Myliliśmy się co do postu. Nowe badanie nie pozostawia wątpliwości

Naukowcy z Uniwersytetu w Auckland przeprowadzili najbardziej kompleksowy jak dotąd przegląd badań na temat wpływu postu na wydajność naszego umysłu. Wyniki zostały właśnie opublikowane przez Amerykańskie Towarzystwo Psychologiczne.

„Głodny nie jesteś sobą”? Badania temu przeczą

O poście przerywanym i tzw. oknach żywieniowych słyszymy ostatnio coraz częściej, a na taki rodzaj diety decyduje się coraz więcej osób. Wśród korzyści wymieniana jest kontrola wagi czy poprawa metabolizmu. Panuje jednak dość powszechne przekonanie, że pomijanie posiłków, na przykład śniadania, może niekorzystnie wpływać na codzienne funkcjonowanie naszego umysłu, powodując rozkojarzenie, mniejszą produktywność, a nawet rozdrażnienie.

O tym, że „głodny nie jesteś sobą” przekonują nawet reklamy popularnych przekąsek. Naukowcy postanowili przyjrzeć się temu bliżej. Przeprowadzili szeroki przegląd wszystkich dostępnych badań eksperymentalnych, które porównywały wydajność poznawczą ludzi podczas postu i tradycyjnego sposobu żywienia. Analiza objęła 71 niezależnych badań z łączną próbą 3484 uczestników od 1958 do 2025 r.

„Po zebraniu danych nasz wniosek był jasny: nie było znaczącej różnicy w wydajności poznawczej między zdrowymi osobami dorosłymi, niezależnie od tego czy były najedzone, czy na czczo” – stwierdza prof. psychologii David Moreau z Uniwersytetu w Auckland, główny autor badania.

Czytaj więcej

Nauka

5000 kroków dziennie może spowolnić postępy choroby Alzheimera. Nowe wyniki badań

Nowa publikacja o chorobie Alzheimera pokazuje ważną rolę aktywności fizycznej. Autorzy analizy z...

Dla kogo post jest niewskazany? Dzieci powinny jeść regularnie

Podczas badań naukowcy zwrócili uwagę na trzy ważne czynniki, które mogą zmieniać sposób, w jaki post wpływa na mózg. Pierwszym z nich jest wiek. Chociaż dorośli nie wykazywali spadku sprawności umysłowej, inaczej było w przypadku dzieci i młodzieży.

„Dzieci i młodzież wypadały gorzej na testach, gdy pomijały posiłki. Ich rozwijające się mózgi wydają się bardziej wrażliwe na wahania w zaopatrzeniu w energię” – podkreśla prof. David Moreau. Potwierdza to dotychczasową wiedzę, że dzieci powinny odżywiać się regularnie. Wartościowe posiłki są niezbędne, by wspierać ich rozwój i naukę.

W przypadku osób dorosłych znaczenie ma również długość postu i czas jego stosowania.

„Odkryliśmy, że dłuższe posty wiązały się z mniejszą różnicą w wydajności między stanem na czczo i sytością. Może to być spowodowane metabolicznym przełączeniem się na ketony, które mogą przywrócić stały dopływ energii do mózgu, gdy skończy się glukoza” – wyjaśnia autor badania. 

Wydajność u osób poszczących była natomiast gorsza, gdy testy były przeprowadzane o późniejszej porze dnia. Sugeruje to, że post może wzmagać naturalne spadki naszego rytmu dobowego.

Co ciekawe, liczył się również rodzaj testu. Kiedy zadania poznawcze obejmowały neutralne symbole lub kształty, poszczący uczestnicy radzili sobie równie dobrze, a czasem nawet nieco lepiej niż osoby najedzone. Jednak gdy zadania zawierały treści związane z jedzeniem, głodni uczestnicy wypadali gorzej. Zdaniem naukowców oznacza to, że chociaż głód nie tworzy uniwersalnej mgły mózgowej, to sprawia, że łatwiej się rozpraszamy, gdy myślimy o jedzeniu.

Jak post działa na organizm? Jakie korzyści może przynieść?

Jak wyjaśniają naukowcy, kiedy jemy regularnie, nasz mózg napędza do pracy głównie glukoza, zmagazynowana w organizmie w postaci glikogenu. Po około 12 godzinach bez jedzenia zapasy glikogenu kurczą się.

„W tym momencie organizm dokonuje sprytnego przełącznika metabolicznego: zaczyna rozkładać tłuszcz na ciała ketonowe, które stanowią alternatywne źródło paliwa” – tłumaczy prof. David Moreau z Uniwersytetu w Auckland.

Może się to przekładać na różne korzyści zdrowotne.

„Na przykład post aktywuje autofagię, rodzaj komórkowej ekipy sprzątającej, która usuwa uszkodzone składniki i poddaje je recyklingowi, co uważa się za proces wspierający zdrowsze starzenie się. Poprawia również wrażliwość na insulinę, umożliwiając organizmowi skuteczniejsze kontrolowanie poziomu cukru we krwi i zmniejszając ryzyko wystąpienia schorzeń takich jak cukrzyca typu 2” – dodaje naukowiec.

Zmiany metaboliczne wynikające z postu mogą również pomóc zmniejszyć prawdopodobieństwo rozwoju chorób przewlekłych związanych z przejadaniem się.

Czytaj więcej

Nauka

Prowadzisz siedzący tryb życia? Naukowcy polecają ten popularny napój

Jak poprawić funkcje naczyń krwionośnych prowadząc tzw. siedzący tryb życia? Naukowcy z Uniwersyt...

O czym trzeba pamiętać? Ważne wskazówki ekspertów

Naukowcy podkreślają jednak, że post przerywany nie jest wskazany dla wszystkich. Wnioski z badań dotyczą zdrowych osób dorosłych. W ich przypadku post nie powinien wpływać na ostrość umysłu.

Metoda nie powinna być stosowana m.in. przez osoby niepełnoletnie. Należy zachować szczególną ostrożność również u osób z różnymi schorzeniami lub specjalnymi potrzebami dietetycznymi. W takiej sytuacji postu nie należy stosować bez porady specjalisty.

Warto zastanowić się nad jego skutkami również, gdy nasza praca wymaga szczytowej czujności pod koniec dnia, ponieważ post może ją obniżać. Jeśli pracujemy w branży związanej z żywnością, post może wydawać się trudniejszy do utrzymania.

Źródło: