Ćwiczenia nie zawsze poprawiają zdrowie psychiczne? Wiele zależy od tego czynnika

Z niemal każdej strony słyszymy, że aktywność fizyczna jest dobrym sposobem na poprawę zdrowia psychicznego. Okazuje się jednak, że to, jakie wyciągniemy korzyści z treningu, zależy nie od samych ćwiczeń, ale czegoś bardziej ogólnego – kontekstu.

Publikacja: 10.07.2025 14:43

Naukowcy doszli do wniosku, że ta sama aktywność fizyczna może wpływać na nas w różny sposób w zależ

Naukowcy doszli do wniosku, że ta sama aktywność fizyczna może wpływać na nas w różny sposób w zależności od tego, z kim była wykonywana, gdzie, kiedy i jak.

Foto: Adobe Stock

Do tej pory badania nad aktywnością fizyczną skupiały się na tym, jak długo ktoś ćwiczył lub ile spalił kalorii. Zespół naukowców z trzech amerykańskich uczelni postanowił podejść do tematu w nieco inny sposób. Choć badania pokazują, że aktywność fizyczna podejmowana w wolnym czasie, taka jak bieganie, joga czy jazda na rowerze, koreluje z lepszymi wynikami w zakresie zdrowia psychicznego, korzyści nie są takie same. Według badaczy wiele zależy od środowiska oraz okoliczności, które towarzyszyły danej aktywności. Wyniki badania zostały opublikowane w Medicine & Science in Sports & Exercise.

Ćwiczenia a zdrowie psychiczne. Jak wyglądało badanie?

Patrick O’Connor, profesor w Katedrze Kinezjologii w Mary Frances Early College of Education University of Georgia i jeden z autorów badania przyznał, że do tej pory „dawka ćwiczeń była dominującym sposobem, w jaki naukowcy próbowali zrozumieć, jak aktywność fizyczna może wpływać na zdrowie psychiczne, często ignorując, czy te minuty były spędzone na ćwiczeniach z przyjacielem, czy w ramach gry”.

Aby sprawdzić, w jaki sposób aktywność fizyczna może wpływać na nasze samopoczucie psychiczne, zespół przeanalizował trzy rodzaje badań. Pierwszą grupę stanowiły szeroko zakrojone badania epidemiologiczne poświęcone wzorcom zdrowotnym w populacjach. Druga grupa obejmowała randomizowane badania kontrolowane, w których niektóre grupy wykonywały ćwiczenia fizyczne, a inne nie, zaś trzecia – badania poświęcone czynnikom kontekstowym związanym z aktywnością fizyczną.

Wpływ aktywności na samopoczucie nie jest tak oczywisty, jak mogłoby się wydawać

Do jakich wniosków doszli naukowcy? Wiele badań faktycznie wykazało, że osoby, które regularnie podejmują aktywność w czasie wolnym, mają niższy poziom depresji i lęku. Zespół zauważył jednak, że nie chodzi o aktywności związane z pracą, aktywnym dojazdem do pracy lub czynnościami wykonywanymi w domu (np. sprzątaniem). W tym przypadku dowody potwierdzające związek między zdrowiem psychicznym a ruchem były niewystarczające.

Liczne randomizowane badania kontrolowane również wykazały, że regularne ćwiczenia poprawiają zdrowie psychiczne, zwłaszcza u osób cierpiących na zaburzenia na tym tle. Minusem badań było to, że zazwyczaj opierały się na małych i jednorodnych próbach oraz obejmowały krótki okres. Co za tym idzie, ich wyników prawdopodobnie nie da się uogólnić i odnieść do większych grup. Co więcej, te same badania wykazały, że u osób, które nie cierpiały na zaburzenia, średni wpływ ćwiczeń na zdrowie psychiczne był raczej niewielki.

Reklama
Reklama

Czytaj więcej

Tego lepiej nie jeść przed snem. Naukowcy ostrzegają: Zwiększa ryzyko koszmarów

Liczy się to jak, gdzie i dlaczego ćwiczysz

Najmniej liczne, ale potencjalnie najważniejsze dowody odnosiły się do czynników kontekstowych. Naukowcy doszli do wniosku, że ta sama aktywność fizyczna może wpływać na nas w różny sposób w zależności od tego, z kim była wykonywana, gdzie, kiedy i jak. Okazuje się, że kontekst może mieć równie duże znaczenie, jak intensywność czy ilość aktywności fizycznej.

