4 warianty i czynnik Rh
Oprócz czterech podstawowych grup krwi – 0, A, B i AB – wyróżniany jest też czynnik Rh, inaczej nazywany antygenem D. Jego wystąpienie u danej osoby determinuje grupę krwi jako Rh+, natomiast jego brak oznacza Rh-. – Czynnik Rh jest dziedziczony na zasadzie obecności (Rh+) lub braku (Rh-) konkretnego antygenu D na powierzchni czerwonych krwinek. Dziedziczenie czynnika Rh jest przykładem dziedziczenia autosomalnego dominującego, w którym obecność co najmniej jednej kopii allelu D oznacza fenotyp Rh+ – wyjaśnia dr Agnieszka Matylda Schlichtinger z Uniwersytetu WSB Merito we Wrocławiu..
Oba te układy, zarówno ABO i Rh, są kluczowe między innymi przed przystąpieniem do procedur medycznych takich jak przeszczepianie organów. O tym, jaką grupę krwi w układzie ABO będzie miało dziecko, decydują geny przekazane przez rodziców. Istnieją trzy główne warianty genów, tzw. allele, których różne kombinacje będą decydowały o grupie krwi: są to tzw. allele A, B oraz 0. – Grupa krwi jest dziedziczona od obojga rodziców, a jej określenie wynika z kombinacji genetycznej alleli, które dziecko otrzymuje od każdego z nich – wyjaśnia dr Schlichtinger. – System grupy krwi ABO jest przykładem tego, że allel odpowiedzialny za grupę A lub B może być dominujący nad allelem grupy 0, a obecność obu alleli A i B prowadzi do grupy AB, co z kolei jest przykładem kodominacji – tłumaczy ekspertka.
Po kim dziedziczymy grupę krwi? Modele matematyczne
Każdy rodzic przekazuje potomkowi jeden z posiadanych, losowo wybranych alleli. Jeśli noworodek otrzyma po jednym allelu 0 od każdego z rodziców, będzie miał grupę krwi 0. Otrzymując od jednego rodzica allel A lub B, a od drugiego allel 0, będzie miał odpowiednio grupę A lub B. Z kolei w sytuacji, gdy od matki otrzyma wariant A, a od ojca B, wynikiem będzie grupa AB. Gdy zarówno od ojca, jak i od matki otrzyma ten sam wariant genu, to jego grupą krwi będzie odpowiednio A lub B.
– Posiadanie danej grupy krwi zależy od genów dziedziczonych od rodziców – wyjaśnia dr Schlichtinger – Każdy rodzic przekazuje jedną z dwóch kopii swojego genu, determinującego grupę krwi, swojemu dziecku. To, jakie allele dziecko otrzyma, determinuje jego grupę krwi. System ABO zależy od obecności genów A, B, lub 0, a dziedziczenie czynnika Rh zależy od obecności lub braku genu D. Całość mechanizmu uzależniona jest od głębokich procesów biologicznych, chemicznych i fizycznych, które w pracach naukowych opisywane są nawet przy pomocy wybranych modeli matematycznych – doprecyzowuje ekspertka.
Czytaj więcej
Fakty zebrane w ciągu wielu lat badań i pokazują̨, że istnieją̨ różnice indywidualne w zachowaniu, których nie sposób wytłumaczyć odwołując się jedynie do czynnika środowiskowego.
