Piwo zmniejsza mózg? Nowe wyniki badań

Jak wykazały badania opublikowane na łamach magazynu „Nature Communications”, już jeden kieliszek wina lub jedno piwo dziennie mogą przyczynić się do zmniejszenia rozmiaru mózgu, a proces pogłębia się w miarę spożywania kolejnych porcji. Poddając badaniu osoby w wieku około 50 lat, naukowcy odkryli, że konsumpcja dwóch jednostek alkoholu dziennie przez jeden miesiąc sprawiła, że mózgi badanych osób wskazywały na wiek o dwa lata starszy niż w przypadku pacjentów spożywających połowę tej porcji. Mózgi ludzi przyznających się do spożywania trzech jednostek alkoholu dziennie zostały oszacowane na ponad 3 lata starsze od faktycznego wieku badanych. Analizie poddano też abstynentów. Już po miesiącu regularnej konsumpcji alkoholu, ich mózgi postarzyły się o pół roku. Specjalnie dla kobieta.rp.pl, wpływ alkoholu na pracę, wiek i rozmiar mózgu pomagają przenalizować eksperci: dr hab. Katarzyna Zabłocka-Słowińska, doradczyni żywieniowa, specjalistka psychodietetyki oraz dr Przemysław Łukasiewicz, kierownik Poradni Uzależnień w Centrum Terapii Dialog, lekarz specjalista psychiatra, psychoterapeuta integracyjny.

Bagatelizowanie picia piwa

– W odniesieniu do konsumpcji piwa czynnikiem negatywnie wpływającym na mózg jest alkohol: etanol – wyjaśnia dr hab. Katarzyna Zabłocka-Słowińska. – Badania naukowe z ostatnich kilku dekad pokazują, że konsumpcja alkoholu negatywnie wpływa zarówno na funkcje mózgu, jak i jego strukturę. Prowadzone analizy wielkości mózgu rzeczywiście potwierdzają, że osoby regularnie spożywające alkohol charakteryzują się mniejszą całkowitą objętością mózgu, a także poszczególnych jego struktur: istoty białej, szarej, bądź określonych obszarów. Alkohol działa destrukcyjne na komórki mózgu – neurony, prowadząc do szybszej i bardziej zaawansowanej ich degradacji. Dodatkowo wśród osób nadużywających alkoholu często dochodzi do niedożywienia, w tym do niedoborów witaminy B1, co nasila toksyczny wpływ etanolu na mózg i może doprowadzić do rozwoju zespołu Wernickiego–Korsakowa, charakteryzującego się otępieniem i osłabieniem funkcji poznawczych – dodaje dr hab. Zabłocka-Słowińska.

Jak zauważają eksperci, picie piwa bywa bagatelizowane i wiele osób nie zalicza go do kategorii napoju alkoholowego. – Ze względu na relatywnie niewielką zawartość alkoholu wiele osób uważa je za zwykły, nieszkodliwy napój orzeźwiający – zauważa dr Przemysław Łukasiewicz. – Nie jestem w stanie zliczyć, ile razy słyszałem od swoich zdziwionych pacjentów, że „piwo to przecież nie alkohol”. A przecież etanol w nim zawarty nie różni się chemicznie od tego znajdującego się w wysokoprocentowych napojach alkoholowych i działa na organizm w taki sam sposób – podkreśla kierownik Poradni Uzależnień w Centrum Terapii Dialog.

Czytaj więcej

Zdrowie

Kobiety szybciej niż mężczyźni zapadają na chorobę alkoholową

Badania opublikowane na łamach JAMA Health Forum wykazały, że w trakcie pierwszej fazy epidemii Covid19 kobiety między 40. a 64. rokiem życia były znacznie bardziej narażone na zagrożenia zdrowia wynikające z nadużywania alkoholu. Eksperci komentują.

Procesy równoległe

Dr Łukasiewicz podkreśla, że zmniejszenie objętości mózgu z powodu spożycia napojów alkoholowych jest złożonym zjawiskiem wynikającym z kilku równolegle występujących procesów. – Alkohol zaburza funkcjonowanie mitochondriów w neuronach, czyli tych struktur odpowiedzialnych za produkcję energii – wyjaśnia psychiatra. – To prowadzi do obniżenia tej produkcji, a mózg, jako narząd o wysokim zapotrzebowaniu energetycznym, staje się wrażliwy na niedobory energetyczne. Pogarsza się zatem jego funkcjonowanie. Wspomniane działanie alkoholu prowadzi też do zwiększonego wydzielania wolnych rodników, co z kolei uszkadza samą budowę komórki. Alkohol zmniejsza też gęstość synaps, czyli połączeń pomiędzy poszczególnymi komórkami nerwowymi. Nie pozostaje obojętny także dla komórek glejowych, czyli tych, które pełnią funkcję pomocniczą i wspierającą wobec neuronów: niszczy je, sprawiając, że komórki nerwowe nie mają odpowiedniej ochrony – dodaje psychiatra.

Konsumpcja alkoholu w sposób wysoce szkodliwy wpływa nie tylko na mózg, ale i na cały ludzki organizm. Dr Łukasiewicz zwraca uwagę na zaburzenia krążenia krwi, pogorszenie funkcji wątroby, a więc zmniejszenie jej zdolności do oczyszczania organizmu z toksyn oraz niedobory składników pokarmowych, w tym witamin i minerałów. – To wszystko prowadzi do stopniowego zaniku tkanki nerwowej w mózgu, który po pewnym czasie można zaobserwować nawet w badaniach obrazowych mózgu o relatywnie małej rozdzielczości, jak tomografia komputerowa – tłmaczy psychiatra.

Otępienie alkoholowe

Wśród poważnych konsekwencji zdrowotnych wynikających z nadużywania alkoholu eksperci wymieniają rozległe uszkodzenia w zakresie wielu struktur mózgu. – Uszkodzenia mózgu wywołane toksycznym działaniem alkoholu są najbardziej widoczne w obszarach mózgu odpowiedzialnych za pamięć, uczenie się i kontrolę emocji, takich jak hipokamp, kora przedczołowa i ciało migdałowate – wymienia dr Łukasiewicz. – Skutkuje to stopniowym, coraz wyraźniejszym pogorszeniem funkcji psychicznych. Zmiany poznawcze polegają na zmniejszonej zdolności rozwiązywania problemów i wykonywania zadań psychomotorycznych oraz zmniejszonej zdolności wykorzystywania myślenia abstrakcyjnego. Jednocześnie nierzadko towarzyszą temu zmiany charakterologiczne, takie jak obniżenie uczuciowości wyższej, pogorszenie kontroli impulsów, a w efekcie: odhamowanie i gwałtowne zachowania. Z czasem bardzo pogarsza się pamięć, głównie zdolność do zapamiętywania nowych informacji. Ze względu na nasilenie zmian w funkcjonowaniu intelektualnym i emocjonalnym pacjentów nadużywających alkoholu, w przeszłości zbiorczo określano opisane zmiany jako otępienie alkoholowe. Choć nie jest to współcześnie obowiązujący fachowy termin medyczny, to dobrze ujmuje rzeczywiste konsekwencje nadmiernego picia – wyjaśnia kierownik Poradni Uzależnień w Centrum Terapii Dialog.

Czytaj więcej

Zdrowie

Czym karmić mózg, by się rozwijał? Ekspertka wyjaśnia

O tym, jak właściwie dobrana dieta i regularne posiłki pomagają w odpowiednim funkcjonowaniu mózgu i wykonywaniu swoich obowiązków, opowiada dr inż. Joanna Pieczyńska, technolog żywności i specjalista psychodietetyki.

Minimalna bezpieczna dawka alkoholu nie istnieje

Warto podkreślić, że nie ma minimalnej dawki alkoholu, która byłaby bezpieczna dla zdrowia. Co za tym idzie, nawet najmniejsze dawki wpływają na ludzki organizm w niepożądany sposób, wywołując poważne konsekwencje również na późniejszych etapach życia. – Aktualne rekomendacje Światowej Organizacji Zdrowia (ang. World Health Organization, WHO) w zakresie spożywania alkoholu wskazują, że nie ma minimalnej dawki etanolu, którą można by uznać za bezpieczną dla zdrowia – podkreśla dr hab. Katarzyna Zabłocka-Słowińska. – Badania dowodzą, że osoby spożywające alkohol mają mniejsze możliwości w zakresie funkcji poznawczych, skupienia uwagi, logicznego myślenia, podejmowania decyzji, przewidywania konsekwencji swoich decyzji zarówno w okresie krótkotrwałym, jak i w dłuższym czasie. Osoby regularnie spożywające alkohol są bardziej narażone na schorzenia neurodegeneracyjne, np.: chorobę Alzheimera, chorobę Parkinsona, a także zaburzenia psychiczne m.in.: depresję, zaburzenia lękowe. Wiąże się to z prozapalnym działaniem alkoholu oraz zachwianą równowagą neuroprzekaźników – związków odpowiadających za prawidłowe funkcjonowanie mózgu – wymienia ekspertka.

Poza wyżej wymienionymi zagrożeniami dla ludzkiego zdrowia wynikającymi z sięgania po alkohol, nie należy zapominać, że przyczynia się on też do szeregu innych schorzeń, nie tylko tych związanych z nieprawidłowościami w zakresie funkcjonowania mózgu. – Badania naukowe nie pozostawiają wątpliwości, że osoby spożywające alkohol w odniesieniu do osób niepijących istotnie częściej chorują na nowotwory, schorzenia układu sercowo-naczyniowego, cukrzycę typu 2 – wymienia dr hab. Katarzyna Zabłocka-Słowińska. – Negatywne konsekwencje spożywania alkoholu na nasz organizm dotyczą również funkcjonowania przewodu pokarmowego, w głównej mierze wątroby, co może objawiać się alkoholowym stłuszczeniem wątroby, a następnie zapaleniem, marskością, a nawet rakiem wątroby – dodaje doradczyni żywieniowa.

Jak zauważa dr hab. Katarzyna Zabłocka-Słowińska, decydując się na abstynencję można jednak przyczynić się do poprawy stanu mózgu. – Badania wykazały, że wśród osób rezygnujących z alkoholu zmiany w strukturach mózgu ulegały częściowemu cofaniu się – dodaje ekspertka.