Czy asertywność w życiu prywatnym i zawodowym to to samo i zawsze lub zwykle idzie w parze?
Magda Pietkiewicz: Asertywność często bywa błędnie postrzegana jako coś negatywnego, choć w rzeczywistości jest to postawa oparta na szacunku – zarówno do siebie, jak i do innych. Zarówno w życiu prywatnym, jak i zawodowym polega na umiejętności wyrażania własnych potrzeb, opinii i granic w sposób klarowny, ale z poszanowaniem potrzeb i poglądów innych osób. Choć fundamenty asertywności są wspólne w obu tych obszarach, to sposób jej wyrażania może się różnić. W pracy asertywność często przybiera bardziej formalny charakter i bywa ograniczana przez strukturę organizacyjną czy relacje hierarchiczne. W życiu prywatnym natomiast może być bardziej naturalna, oparta na emocjach i osobistych relacjach. Warto też pamiętać, że osoby asertywne w jednym obszarze życia – np. zawodowym – często potrafią przenosić te umiejętności do życia prywatnego, choć nie zawsze w takim samym stopniu. Wpływają na to zarówno indywidualne doświadczenia, jak i konkretne sytuacje, w jakich się znajdują.
Dlaczego ludzie są bardziej lub mniej asertywni?
Ludzie różnią się poziomem asertywności z wielu powodów. Kluczową rolę odgrywają wychowanie, doświadczenia z dzieciństwa oraz wzorce komunikacji wyniesione z domu. Osoby, które były zachęcane do wyrażania własnego zdania, łatwiej rozwijają postawę asertywną. Z kolei ci, którzy doświadczali głównie krytyki lub byli ignorowani, mogą mieć trudność z wyrażaniem siebie. Nie bez znaczenia są także cechy osobowości, poczucie własnej wartości i lęk przed oceną. Wpływ na poziom asertywności ma też kultura organizacyjna lub społeczna, która może sprzyjać lub tłumić asertywność.
Czytaj więcej
Unikają konfliktów, chowają się za maską uśmiechu. Robią wszystko, aby zadowalać innych, a jednak...
Czy w życiu zawodowym bycie asertywnym zawsze się opłaca, czy są takie sytuacje, w których lepiej się przed tym powstrzymać?
Asertywność w życiu zawodowym zazwyczaj przynosi korzyści – pomaga jasno komunikować potrzeby, stawiać granice i budować zdrowe relacje. Jednak nie w każdej sytuacji opłaca się ją stosować w pełnym zakresie. W silnie hierarchicznych organizacjach lub wobec autorytarnych przełożonych, otwarte wyrażanie swojej opinii, bycie zbyt bezpośrednim może zostać źle odebrane. Czasem lepiej wybrać drogę dyplomatyczną i stopniowo budować przestrzeń do wyrażania swoich opinii. Kluczowa jest umiejętność dostosowania tonu i formy do kontekstu oraz odbiorcy. Asertywność nie wyklucza elastyczności – wręcz przeciwnie, pozwala świadomie wybierać sposób komunikacji.
Czy płeć predysponuje do bycia asertywnym lub utrudnia to?
Płeć sama w sobie nie predysponuje do bycia asertywnym, ale normy społeczne mogą wpływać na to, jak asertywność jest postrzegana u kobiet i mężczyzn. Kobiety często są wychowywane do bycia uprzejmymi i ugodowymi, dlatego ich asertywność bywa błędnie odbierana jako agresja. Mężczyznom natomiast częściej przypisuje się pewność siebie jako cechę pożądaną. To sprawia, że kobiety mogą spotykać się z większym oporem, gdy stanowczo wyrażają swoje zdanie. Mimo to każdy – niezależnie od płci – może rozwijać asertywność jako umiejętność komunikacyjną. Ważne jest, by przełamywać stereotypy i budować równoprawny dialog.
