowe.

Kobiety na Kubie

Kobiety na Kubie

Foto: Sandra Hernández

- Większość kobiet musi pracować, by przeżyć; zostawiają dzieci z dziadkami, by móc iść do pracy. Wiele z nich pracuje w szarej strefie – mówi Sandra. Z danych ONZ wynika, że 29,4 proc. kobiet w wieku 20–24 lat było już zamężnych lub w związku przed ukończeniem 18 roku życia. Ponadto kobiety i dziewczęta w wieku 15 lat i starsze poświęcają 21 proc. swojego czasu na nieodpłatne prace domowe – prawie dwa razy więcej niż mężczyźni, którzy na te same czynności przeznaczają tylko 12,5 proc. czasu.

Czytaj więcej

Ciemna strona pracy kobiet w Arabii Saudyjskiej. Śledztwo ujawniło niewygodne fakty

Fotografka wspomina również historię, która ukazuje tragiczną sytuację wielu kobiet na Kubie w obliczu trwającego kryzysu gospodarczego. - Pewnego dnia, spacerując po ulicach Hawany, zobaczyłam kobietę z noworodkiem. Podeszłam do niej i zagadałam, mówiąc: „Jaki piękny maluch”. Ku mojemu zaskoczeniu spojrzała na mnie i powiedziała: „Proszę, weź go ze sobą”. Na początku pomyślałam, że źle ją zrozumiałam. Potem doszłam do wniosku, że nie mogę jej oceniać. Może w swojej desperacji po prostu chciała dać swojemu dziecku szansę na lepsze życie.

Przemoc ze względu na płeć na Kubie

- Kobiety na Kubie stają w obliczu tych samych zagrożeń, co kobiety w całej Ameryce Łacińskiej – nigdzie w regionie nie są prawdziwie bezpieczne – mówi Sandra. Jednak w ostatnich latach zauważyła niepokojącą zmianę. - Kiedyś czułam się tutaj bezpiecznie, ale już nie. Chodzenie po zmroku samotnie przestało być możliwe. 

Kobiety na Kubie

Kobiety na Kubie

Foto: Sandra Hernández

W ramach projektu „Wsparcie dla Krajowej Odpowiedzi na Przemoc ze Względu na Płeć”, koordynowanego przez Federację Kubańskich Kobiet (FMC), rząd Kuby ogłosił uruchomienie telefonu zaufania w 40 gminach. Dodatkowo wprowadzono krajowy system śledzenia i monitorowania przemocy ze względu na płeć. Jednak te działania są mniej skuteczne przez istotną lukę w systemie prawnym – kubański Kodeks karny nie klasyfikuje kobietobójstwa jako odrębnego przestępstwa. Brak tej klasyfikacji utrudnia odpowiednie zajmowanie się tymi przypadkami i zniekształca prawdziwą skalę kryzysu. Zgodnie z oficjalnymi danymi Prokuratury Generalnej, w 2023 roku odnotowano 117 kobietobójstw.

Przetrwanie w obliczu utraconej nadziei

Jednak to nie jest ta Kuba, którą widzą turyści na wakacjach, wyjaśnia Sandra. - Są miejsca zaprojektowane z myślą o odwiedzających, gdzie wszystko wygląda idealnie, a ludzie wydają się szczęśliwi – mówi. W rzeczywistości Kubańczycy są zmuszeni utrzymywać tę iluzję. - Muszą urzeczywistniać fantazje turystów, bo goście chcą się bawić, a miejscowi desperacko potrzebują ich pieniędzy. Więc uśmiechają się, występują, udają, że wszystko jest w porządku – nawet, gdy tak nie jest.

Czytaj więcej

Farmaceutka zrezygnowała z kariery, by zmieniać życie dzieci muzyką. "Dzieją się piękne rzeczy"

Kuba to kraj rozbitych rodzin i niespełnionych marzeń, ale to także miejsce, w którym pojawiają się historie o przetrwaniu w obliczu niemożliwego. Sandra podkreśla: - Ludzie tam mają niesamowitą odporność. Czują się porzuceni przez swój rząd i społeczność międzynarodową, więc polegają na sobie nawzajem – tworzą wspólnotę. Byłam świadkiem ogromnej hojności i życzliwości ze strony kubańskiego narodu.

Jednak pośród tej ogromnej siły, doświadczenie Sandry ujawnia również głęboki emocjonalny ciężar życia w tak trudnej sytuacji. - Pod koniec mojej ostatniej podróży, gdy byłam na lotnisku, zaczęłam płakać. Zdałam sobie sprawę, że mam możliwość opuścić to niemożliwe miejsce, podczas gdy wielu innych nie ma takiej nadziei.

Źródła:
https://data.unwomen.org/country/cuba
The State of Social Rights in Cuba

- Kuba jest często romantyzowana jako miejsce, w którym ludzie są biedni, ale szczęśliwi – to mit, który nie mógłby być bardziej odległy od prawdy. Problemy kraju nie są niczym nowym, ale kryzys się pogłębia się - mówi Sandra Hernández, meksykańska fotografka, która prowadzi projekt mający na celu uchwycenie codziennego życia Kubańczyków. Rozpoczyna tym samym dyskusję na temat rosnących problemów społecznych kraju. Przez obiektyw dostrzega ona codzienne trudności ukryte za słonecznym niebem, ciepłymi uśmiechami i radosną muzyką, zmuszając świat do spojrzenia poza malowniczy obrazek. Tytuł jej projektu to „Przetrwać niemożliwe”. - Życie na Kubie jest niemożliwe. Trudno sobie wyobrazić, jak ludzie radzą sobie z życiem w tak trudnych warunkach – mówi jego autorka. 

Pozostało jeszcze 89% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Ludzie
Meghan Markle nie jest usatysfakcjonowana swoim majątkiem? Oto, ile chce zarabiać
Materiał Partnera
Konieczność transformacji energetycznej i rola samorządów
Ludzie
Sharon Stone usunięta z obsady „Kolejnej zwyczajnej przysługi”? Zabrała głos na Instagramie
Ludzie
Millie Bobby Brown zarzuca nękanie dziennikarzom. Chodzi o wrażliwy temat
Ludzie
Królowa Kamila napisała osobisty list do Gisèle Pelicot. Jak zareagowała ofiara przemocy?
Materiał Partnera
Warunki rozwoju OZE w samorządach i korzyści z tego płynące
Ludzie
Stylizacje na gali Orły 2025. Kto zrobił największe wrażenie?
Materiał Promocyjny
Suzuki Moto Road Show już trwa. Znajdź termin w swoim mieście