Emilia Sambor: Balet to nie tylko drążek, puenty i ból

Zaczęłaś tańczyć mając cztery lata. Kiedy miałaś dziewięć, wyjechałaś do szkoły baletowej w Łodzi. W wieku 12 lat byłaś już w Paryżu, w prestiżowej szkole tańca przy Opera Garnier. Co się zmieniło w twoim życiu od czasu, kiedy byłaś "małym szczurkiem" opery paryskiej, jak mówi się o jej uczniach, do teraz?

Emilia Sambor: Urosłam! (śmiech) Zmieniło się i nadal bardzo się zmienia moje podejście do tańca dzięki doświadczeniom, których nabrałam po ukończeniu szkoły. Tam jest jeden cel: przygotowanie do pracy w Operze Paryskiej. Tylko to ma się w głowie i nie widzi się żadnego innego sposobu na taniec. A teraz, dzięki temu, że spotykam się z ludźmi, którzy proponują mi kolejne zajęcia związane z tańcem czy też innymi dziedzinami sztuki, widzę, że taniec jest o wiele szerszy niż myślałam — oprócz techniki może dawać wiele innych wrażeń. Ostatnio prowadziłam warsztaty z osobami w kryzysie bezdomności. Nie w sali, ani przy drążku, tylko w domu opieki dziennej, gdzie ludzie przychodzą coś zjeść, umyć się i uprać swoje rzeczy, a wieczorem muszą go opuścić. Przesuwamy krzesła i przekształcamy stołówkę w salę baletową. Taniec zamienia zwykłą przestrzeń w coś magicznego.

Jakie są ich reakcje?

Pierwsze atelier tańca ich zaskoczyło. Myśleli, że przyjdzie tancerka i będzie przed nimi występować, a ja wymyśliłam coś innego. Na początku trzeba było te osoby zachęcić do udziału, bo wiadomo, że mają swoje problemy. W tych miejscach jest darmowe śniadanie, ale w zamian za uczestniczenie w warsztatach dostaje się także obiad, co jest dodatkową zachętą. Kiedy zobaczyli, że kiedy oni nie tańczą, ja też przestaję, zaczęli się bardziej przykładać. Nastąpiła między nami ciekawa wymiana energii. Spotkałam tam też Polaków. Zresztą od tego się zaczął mój wolontariat w tym miejscu, że poproszono mnie o pomoc w tłumaczeniu francuskiego na polski. Później dostałam propozycję zrobienia spektaklu, ale wybrałam jednak warsztaty. Zależało mi, żeby brali w nich udział nie tylko potrzebujący, ale też osoby kierujące tą organizacją oraz wolontariusze, którzy przygotowują śniadania czy robią pranie. Wszyscy tańczyli, to było bardzo interesujące doświadczenie. Widziałam, że dzięki niemu ludzie podchodzili do siebie  większą łagodnością, bo czasami dochodzi do zachowań agresywnych między osobami, które tam trafiają.

Niedawno z koleżanką występowałyśmy przy łóżkach chorych dzieci na oddziale paliatywnym. Było w tym wiele improwizacji, bo sale są różnej wielkości i mają różne wyposażenie, w niektórych stoją na przykład namioty tlenowe. Leżała tam dziewczynka, która nie mogła ruszać głową, a jedyne co widziała to sufit. Przygotowałyśmy dla niej taniec dłoni. Oczywiście ciągle tańczę na scenie, ale odkrywam też ciekawe, inne sposoby na taniec, niekoniecznie przy drążku i na puentach.

Ból i poranione stopy to chyba codzienność baletnicy.

Trochę tak, ale staram się teraz ćwiczyć nie tylko na sali. Mam dodatkowo zajęcia z pilatesu czy jogi dla tancerzy. Przyznaję, że kiedy ciągle robię to samo, zaczynam się nudzić.

Skończyłaś też kurs, dzięki któremu jesteś certyfikowanym trenerem tańca.

Ten kurs trwał prawie rok, ale wcześniej musiałam zaliczać egzaminy, na przykład z anatomii, historii tańca, muzyki, czy pedagogiki.