„Na przykład, jeśli piłkarz biegnie po boisku i kopie piłkę, która decyduje o zwycięstwie, jego zdrowie psychiczne jest fantastyczne” – powiedział O’Connor. „Z drugiej strony, jeśli wykonujesz dokładnie te same ćwiczenia, ale nie osiągasz celu, i ludzie cię obwiniają, prawdopodobnie czujesz się zupełnie inaczej. Takie anegdoty pokazują, jak ważny jest kontekst, nawet gdy ludzie wykonują podobną dawkę ćwiczeń” – dodał.

Kontekst odnosi się także do stylu instruktora, który prowadzi zajęcia, a nawet warunków zewnętrznych, takich jak pogoda czy pora dnia. Obecne dowody są jednak niewystarczające, aby określić, które zmienne kontekstowe są najważniejsze i mają największy wpływ na zdrowie psychiczne. Zespół przyznaje, że większy postęp w tej dziedzinie zależy od tego, czy w projektach badawczych dotyczących relacji między aktywnością fizyczną a zdrowiem psychicznym zostaną uwzględnione czynniki kontekstowe.

Czytaj więcej

Powszechne założenie dotyczące starzenia się jest błędne? Nowe odkrycie naukowców

„Informujemy naukowców, że potrzebne są większe i dłuższe badania kontrolowane, aby przedstawić przekonujące argumenty, czy ćwiczenia rzeczywiście wpływają na zdrowie psychiczne, czy nie” – przyznał O’Connor. 

Reklama
Reklama

Dla naukowca wniosek jest jasny – liczy się nie tylko ruch, a wpływ ćwiczeń na zdrowie psychiczne zależy od znaczenia danej aktywności fizycznej, otoczenia oraz doświadczenia towarzyszącego tej aktywności. „Jeśli staramy się pomóc ludziom w zdrowiu psychicznym poprzez ćwiczenia, musimy nie tylko myśleć o dawce i sposobie, ale także zadać sobie pytanie: jaki jest kontekst?” – stwierdził O’Connor. Kluczem wydaje się być zatem dopasowanie ćwiczeń do swoich preferencji oraz okoliczności. Dzięki temu możemy zwiększyć ich pozytywny wpływ na zdrowie psychiczne.

Źródła:

coe.uga.edu

journals.lww.com

neurosciencenews.com

Artykuł ma charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny, nie może zastąpić kontaktu z lekarzem. Przed zastosowaniem się do porad z zakresu wiedzy medycznej, należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem.

Do tej pory badania nad aktywnością fizyczną skupiały się na tym, jak długo ktoś ćwiczył lub ile spalił kalorii. Zespół naukowców z trzech amerykańskich uczelni postanowił podejść do tematu w nieco inny sposób. Choć badania pokazują, że aktywność fizyczna podejmowana w wolnym czasie, taka jak bieganie, joga czy jazda na rowerze, koreluje z lepszymi wynikami w zakresie zdrowia psychicznego, korzyści nie są takie same. Według badaczy wiele zależy od środowiska oraz okoliczności, które towarzyszyły danej aktywności. Wyniki badania zostały opublikowane w Medicine & Science in Sports & Exercise.

Pozostało jeszcze 89% artykułu
Reklama
Psychologia
Ambition gap czyli dysproporcja w poziomie ambicji między partnerami zagraża związkowi?
Materiał Promocyjny
25 lat działań na rzecz zrównoważonego rozwoju
Psychologia
Raport „Dobrostan Polek 2025” pokazał, ile musi dziś zarabiać kobieta, żeby dobrze się czuć
Psychologia
Nomofobia to współczesna forma uzależnienia. Czego dotyczy i jak sobie z nią radzić?
Psychologia
Śpiewanie ma zbawienny wpływ na psychikę. „Nieocenione korzyści”
Psychologia
Długi weekend może być trudny dla psychiki. Dlaczego tak się dzieje?
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama