Co łączy osoby określane mianem „cool”? Naukowcy dają odpowiedź

– I’m cool! – wykrzykuje wyłaniająca się zza pianina Naomi, po odśpiewaniu pierwszych słów piosenki „Eternal Flame”. Z wyraźnie naruszoną fryzurą, dalekim od perfekcji makijażem, w stylizacji niekojarzącej się ze scenicznym blichtrem, po bolesnym upadku z instrumentu, na który spontanicznie wskoczyła, by wykonać piosenkę z okazji urodzin przyjaciółki, jest żywą definicją osoby określanej mianem „cool”. Podobnie jak jej filmowe towarzyszki, które w komedii „Gorzkie wino” podejmują niejedną kontrowersyjną decyzję w imię fantastycznej zabawy. Szalone tańce, wyśpiewywane a cappella ulubione piosenki czy rozdawane bez chwili zastanowienia podarunki wprost ze sklepu dla dorosłych, to tylko niektóre z nich.

Wprawdzie filmowa Naomi, przekonująco odegrana przez Mayę Rudolph, daje wyraz również i trudniejszym emocjom, jej zaraźliwa energia, spontaniczność i brak zawahania przed podjęciem ryzyka czy narażeniem się na śmiech ze strony otoczenia, sprawiają, że spełnia właściwie wszystkie warunki opisane przez autorów badania zgłębiających tematykę bycia „cool”.

Czytaj więcej

Psychologia

Śpiewanie ma zbawienny wpływ na psychikę. „Nieocenione korzyści”

– Jeśli bieganie nie jest twoim ulubionym zajęciem, nikt nie zabrania ci uprawiać joggingu. Do śp...

Naukowcy z trzech uniwersytetów: Universidad Adolfo Ibáñez, University of Arizona oraz University of Georgia, w latach 2018-2022 prowadzili badania wśród 5943 uczestników z Australii, Chile, Chin, Niemiec, Indii, Meksyku, Nigerii, Hiszpanii, Republiki Południowej Afryki, Korei Południowej, Turcji i Stanów Zjednoczonych. Ankietowani odpowiadali na pytania o spotkane w życiu osoby, które uważają odpowiednio za „fajne”, „niefajne”, „dobre” lub „niedobre” (oryg. „cool”, „uncool”, „good” lub „not good”).

Wyniki, opublikowane na łamach „Journal of Experimental Psychology”, wskazują na sześć cech wspólnych, które, niezależnie od kraju pochodzenia czy wyglądu zewnętrznego, wyróżniają osoby określane tym mianem. Są one: ekstrawertyczne, hedonistyczne, silne, otwarte, autonomiczne i lubią przygody (oryg. „extroverted”, „hedonistic”, „powerful”, „adventurous”, „open”, „autonomous”). Jakie inne cechy decydują o atrakcyjności danej osoby i pomagają jej zyskać popularność w grupie rówieśniczej, wśród znajomych w pracy czy w życiu towarzyskim? Swoimi obserwacjami w tym zakresie dzielą się dr Marta Kowal, psycholożka z Uniwersytetu Wrocławskiego oraz dr Michał Stefańczyk z Wydziału Nauk Historycznych i Pedagogicznych Uniwersytetu Wrocławskiego.

Bycie „cool”: dar snucia opowieści plus kompetencje miękkie

Jak zauważa dr Marta Kowal, popularność w grupie zależy od interakcji wielu czynników, w tym kontekstu społeczno-ekonomicznego i wieku. – Na przykład, u nastolatków dużą rolę może odgrywać poczucie humoru, podczas gdy w grupach dorosłych bardziej cenione mogą okazać się cechy takie jak niezawodność i odpowiedzialność. Z kolei negatywne cechy osobowości mogą znacząco obniżać atrakcyjność w oczach potencjalnych partnerów. Do najczęściej wymienianych należą brak ambicji, wrogość, arogancja oraz chroniczny pesymizm bądź depresyjny nastrój. Osoby przejawiające te zachowania często budzą nieufność i zniechęcenie, co prowadzi do izolacji społecznej i trudności w nawiązywaniu bliskich relacji (Csajbók i in., 2024) – wymienia psycholożka.

Do listy wspomnianych cech decydujących o atrakcyjności danej osoby dr Michał Stefańczyk dodaje też na narcyzm, podkreślając przy tym, że taki wybór może okazać się kontrowersyjny. – Przynajmniej na krótką metę narcyzów lubimy, robią dobre pierwsze wrażenie i zachwycają nas urokiem osobistym. W końcu to ich sposób na zaspokojenie żądzy popularności, jakże inaczej mogliby realizować swoją potrzebę bycia podziwianym, gdyby nie wiedzieli, w które społeczne struny uderzyć? Oprócz tego można wymienić dobre poczucie humoru albo pewne kompetencje społeczne, jak na przykład dar snucia opowieści. „Storytellersi” są postrzegani jako osoby o wyższym statusie, są bardziej lubiani. Jeśli dodamy do tego kompetencje miękkie, czyli kreatywność czy komunikatywność, to mamy przepis na bycie zapraszanym na każde urodziny wszystkich naszych znajomych, nawet tych, których nie lubimy – zauważa dr Stefańczyk.

Czytaj więcej

Psychologia

Ambition gap czyli dysproporcja w poziomie ambicji między partnerami zagraża związkowi?

W jaki sposób dysproporcje w poziomie ambicji partnerów wpływają na relację? I czy istnieje możli...

„Cool” niekoniecznie oznacza bycie dobrym

Choć posiadanie zestawu cech, o których mowa we wspomnianym badaniu, pozwala cieszyć się popularnością wśród znajomych, to jednak osoby określane mianem „cool”, mogą być postrzegane jako kontrowersyjne. – Termin „cool” niesie ze sobą ambiwalentne skojarzenia. Autorzy badania (Pezzuti i in., 2025) wyróżnili dwa różne profile: osoby “cool” charakteryzuje ekstrawersja, hedonizm, poszukiwanie przygód, autonomia i siła wewnętrzna, natomiast osoby oceniane jako „dobre” cechują się wyższą sumiennością, ugodowością, ciepłem oraz tradycyjnymi wartościami. Taki dualizm znajduje odzwierciedlenie w Modelu Treści Stereotypów Fiske’a, Glicka i Cuddy: wymiar sprawczości (kompetencja, niezależność) kontrastuje z wymiarem wspólnotowości (dobro, pomocność). Mając do wyboru bycie bardziej wspólnotowym albo sprawczym, ludzie prawdopodobnie najczęściej wybiorą bycie sprawczym. Z kolei mając do wyboru posiadanie sprawczego przyjaciela bądź wspólnotowego przyjaciela, ludzie prawdopodobnie najczęściej wybiorą przyjaciela wspólnotowego. Dychotomiczny paradoks, który, jakby się nad nim zastanowić, ma dużo sensu – tłumaczy dr Marta Kowal.

Opisane zjawisko psycholożka wyjaśnia za pomocą kilku przykładów. – Taki dychotomizm można odnieść do pozornie nieintuicyjnych obserwacji na temat postrzegania społecznego influencerów i youtuberów. Według ostatnich rankingów, influencerzy i youtuberzy są bardzo mało poważaną grupą społeczną. Ale jakby zapytać na przykład adolescentów, kim chcą być w przyszłości, to większość osób odpowiedziałaby, że chciałaby być influencerem, youtuberem. Wielu influencerów, youtuberów właśnie mogłoby zostać określone mianem „cool”, ale niekoniecznie już osobami dobrymi. Również w naszych międzykulturowych badaniach nad związkiem cech takich jak indywidualizm i poczucie miłości, znaleźliśmy ciekawą zależność. To znaczy, osoby bardziej wspólnotowe, kolektywistyczne, odczuwały wyższy poziom miłości romantycznej niż osoby bardziej indywidualistyczne, zorientowane na osiąganie własnych celów – dodaje dr Kowal.

Czytaj więcej

Psychologia

Szydełkowanie i haftowanie mają wpływ na zdrowie psychiczne. Psycholog wyjaśnia

Zajęcia zwykle praktykowane przez seniorów wracają do łask. Jak szydełkowanie czy haftowanie wpły...