Jak aktywność fizyczna wpływa na ryzyko demencji? Najnowsze wyniki badań

Regularna dbałość o wysoką sprawność fizyczną wydaje się wciąż wartością niedocenianą. Tymczasem kolejne, coraz to nowsze badania wyraźnie pokazują związek między sprawnym systemem krążeniowo-oddechowym a obniżaniem ryzyka chorób wieku średniego i podeszłego. W najnowszym badaniu, przeprowadzonym m.in. przez pracowników Instytutu Karolinska w Sztokholmie, na celownik wzięto czynniki, które mogą podnosić i obniżać ryzyko demencji.   

Badanie, którego wyniki opublikowano w „British Journal of Sports Medicine”, przeprowadzono na szerokiej grupie uczestników (ponad 61 tys. osób) w wieku od 39 do 70 lat. Przebadane osoby brały jednocześnie udział w projekcie zdrowotnym „UK Biobank”, obejmującym ponad pół miliona obywateli Wielkiej Brytanii. Badanie sprawności krążeniowo-oddechowej uczestników projektu przeprowadzono między 2009 a 2010 rokiem. Uczestników poddano również testom, w których sprawdzono ich funkcje poznawcze. Oceniono także ich ryzyko genetyczne dotyczące podatności na wystąpienie demencji. Drugą część badania przeprowadzono po 12 latach, sprawdzając, czy zaistniał związek pomiędzy sprawnością badanych osób (ocenioną w latach 2009-2010) a obecną, ewentualną diagnozą dotyczącą demencji.

Ryzyko demencji opóźnione nawet o 1,5 roku?

Wyniki badania pokazały, że osoby posiadające najlepszą kondycję krążeniowo-oddechową (ocenioną w okresie 2009-2010) wykazały się również najlepszymi funkcjami poznawczymi. W grupie osób z najwyższą formą fizyczną (nieposiadających predyspozycji genetycznych do demencji) długoterminowe ryzyko wystąpienia demencji wyniosło zaledwie 0,6 proc. Autorzy projektu ocenili, że w przypadku tych osób mowa o możliwym opóźnieniu ryzyka wystąpienia demencji nawet o 1,5 roku w porównaniu z osobami, które uzyskały niskie wyniki sprawnościowe.

Czytaj więcej

Styl życia

Czym jest finansowy sukces? "Zetki" podają kwoty kilka razy wyższe niż inne pokolenia

Oznaką finansowego sukcesu dla Amerykanów z pokolenia Z jest roczny dochód na poziomie prawie 600 tys. dolarów. To więcej niż średnia dla wszystkich pokoleń wynosząca nieco ponad 270 tys. Kwoty te są zdecydowanie wyższe od tego, ile mieszkańcy USA faktycznie zarabiają.

Co istotne, jeszcze większą korzyść zaobserwowano w grupie osób, którym na początku badania zdiagnozowano predyspozycje genetyczne do wystąpienia choroby Alzheimera. W przypadku tej grupy posiadanie bardzo wysokiej sprawności sercowo-oddechowej obniżało długofalowo ryzyko wystąpienia demencji o 35 proc.

Ekspert: Geny nie są naszym przeznaczeniem

Wyniki nowego badania skomentował na łamach CNN dr Richard Isaacson, dyrektor ds. badań w Instytucie Chorób Neurodegeneracyjnych na Florydzie. - Jest takie powiedzenie: geny nie są naszym przeznaczeniem. Wszyscy możemy podejmować proaktywne decyzje, aby pomóc sobie wygrać przeciąganie liny z genami. To badanie w pełni to potwierdza – wyjaśnił ekspert.

Isaacson podkreślił także, że poziom opóźnienia ryzyka demencji może być jeszcze wyższy niż 1,5 roku. Wystarczy do regularnej aktywności fizycznej, nazywanej przez eksperta „cudownym lekiem pobudzającym mózg”, dodać zdrową dietę i dbałość o wystarczającą ilość snu. Do tego dochodzą obowiązkowe, regularne badania poziomu cholesterolu i cukru we krwi.

Ochrona połączenia serce-mózg 

Amerykański kardiolog dr Valentin Fuster z Mount Sinai Hospital zaleca z kolei „ostrożną” interpretację wyników badania m.in. ze względu na jego obserwacyjny charakter. Lekarz potwierdza jednak związek niskiej wydolności krążeniowo-oddechowej z większym ryzykiem cukrzycy i otyłości. Zdaniem doktora Fustera osoby z wysoką formą fizyczną wzmacniają przez regularne ćwiczenia m.in. małe naczynia krwionośne (w tym także te, które występują w mózgu). Tym samym chronią „istotne dla przyszłości” połączenie serce-mózg. - Te same czynniki ryzyka, które wpływają na choroby układu krążenia, mogą odgrywać rolę w rozwoju otępienia naczyniowego, a nawet istnieją pewne dane sugerujące, że odgrywają rolę w przyspieszeniu choroby Alzheimera - wyjaśnił ekspert.

Czytaj więcej

Nauka

Naukowcy odkryli nowe zastosowanie znanych leków odchudzających. Na co działają?

Popularne leki opracowane w celu leczenia cukrzycy i wykorzystywane do leczenia otyłości znalazły kolejne zastosowanie. Okazuje się, że są w stanie pomóc osobom mającym problem z nerkami.

Zdaniem kardiologa najlepsze metody na poprawę sprawności układu krążeniowo-oddechowego to m.in. jazda na rowerze, ćwiczenia na bieżni o niskim oporze, energiczny taniec, jogging, wiosłowanie i sporty zespołowe. Wybrana aktywność musi podnosić tętno krwi i być wykonywana regularnie – przez min. 30 minut dziennie, pięć dni w tygodniu. Osobom w wieku średnim i dojrzałym zalecany jest także trening interwałowy (High Intensity Interval Training, HIIT), w którym ćwiczenia intensywne występują naprzemiennie z ćwiczeniami o niższej intensywności.

Czym jest demencja?

Demencja, nazywana też „zespołem otępiennym”, to grupa schorzeń, które łączy utrata funkcji poznawczych. Choroby z tej grupy dotykają zazwyczaj osoby po 65. roku życia. Wśród kluczowych objawów wymienia się m.in. problemy z pamięcią, mową i trudności z koncentracją. Zgodnie z informacjami podanymi przez Ministerstwo Zdrowia, najczęściej występującym typem schorzenia otępiennego jest choroba Alzheimera (odpowiada za 50-60 proc. przypadków demencji). Dokładna przyczyna choroby nie została jeszcze w pełni poznana. Obecnie za jedną z nich uważa się m.in. nieprawidłowy proces gromadzenia się białek w komórkach i wokół komórek mózgowych. W miarę rozwoju choroby zmniejsza się liczba tzw. neuroprzekaźników, które biorą udział w „komunikacji” między komórkami mózgowymi.