W rozmowach prowadzonych na okoliczność premiery filmu „Emilia Pérez”, wcielająca się w jedną z głównych bohaterek Selena Gomez przyznaje, że odegranie pierwszej w życiu roli w języku hiszpańskim stanowiło dla niej spore wyzwanie. A przecież urodzona w Teksasie 32-latka ma korzenie meksykańskie, w jej rodzinnym domu posługiwano się tym językiem na co dzień. – Czuję, że mogłam lepiej przygotować się do tej roli, jednak zrobiłam co w mojej mocy, by brzmieć wiarygodnie – podkreśliła w rozmowie z „The Hollywood Reporter”. Choć nagrała niejedną piosenkę w swoim drugim języku ojczystym, filmowa rola stanowi dla niej przełom. – Trudno mi wyrazić dokładnie to, co mam na myśli, gdy posługuję się tym językiem, natomiast bardzo dobrze go rozumiem – dodaje w cytowanej rozmowie.
Osoby dwujęzyczne świadomie wybierają język, który w danej sytuacji pozwala im łatwiej wyartykułować myśli, a także dają upust innym emocjom w zależności od używanego języka. Na czym dokładnie polega mechanizm przełączania kodów i jakie czynniki mają wpływ na decyzje osób dwujęzycznych dotyczące selekcji języka we wskazanych okolicznościach? Zagadnienia te wyjaśnia prof. dr hab. Halina Kurek, profesor honorowy Uniwersytetu Jagiellońskiego, językoznawczyni, kierownik Katedry Lingwistyki Kulturowej i Socjolingwistyki UJ.
Czytaj więcej
- Naukę języka można przyrównać do treningu, dzięki któremu mózg człowieka, niezależnie od wieku, nieustannie rozwija się i doskonali. Konieczność zapamiętywania nowych słów, wyrażeń i zasad gramatycznych stymuluje w mózgu obszary, które odpowiadają za mowę, koncentrację i pamięć - mówi dr Anna Pol, ekspert w zakresie nauczania języków obcych.
Świadomy wybór języka
Omawiane zjawisko, zwane przełączaniem kodów, umożliwia użytkownikom dwujęzycznym dokonać wyboru w kwestii preferowanego języka, który w danych okolicznościach pozwala im na bardziej swobodne wyrażenie własnych intencji. – W społecznościach wielojęzycznych, w określonej sytuacji socjolingwistycznej, zjawisko to oznacza świadomy wybór tego języka, który w ocenie mówiącego jest najlepszym lub najbardziej pożądanym narzędziem pozwalającym komunikować określone treści – wyjaśnia prof. dr hab. Halina Kurek.
Na decyzję dotyczącą wyboru języka stosowanego w danej sytuacji wpływają różnorodne czynniki. – Zakładając, że zarówno dla nadawcy, jak i odbiorcy oba języki są kodami macierzystymi, do najważniejszych czynników wpływających na wybór jednego z nich zaliczam: moc języka, jego pozycję w systemie wartości posługującej się nim wspólnoty, typ sytuacji komunikacyjnej (oficjalna: nieoficjalna), społeczną pozycję uczestników rozmowy oraz stopień znajomości rozmówców, a także ich wiek i wykształcenie – wymienia językoznawczyni.
