Czasami jedno spotkanie może zdziałać cuda: korzyści z coachingu i mentoringu

Mimo że zarówno coaching, jak i mentoring zaliczane są do strategii wspierania rozwoju osobistego i zawodowego, to jednak występujące między nimi różnice dotyczą nie tylko metodologii, ale i rezultatu podejmowanych działań. O ile coaching jest zazwyczaj procesem krótkotrwałym, zorientowanym na osiągnięcie konkretnych celów i związanym z określonym projektem lub umiejętnością, to mentoring, jako działanie rozłożone w czasie, skupia się nie tylko na globalnym rozwoju danej osoby, ale też uwzględnia szerokie spektrum jej kariery i życia osobistego. Jakie inne różnice można wyodrębnić i na jakich etapach pracy zawodowej podejmowane są wskazane działania? W komentarzu dla kobieta.rp.pl kwestie te wyjaśnia Monika Jaszczura-Synowiec, ekspertka ds. rozwoju biznesu i mentoringu osób zajmujących stanowiska przywódcze.

Dlaczego oba wskazane pojęcia często są mylone?

Mentoring i coaching to dwa różne procesy, które mają na celu wspieranie rozwoju osobistego i zawodowego. Choć oba te terminy są często używane zamiennie, różnią się pod względem celów, podejścia i metodologii. Literatura faktu donosi, że pierwsze definicje coachingu pojawiły się w pracach naukowych z początkiem lat 90. ubiegłego wieku. Określały coaching jako proces nauczania. Jednakże ludziom, którzy dopiero „raczkują” w tematyce samorozwoju rozróżnienie czym jest mentoring a czym jest coaching często sprawia trudność. Przede wszystkim ze względu na rozmycie granic i zbieżność celów, jakie te procesy zakładają.

Wyjaśnijmy zatem oba procesy odrębnie, zaczynając od mentoringu. Jak można go zdefiniować?

Mentoring to forma szkolenia i adaptacji pracownika. Polega na opiece mentora w procesie szkoleniowym. Mentor, czyli opiekun, dzieli się z podopiecznym swoją wiedzą oraz doświadczeniem, pełniąc rolę osobistego doradcy i służąc swoją pomocą na każdym etapie rozwoju osobistego i ścieżki zawodowej uczestnika. Mentor jest zatem specjalistą w danej dziedzinie, osobą o szerokich kompetencjach i powinien wyróżniać się takimi umiejętnościami jak: zarządzanie zadaniami i sobą w czasie, planowanie pracy, aktywne i umiejętne słuchanie, stosowanie konstruktywnej krytyki. Zadaniem mentora jest udzielanie rad dotyczących sfery zawodowej, ale również rozwoju osobistego. Sprawuje zatem pieczę zarówno nad umiejętnościami twardymi, jak i miękkimi swojego podopiecznego, więc jego cele w szczególności związane są z rozwojem i nauką mniej doświadczonej osoby.

Czytaj więcej

Biznes i prawo

Liderka, managerka, szefowa – to nie są synonimy

Trzy terminy używane dla opisania kompetentnych, silnych kobiet obdarzonych władzą. Dlaczego nie są to synonimy i co decyduje o różnicach? Wyjaśnia Edyta Kwiatkowska-Pelizg, trenerka przywództwa i komunikacji.

Czym natomiast jest coaching?

Według Roberta Diltsa, coaching obejmuje różne sposoby pomagania ludziom w osiąganiu bardziej skutecznego niż dotychczasowe działania. Coaching jest skoncentrowany na poziomie zachowania, odnosząc się do procesu pomagania drugiej osobie w uzyskaniu czy poprawie konkretnego działania oraz w skutecznym osiąganiu celów na różnych poziomach. Podkreśla produktywną zmianę, koncentrując się na wzmocnieniu tożsamości i wartości oraz na urzeczywistnieniu marzeń i celów.

Jak zdefiniowałaby pani różnice między tymi dwoma procesami?

Pierwszą fundamentalną różnicą jest czas trwania i perspektywa: coaching jest zazwyczaj procesem krótkotrwałym, zorientowanym na osiągnięcie konkretnych, często krótkoterminowych celów, związanym z określonym projektem lub umiejętnością. Mentoring zaś to proces długoterminowy, skupiony na globalnym rozwoju osobistym i zawodowym osoby mentowanej, obejmujący zarówno aspekty kariery, jak i osobiste. Druga różnica dotyczy relacji pomiędzy coachem a coachee oraz mentorem a mentee. W przypadku coachingu, relacja jest często formalna i strukturalna, ponieważ coach stosuje określone techniki i narzędzia, by pomóc coachee osiągnąć konkretny cel. Z kolei relacja mentoringowa jest zazwyczaj bardziej luźna, zorientowana na tworzenie relacji opartej na zaufaniu, w której mentor udziela wsparcia, inspiracji i porad opartych na swoim własnym doświadczeniu. Trzecia różnica dotyczy źródła wiedzy. Coaching jest zwykle oparty na umiejętnościach i technikach, których coach nauczył się poprzez specjalistyczne szkolenia. Natomiast mentoring polega na przekazywaniu wiedzy i doświadczeń z pierwszej ręki, które mentor zdobył w trakcie swojej kariery i życia.

Komu potrzebne są takie strategie i na jakich etapach kariery warto je wdrożyć?

Coaching to idealna forma wsparcia i współpracy dla osób, które pragną ogólnie popracować nad swoim potencjałem lub potrzebują wsparcia w uporządkowaniu swoich działań w osiągnięciu konkretnego celu lub realizacji danego projektu. Mentoring z kolei pozwala na przekazywanie cennego doświadczenia i wiedzy z doświadczonych pracowników na młodszych lub mniej doświadczonych. To może skrócić czas potrzebny na zdobycie umiejętności i rozwoju kariery. Proces mentoringu może odnosić się do wielu sfer życia, od zawodowej, przez edukacyjną, aż po społeczną. Ze względu na jego szerokie zastosowanie, wyróżnia się kilka rodzajów mentoringu.

Czytaj więcej

Styl życia

PsyCap czyli własny kapitał psychologiczny warto wykorzystać w miejscu pracy. Jak to robić skutecznie?

PsyCap, inaczej kapitał psychologiczny, oznacza swoisty bank pozytywnych zasobów pozwalający na radzenie sobie z wyzwaniami w miejscu pracy. Co wchodzi w skład takiego kapitału i czy można regulować jego poziom? Autorka badań wyjaśnia jak to działa.

Czy może je pani wymienić?

Podstawowy podział dotyczy właśnie obszarów, w których wykorzystywana jest pomoc mentora: Mentoring „branżowy”, przeznaczony dla kandydatów do pracy i osób, które chcą dopiero rozpocząć swoją drogę zawodową. W tym przypadku mentor ma za zadanie pomóc swojemu podopiecznemu w zdobyciu potrzebnych mu kwalifikacji. Może być zatem doświadczonym pracownikiem firmy, która zatrudniła nową osobę i wówczas wspiera nowozatrudnionego w procesie szkolenia oraz onboardingu. Innym rodzajem jest mentoring biznesowy – korporacyjny: mentor „biznesowy” pełni rolę osobistego doradcy i nauczyciela osób chcących rozwijać swoją karierę. Może zatem towarzyszyć im od samego początku nowej ścieżki zawodowej, czyli już od momentu rozpoczęcia pracy, aż do osiągnięcia wymarzonego awansu czy nawet wieku emerytalnego. Istnieje też mentoring społeczny: mentor specjalizujący się w dziedzinie społecznej odpowiedzialny za wspieranie ludzi w trudnych momentach ich życia czy borykających się np. z problemami adaptacyjnymi. To proces, w którym mentor staje się nie tylko życiowym doradcą podopiecznego, ale wręcz jego przyjacielem. Towarzyszy mu we wszystkich stresujących momentach, pomaga radzić sobie z problemami i szukać dobrych rozwiązań.

Czy o konieczności podjęcia tych działań zwykle decyduje pracodawca, czy jest to inicjatywa samego pracownika?

Wiele firm nie potrafi „wyciągnąć” z pracowników ukrywanych mocnych kompetencji. Jest to związane nie tylko z niewiedzą, ale także z faktem, iż pracownicy często ukrywają swoje mocne strony, boją się „wystąpić przed szereg”, są niepewni siebie i nie wychodzą z inicjatywą. Coaching jest sposobem na to, by z pracodawcy zrobić osobę, która będzie potrafiła odkryć potencjał pracownika. Natomiast w przypadku pracownika – coaching, czy mentoring, może pomóc poczuć się bardziej kompetentnym i pewnym siebie. Czasami jedno spotkanie może zdziałać cuda, uświadomić ukrywane możliwości, pokazać ścieżki lepszego funkcjonowania. Wykwalifikowany, doświadczony coach w obiektywny sposób pomoże uporać się z wątpliwościami i przekierować się na właściwą ścieżkę w taki sposób, by praca przestała być powodem do zmartwień. Jeżeli chcesz polepszyć swoją jakość życia, czy czerpać więcej satysfakcji z pracy, być lepszym prezesem, dyrektorem, kierownikiem, pracownikiem, pragniesz, by praca przestała być dla Ciebie przyczyną lęków i zmartwień, to coaching lub mentoring jest czymś dla Ciebie. „Wiem, że nie wiem” to częste stwierdzenia osób, które się zgłaszają do coacha czy mentora. Zadaniem coacha i mentora jest taka praca z klientem, aby zmienił myślenie na „Nie wiem, że wiem”.

Czytaj więcej

Biznes i prawo

Przerwy w pracy pozwalają wspiąć się na wyżyny intelektu. Jak to działa?

Nie należy lekceważyć nawet krótkich przerw w pracy. Nabudowywany regularnie stres prowadzi z czasem do wypalenia, a przerwy pomagają odzyskać energię i zachować emocjonalną równowagę – przekonują redaktorzy Harvard Business Review. Profesor radzi.

Czy te procesy wymagają cyklicznego, powtarzalnego działania?

Mentoring jest procesem długoterminowym, trwającym zazwyczaj od roku do trzech lat, a czasami nawet kilkunastu. Z kolei coaching obejmuje przeważnie kilka do kilkunastu sesji, a wynika to z celu i dążeń klienta – osoby coachowanej. W coachingu zwykle mamy do czynienia z trzema różnymi poziomami celów: dążeniem klienta, celami na proces oraz celami na pojedyncze sesje coachingowe. Dążenie klienta to pożądana przez klienta zmiana. Coś, co klient chce osiągnąć, aby uczynić swoje życie lepszym, pełniejszym, szczęśliwszym. Zwykle dążenie jest celem długoterminowym, który wykracza poza wspólną pracę w procesie coachingowym. Coaching ostatecznie ma przybliżyć klienta do osiągnięcia jego dążeń. Cele na proces coachingowy to cele, na realizację których coach umawia się z klientem podczas wspólnej pracy. Zwykle jest to krótkoterminowy cel. W porównaniu z dążeniem bardziej konkretny i określony w czasie. Cele na sesję coachingową dotyczą pojedynczego spotkania z klientem. Na początku sesji coach umawia się z klientem na to, co ma być efektem ich wspólnej kilkudziesięciominutowej pracy. Coaching dąży do nabycia przez podopiecznego pożądanych przez niego umiejętności, dlatego poszczególne rodzaje celów powinny z siebie wynikać. Ten główny cel ustalany jest indywidualnie w relacji coachingowej i jest osiągany poprzez realizację następujących celów szczegółowych, które powinny pomagać klientowi w osiągnięciu jego dążenia do np.: rozwijania stylu przywództwa w oparciu o swoje talenty, budowania strategii biznesowej, wzmacniania relacji zawodowych w zespole oraz z klientami w oparciu o empatyczną komunikację, zarządzania sobą w stresie, zarzadzania sobą w czasie, etc.

Jakie korzyści niesie ze sobą każda z tych aktywności?

Coaching, także ten biznesowy może przynieść wiele korzyści, takich jak wzrost pewności siebie, rozwój umiejętności przywódczych, zwiększenie efektywności działania, lepsze zarządzanie stresem i lepsze wykorzystanie potencjału. Mentoring w firmie to przekazywanie wiedzy, wymiana doświadczeń, rozwój osobisty – to tylko niektóre korzyści płynące z mentoringu. Wspiera on bowiem zarówno organizację, jak i pracowników w osiąganiu długoterminowych celów.