Księżniczka Aiko: czy Japonia jest gotowa na młodą cesarzową?

Nienaganna prezencja, sympatia ze strony mieszkańców kraju, rzetelne wywiązywanie się z zawodowych obowiązków i godne reprezentowanie Japonii podczas wizyt międzynarodowych – takie atrybuty jedynie z pozoru predestynują księżniczkę Aiko do objęcia schedy po ojcu, gdy czas jego panowania w naturalny sposób dobiegnie końca. Tymczasem w świetle obecnie panującego prawa, wprowadzonego w 1889 r., a następnie zatwierdzonego ustawą Imperial Household Law w 1947 r., kobietom zabrania się wstąpienia na japoński tron cesarski. Choć konserwatywne zasady od lat wzbudzają ożywione dyskusje, dotychczas nie zostały one zniesione. Czy zatem brak męskiego potomka obecnie panującego cesarza Naruhito zagraża ciągłości monarchii? Jakie alternatywne pomysły kontynuacji tradycji zgodne z japońskim prawem są obecnie brane pod uwagę?

Księżniczka Aiko bohaterką komiksów

W zorganizowanej w 2023 r. debacie zatytułowanej „Making Aiko the Imperial Heir” (tłum. „Uczynić Aiko dziedziczką tronu”) wzięli udział między innymi politycy, dziennikarze, historycy, a także przedstawiciele świata sztuki przekonujący oponentów do słuszności zniesienia zakazu dziedziczenia tronu przez kobiety. Pomysłodawcą wydarzenia był autor komiksów, Kobayashi Yoshinori, od lat agitujący za tym, by tytuł przyszłej cesarzowej Japonii otrzymała jedyna potomkini obecnego monarchy, 24-letnia księżniczka Aiko.

Tworzone w tym celu mangi przedstawiające córkę cesarza w tej roli nie są jedynymi środkami przekazu służącymi propagowaniu tego pomysłu. Wspomniana debata, która przyciągnęła około 1500 zainteresowanych mieszkańców Japonii, trwała niemal 4 godziny, a wśród koronnych argumentów przemawiających za tym, by konserwatywne zasady męskiej sukcesji zostały zniesione, pojawiał się choćby ten, że w dotychczasowej historii kraju kobiety ośmiokrotnie zasiadały na cesarskim tronie: od Suiko rządzącej w latach 592-628 po Go-Sakuramachi, sprawującej funkcję w latach 1762-1771. Wprowadzone w 1889 r. zasady położyły kres takim praktykom.

Czytaj więcej

Ludzie

Księżniczka Ingrid Alexandra tak skomentowała oskarżenia obciążające jej przyrodniego brata

Następczyni norweskiego tronu, księżniczka Ingrid Alexandra udzieliła wywiadu dla telewizji NRK,...

Księżniczka Aiko jako następczyni tronu: sytuacja „prawie niemożliwa”

Autora sugestywnych komiksów wspierają inni przedstawiciele świata kultury wykorzystujący swoje profile w mediach społecznościowych do umieszczania treści o podobnej tematyce. 62-letnia aktorka Ikuko Yamazaki otwarcie pisze, że brak męskiego potomka obecnego monarchy oraz surowe zasady dziedziczenia tronu mogą doprowadzić do unicestwienia japońskiej monarchii. – System sukcesji odzwierciedla japońskie podejście do kwestii płci. Tymczasem kobieta na tronie przyczyniłaby się do poprawy losu przedstawicielek naszej płci w Japonii – brzmi jeden z postów.

Wśród zwolenników obowiązujących zasad sukcesji znajduje się między innymi obecna premier Japonii, Sanae Takaichi. Cytowany przez dziennik „El País International” Makoto Okawa, profesor historii z Uniwersytetu Chuo wyjaśnia, że w obecnej koalicji rządzącej, utworzonej przez Partię Liberalno-Demokratyczną ultrakonserwatywnej premier kraju przy wsparciu mniejszościowej Partii Innowacji zmiana prawa jest, w jego opinii, „prawie niemożliwa”. – W tym celu konieczne byłoby dojście do władzy partii opozycyjnych, takich jak centrolewicowa Partia Konstytucyjno-Demokratyczna, która jest bardziej otwarta na ideę cesarzowej – dodał. Co więcej, zmiany obowiązującego prawa dotyczącego sukcesji wiążą się z wieloetapowym procesem, wymagającym zaangażowania nie tylko ze strony rządzących, ale i obywateli. – Każda reforma prawa dotyczącego instytucji cesarskiej ma dla państwa japońskiego wyjątkową rangę, dlatego niezwykle ważne jest osiągnięcie szerokiego konsensusu narodowego. Nawet jeśli większość obywateli opowiada się za reformą, porozumienie musi zostać wypracowane w drodze obrad panelu ekspertów, negocjacji dwustronnych i specjalnej komisji parlamentarnej – zastrzega Okawa.

Czytaj więcej

Jej historia

Tatiana Blatnik: grecka księżniczka odradza się po serii życiowych niepowodzeń

Tatiana Blatnik, przedsiębiorczyni, autorka książki i była członkini greckiej rodziny królewskiej...

Księżniczka Aiko ulubienicą Japończyków

O poparcie społeczne dla idei monarchii z młodą cesarzową na czele nie jest trudno. W licznych sondażach mieszkańcy Japonii w zdecydowanej większości opowiadają się za tym rozwiązaniem. Co więcej, jak donoszą lokalne media, 24-latka może liczyć na entuzjastyczne powitanie ze strony tłumnie zgromadzonych Japończyków, ilekroć pojawia się publicznie w towarzystwie swoich rodziców lub samodzielnie. Gdy we wrześniu 2025 r. absolwentka tokijskiego Uniwersytetu Gakushuin uczestniczyła w obchodach 80. rocznicy zakończenia drugiej wojny światowej, jej imię wybrzmiewało najgłośniej wśród skandowanych przez przybyłych na tę okazję do Nagasaki czy Okinawy rodaków. – Zawsze byłam zwolenniczką tego, by księżniczka Aiko przejęła schedę po ojcu – mówiła cytowana przez Associated Press 82-letnia Setsuko Matsuo, która jako dziecko przeżyła bombardowanie atomowe i brała udział we wspomnianych obchodach. – Szanuję i cenię wszystko, co jest z nią związane, zwłaszcza jej uśmiech. Jest tak uspokajający – dodała.

Dla urodzonej 1 grudnia 2001 r. księżniczki nie była to jedyna okazja do zaprezentowania światu promiennego uśmiechu. W listopadzie 2024 r. Aiko samodzielnie reprezentowała swój kraj podczas wizyty w Laosie. Seria spotkań, między innymi z prezydentem Thongloun Sisoulith, uczestnictwo w pokazach sztuk walki czy odwiedziny jednego z tamtejszych muzeów, zostały zorganizowane dla uczczenia 70. rocznicy nawiązania stosunków dyplomatycznych między Japonią a Laosem. – Księżniczka Aiko olśniewa podczas wizyty w Laosie. Zachwyciła nie tylko swoją dojrzałością i rzetelnym wywiązaniem się z obowiązków przypisanych członkini cesarskiego rodu, ale i kreacjami, wśród których pojawiła się tradycyjna laotańska suknia oraz kreacja użyczona od jej mamy – pisano wówczas w „Tatler Asia”, podsumowując dyplomatyczne przedsięwzięcie jedynej potomkini japońskiego cesarza Naruhito.

Czytaj więcej

Biznes

Lady Margarita Armstrong-Jones to wnuczka księżniczki Małgorzaty. Czym się zajmuje?

Wnuczka brytyjskiej księżniczki Małgorzaty lady Margarita Armstrong-Jones spełnia się w roli arty...

Księżniczka Aiko: trudne doświadczenia w dzieciństwie

Mimo obecnej sympatii i niewątpliwego poparcia ze strony Japończyków, którzy w przedstawicielce młodego pokolenia cesarskiej rodziny chcieliby widzieć następczynię tronu, 24-latka nie zawsze mogła liczyć na takie wsparcie, choćby ze strony rówieśników. Jej narodziny wiązały się dla jej matki, absolwentki Harvardu i byłej dyplomatki, z poważnymi zaburzeniami natury psychicznej wywołanymi krytyką za sprowadzenie na świat żeńskiej potomkini cesarza. W czasach szkolnych dziewczynka, mimo imponujących postępów w nauce i wszechstronnych zainteresowań, doświadczała niechęci ze strony innych uczniów, a wynikiem prześladowań była absencja w szkole przez ponad miesiąc i problemy zdrowotne, jak choćby nadmierna utrata masy ciała.

Wkroczenie w dorosłość, przypieczętowane uroczystością w Pałacu Cesarskim w Tokio w grudniu 2021, oznacza dla niej stopniowe przejmowanie obowiązków związanych z reprezentowaniem kraju podczas uroczystości czy zagranicznych wizyt. Świadoma ograniczeń wynikających z obecnie obowiązującego prawa, księżniczka skupia się na tym, by powierzoną rolę sprawować z należytą starannością. – W tych okolicznościach mam nadzieję, że będę mogła szczerze wypełniać wszystkie oficjalne obowiązki, pomagając cesarzowi i cesarzowej, a także innym członkom rodziny cesarskiej – deklarowała podczas oficjalnej ceremonii dla uhonorowania osiągnięcia pełnoletności, w Japonii przypadającej na dwudzieste urodziny danej osoby.

Czytaj więcej

Jej historia

Księżniczka Eleonora: następczyni hiszpańskiego tronu wypływa na szerokie wody

Kocha balet i jazdę konną. W ramach 3-letniego szkolenia wojskowego najbliższych 5 miesięcy spędz...

Przyszłość japońskiej monarchii

Obowiązki wynikające z pełnionej funkcji, 24-latka sprawnie łączy z aktywnością w Japońskim Czerwonym Krzyżu. Wolne chwile spędza na spacerach z rodzicami, grze w siatkówkę, tenisa czy badmintona. Umiejętność gry na wiolonczeli, a także znajomość historii i literatury Japonii to kolejne talenty młodej potomkini cesarza Naruhito.

Kurcząca się z każdą dekadą rodzina cesarska liczy obecnie 16 członków, czyli o 14 osób mniej niż 30 lat temu. Oficjalnym następcą tronu jest książę Akishino, urodzony w 1965 r., młodszy brat panującego cesarza Naruhito. Kolejne miejsce w linii sukcesji zajmuje jego 19-letni syn, Hisahito. Reprezentantem cesarskiej rodziny mającym możliwość objęcia tytułu zgodnie z panującymi obecnie zasadami, jest też młodszy brat poprzedniego monarchy, Akihito, książę Hitachi. W 2026 r. będzie jednak obchodził swoje 91. urodziny, co z pewnością nie stanowi okoliczności sprzyjającej objęciu tak odpowiedzialnej funkcji w bliżej niesprecyzowanej przyszłości.

W obliczu nieugiętego prawa, Aiko, mimo posiadanych umiejętności i zyskiwanego regularnie doświadczenia w sprawowaniu obowiązków właściwych reprezentantce rodziny cesarskiej, może nigdy nie mieć sposobności wykazania się swoimi zdolnościami w charakterze japońskiej monarchini. Nadane jej imię królewskie, Toshi, oznacza osobę szanującą innych. Wiele wskazuje na to, że zostało ono wybrane nie bez przyczyny.