Polka na obczyźnie: Sabina Poulsen jedyna licencjonowana przewodniczka z Polski na Wyspach Owczych

Jak się przywitać w języku farerskim?

Sabina Poulsen: Godan dagin.

Zatem: Godan dagin, Sabino. Jaka droga przywiodła cię z maleńkiego Odolanowa na piękne Wyspy Owcze? Dlaczego wyjechałaś z Polski?

Na Wyspach mieszkam od 18 lat. Dawno temu poznałam mojego byłego męża – Farerczyka (mieszkaniec Wysp Owczych – przyp. red., Faroe - tak nazywane są przez miejscowych Wyspy Owcze; Føroyar pochodzi ze staronorweskiego Færeyjar i oznacza Wyspy Owiec). Ta miłość nie przetrwała, została miłość do Wysp i dwoje wspaniałych dzieci.

Jak wyglądały twoje początki tutaj?

Moje początki tutaj były całkiem fajne. Choć na początku doskwierała mi niemoc wynikająca z trudności w porozumieniu się z ludźmi. Tutaj jest czymś normalnym, że kiedy ma się urodziny, w domu jest mnóstwo ludzi. Każdy się śmieje, opowiada, a ja w tym czasie nic nie rozumiałam. Kiedy pytałam męża, z czego tak się śmieją, odpowiadał, że musiałabym poznać historię danej osoby, żeby to zrozumieć. I tak rzeczywiście jest.

Zawsze opowiadam taką anegdotę, że kiedy pewnego dnia świeciło piękne słońce, a ja będąc u koleżanki, po chwili mówię: ”Wiesz co, uciekam do domu sprzątać!”. Ona spojrzała na mnie i mówi: ‘Sabina, musisz się nauczyć jednej rzeczy raz na zawsze na całe życie na archipelagu: kiedy świeci słońce, my nigdy nie sprzątamy, nigdy nie gotujemy, tylko świętujemy na zewnątrz tę piękną pogodę. I rzeczywiście, wzięłam to sobie do serca. Nigdy, ale to nigdy nic nie robię, kiedy słońce grzeje (tu mam na myśli 18-23 st. C ), tylko zawsze siedzę i wygrzewam się na tarasie. O takich dniach Farerzy opowiadają całą zimę: „Pamiętasz, 17 maja? To był dzień! Piękne słońce, upał…”. Serio, my tak mamy, cieszymy się takimi dniami, jak dzieci z zabawek ale zrozum, że takich dni jest tylko kilka w roku.

Jak uczyłaś się języka?

Język potrzebny od zaraz! I to rzeczywiście uważam za numer 1, kiedy wyjeżdża się za granicę. Pamiętam, kiedy po miesiącu pracy w świetlicy jako zastępczyni dyrektora koleżanki mi powiedziały: „Słuchaj, Sabina od jutra tylko po farersku”. I ja potraktowałam jako głupi żart. Wyobraź sobie, że to nie był żart i to właśnie drugiego dnia zrozumiałam dwa słowa: akurat (dokładny) i kafe (kawa). Dziś, jako tłumacz polsko - farerski zawsze mówię każdemu nowemu przebywającemu rodakowi: „Ucz się języka bez tego jest ciężko. Podstawy trzeba znać”. Jestem również zdania, że osoby, które po roku pracy na kontrakcie chcą przedłużyć pobyt, powinny zdać test z języka.

Gdzie teraz dokładnie mieszkasz?

Mieszkam w Søldarfjordur. Jest to wioska należąca do gminy Runavik, wizualnie na środku archipelagu. Uważam mało skromnie, że jest to idealne miejsce na nocleg. (Sabina wynajmuje domek letniskowy o nazwie Fjordcottage - Polski Przystanek na Wyspach Owczych).

Czy Wyspy Owcze różnią się od Danii, którego są terytorium autonomicznym?

Krajobrazowo, jak i jeśli chodzi o mieszkańców, różnią się bardzo. To śmieszne, ponieważ z Farerczykami, jest tak: jak jakaś drużyna duńska prezentuje się gdzieś na arenie międzynarodowej, to my im kibicujemy, ale jak do tego jest Islandia, to chyba Farer jest bliżej Islandii. Farerczycy dla Duńczyka to, brzydko to określę, wieśniacy, na których muszą dawać pieniądze. Ale jak Farer wyjeżdża do Danii np. do szkoły, to zawsze, ale to zawsze, jest najlepszy w klasie. Mały brat chce pokazać, że niczym się nie rożni od dużego brata.

Co cię denerwuje w Farerczykach? A czego powinniśmy się od nich uczyć?

Nie lubię tego, że nie potrafią powiedzieć prosto z mostu, tylko owijają w bawełnę. Wiem, że wynika to z tego, że tutaj prawie wszyscy się znają i musisz uważać, co mówisz, bo się cała wioska na Ciebie obrazi. Natomiast możemy się od nich uczyć pokory, radości z maleńkich rzeczy i anielskiej cierpliwości.

Jak Polacy są tam postrzegani i jak duża jest polska społeczność na Wyspach?

Jesteśmy uważani za bardzo pracowity naród. Na Wyspach Owczych jest bardzo dużo Polaków, którzy tutaj pracują głównie w budowlance.

Sabina Poulsen

Sabina Poulsen w swoim miejscu na Ziemi - na Wyspach Owczych.

Foto: Archiwum prywatne

Jak wygląda prowadzenie firmy, biznesów na Wyspach?

Firmę (Sabina pracuje jako przewodniczka i organizatorka wypraw po Wyspach Owczych – przyp. red.) mam kilka lat i muszę powiedzieć, że to jest niesamowite. Tutaj masz przypomnienia o zapłacie podatków. Jeśli zapomnisz, nic się nie stanie. Ja wiecznie o czymś zapominam, ale kar nie płacę ogromnych, może tylko 100 zł za nieterminowe rozliczenia (śmiech).

Czy na turystyce da się tam zarobić? Na czym głównie zarabiasz (wiem, że prowadzisz wiele ciekawych projektów!)?

Na turystyce można zarobić, jak najbardziej. Prowadzę z rodziną biuro podroży. Co roku odwiedza nas mnóstwo Polaków, którzy chcą spędzić czas na archipelagu. Sama jestem jedyną licencjonowaną przewodniczką po Wyspach. Jaka ja byłam szczęśliwa, kiedy ukończyłam szkołę! Jedyna Polka, mega duma. Jako właścicielka biura podróży, nie narzekam. I już czekam na kolejny sezon.

Czy współpracujesz "zawodowo" z lokalsami - jakie tu zauważasz różnice w podejściu do pracy, czasu poświęcanego na pracę, obowiązki?

Pracuję również jako pedagog 8 dni w miesiącu w domu dziecka i rzeczywiście, jest różnica miedzy pracą naszą a Farera. Oni wyznają ideę błogiego spokoju we wszystkim - jak nie teraz, to jutro. A ja, jak większość Polek, jestem w gorącej wodzie kąpana.

Co jest tam najpyszniejsze?

Desery, desery, i jeszcze raz desery. Dużo śmietany, czekolady i ciasta bezowe. Jestem też fanką zupy rybnej curry z brzoskwiniami.

Gotujesz po polsku czy farersku?

Gotuję polskie, jak i farerskie dania. Sama prowadzę również degustacje dla gości z całego świata. W domowej restauracji podaję cały przekrój kuchni farerskiej: wieloryba, suszoną rybę, fermentowaną baraninę, makrelę czy deser rabarbarowy i piwo rabarbarowe.

Przejęłaś jakieś lokalne zwyczaje?

Jest wiele zwyczajów, które kultywuję w domu, chociażby wychowanie dzieci, no i stroje farerskie – podczas każdej kolacji farerskiej dla gości jestem ubrana zawsze w tradycyjny strój farerski, z którym związane są ciekawe historie. Narodowy strój farerski (Tjóðarbúni) może kosztować nawet 30-40 tys. koron farerskich, czyli ok. 18-24 tysięcy złotych. Jego elementy są skomplikowane w wykonaniu, tkane i haftowane, a srebrne guziki, broszki i sprzączki są na tyle drogie, że całość stroju kompletowana jest przez całą rodzinę przez wiele lat. Mężczyźni noszą białą koszulę pod kolorową kamizelką, haftowaną i ozdobioną srebrnymi guzikami. Na to rozpinany dzianinowy sweter ze srebrnymi guzikami. Czarne wełniane spodnie do kolan wykończone są wstążką pasującą do kolorów kamizelki, do tego podkolanówki, czarne buty z klamrą i czerwono-czarną czapkę. Kobiety noszą czerwono-czarny rozpinany sweter z czterema srebrnymi, bogato zdobionymi haftkami po każdej stronie, splecionymi razem srebrnym łańcuszkiem. Spódnica, najczęściej czerwono-czarna, przytrzymywana jest czarnym paskiem ze srebrną klamrą, dopasowaną do wzoru haftek. Spódnica jest przykryta fartuszkiem z haftowanego jedwabiu lub wełny. Na ramiona narzucona jest czarna peleryna spięta srebrną klamrą.

Co musi znaleźć się w każdym farerskim domu?

W każdym domu jest flaga farerska, Biblia i książka kucharska. Poza tym porcelana Royal Copenhagen - królewska porcelana, która malowana jest ręcznie. Musi być ekspres do kawy (Farerzy piją bardzo dużo bardzo mocnej kawy).