Jesteś bardzo młodą osobą, a już masz ogromne doświadczenie zawodowe.

Czytaj więcej

Kultura

Chinara Alizade: Dziś tancerka nie powinna zamykać się wyłącznie w klasycznym świecie

- W naszym zawodzie nigdy nie jest tak, że człowiek już osiągnął wszystko. Zawsze chce się jeszcze więcej zatańczyć, poznać coś nowego. Ale w Polsce czuję się bardzo dobrze. Tu jest mój dom, mówi pierwsza solistka Polskiego Baletu Narodowego.

Czasami jestem pytana o wiek przez uczniów, których szkolę w różnych miejscach. We Francji wielu dorosłych wybiera taniec klasyczny, tak dla siebie po prostu. Nie obierają sobie za cel zrobienia pięciu piruetów, wspólnie ustalamy dążenia. Pytają ile mam lat, bo widzą, że jestem najmłodsza z nauczycieli. Ale widzą też, co mam im do zaoferowania, więc odpowiedź nie ma dla nich większego znaczenia.

Dla mnie to dowód na twoją pracowitość i odpowiedzialność, że od najmłodszych lat jesteś osobą dobrze zorganizowaną i zmobilizowaną.

Staram się, choć nie zawsze się to udaje. Wybieram to, co w danej chwili najważniejsze. Kończę teraz studia językowe angielski - niemiecki. W ubiegłym roku wiedziałam, że żeby je ukończyć w terminie, musiałbym pracować za dużo jak na moje realia. Wybrałam więc przedmioty, które byłam w stanie zaliczyć w tamtym roku, a kilka zostawiłam na kolejny. Mogłabym zdać wszystkie, ale kosztem czegoś innego. Ustalam priorytety według tego, co jest dla mnie najważniejsze.

A teraz co to jest?

Teraz zmieniają się one z tygodnia na tydzień. Niedawno wróciłam do Paryża z Niemiec, gdzie miałam kontrakt na "Jezioro Łabędzie" w Ballet Theater Dortmund. Ważny więc jest dla mnie język niemiecki, również dlatego, że niebawem muszę go zdać na studiach. Prowadzę też warsztaty i na nich muszę się skupić, przygotować lekcje. Ciągle ćwiczę taniec, ale już mniej, bo moje kolejne wyjście na scenę jest za kilka tygodni, więc mam czas.

Kończysz studia licencjackie i co dalej? Masz plany na magisterskie?

Muszę sprawdzić, jakie kierunki będą dostępne zdalnie. Od września znowu wyjeżdżam do Niemiec na kilka miesięcy, gdzie zaproponowano mi nowy kontrakt. Zawsze ważne jest, by zostawić po sobie dobre wrażenie, mieć dobrą reputację i dogadywać się ze wszystkimi. Chcę się uczyć i zrobić magistra. Może nawet tym razem będę studiować po polsku, na warszawskiej uczelni.

Ile trwa przygotowanie do "Jeziora Łabędziego" przed spektaklem?

W Opera Garnier każdy przychodzi o której chce, a w Dortmundzie mieliśmy wyznaczone godziny na makijaż. Mój termin wypadał trzy godziny przed spektaklem. Makijaż zajmuje 40 minut, ewentualnie z poprawkami trochę dłużej. Rozgrzewam się sama. Te trzy godziny wystarczą, żeby się dobrze przygotować. Ważne, żeby rozgrzać ciało, ale go nie zmęczyć, bo do 22:00 trzeba być w formie.

Występowałaś też na innych scenach świata, między innymi w Chinach, czy Japonii, ale za to rzadko w Polsce. Trzy lata temu w jednym z wywiadów mówiłaś, że wtedy granie w ojczyźnie było jednym z twoich marzeń.

Ziściło się dwa lata temu, w lecie, kiedy zatańczyłam na scenie w Warszawie i zrobiłam część choreografii do spektaklu o Koperniku w ramach projektu "Nowy duch tańca" światowej sławy tancerza baletu Wiesława Dudka. Wtedy przylecieli do nas Japończycy, a w kwietniu my lecimy z tym przedstawieniem do Japonii. Do Polski wybieram się ponownie wcześniej, w lutym, gdzie wystąpię do muzyki zespołu ABBA. 14 lutego w Filharmonii Częstochowskiej odbył się Koncert Walentynkowy, do którego zaproponowano mi przygotowanie choreografii. Było to dla mnie nowe wyzwanie, chciałam stworzyć ciekawe połączenie tańca klasycznego i popularnego.

Jako absolwentka szkoły przy Operze Garnier masz zagwarantowane w niej spektakle?

Czytaj więcej

Jej historia

Ewa Juszkiewicz - polska malarka na szczytach światowej sławy

Ewa Juszkiewicz przeniosła swój obraz „Ginger Locks” na słynną torebkę Capucines Louis Vuitton. To kolejny krok polskiej artystki na szczytach światowej sztuki.

W tym roku raczej nie. Jestem nadal w Paryżu, bo dużo się tutaj dzieje od strony artystycznej, chodzę na lekcje i treningi, pracuję z moimi nauczycielami w Operze, którzy czuwają nade mną nawet kiedy mam kontrakty w innych miejscach. Atmosfera tego miejsca niezbyt dobrze na mnie wpływała.

Chodzi o słynny prawie wojskowy rygor, który tam panuje?

To jedno. Ale jeśli z tymi samymi osobami siedzisz w szkolnej ławce, a potem tańczysz i pracujesz, pozostajesz ciągle tą samą osobą. Ciężko coś zmienić, kiedy wszystko dokoła jest takie samo, jedynie zmieniają się budynki, w których przebywasz. Po drugie w Operze Garniera zatrudnionych jest około 150 tancerzy, więc nie da się tam zbyt często występować. Osoby nią zarządzające starają się, żeby każdy wszedł na scenę, więc nie ma zbyt wielu okazji, żeby się na niej pojawić. Miałam wrażenie, że za mało korzystałam z tej sceny i wtedy akurat wypadł mi kontrakt w Niemczech, więc wszystko dobrze się złożyło. I pod kątem mojej nauki niemieckiego, i tego, że mogłam pojawić się w każdym spektaklu, na czym bardzo mi zależało. Ważne jest dla mnie poznawanie nowych ludzi i zobaczenie jak tańczy się gdzie indziej, nabranie przekonania, że tam też można się cieszyć tańcem, czasem nawet bardziej.

Jak zdobywa się kontrakty w twojej branży, musisz mieć agenta, chodzić na castingi?

Są agenci artystyczni, ale oni raczej nie wyszukują castingów do zespołów baletowych, każdy tancerz musi sobie sam z tym radzić. Przyznaję, że ja sama pomagam koleżankom wysyłać zgłoszenia w różne miejsca, na przykład tym, które nie mówią po niemiecku czy angielsku, albo za bardzo się stresują. Żeby przygotować takie zgłoszenie, trzeba umieć je napisać, nagrać wideo, opowiedzieć o sobie, a nie każdy to potrafi. Trzeba wiedzieć jak pokonać konkurencję, jak zwrócić na siebie uwagę. Wysyłam więc zgłoszenia w ich imieniu tam, gdzie mogłyby pasować. Należy pamiętać, że każdy zespół ma swoje cechy charakterystyczne, szuka innych tancerzy, innego rodzaju ruchu. Nie ma sensu wysyłać zgłoszeń wszędzie. Po wysłaniu swojej kandydatury można dostać zaproszenie na przesłuchanie, a po nim albo dostaje się angaż albo nie.

To bardziej stresująca czy ekscytująca część twojej pracy?

Rzadko się stresuję. Jeśli gdzieś bym się nie dostała, to znaczy, że to nie byłoby miejsce dla mnie. Możliwe, że gdybym się jednak dostała, okazałoby się, że nie pasuję i źle bym się tam czuła. Trudno, będzie inne miejsce. Lepsze.

Jest scena, na której chciałabyś jeszcze zatańczyć?