Jakie są normy poziomu cukru we krwi? Aktualne wytyczne

Według danych za 2024 rok w Polsce na cukrzycę choruje około 3 milionów osób, a przewidywania wskazują, że do 2030 roku schorzenie to będzie dotyczyło co dziesiątego Polaka. Dlatego tak ważne jest cykliczne monitorowanie swojego stanu zdrowia.

Publikacja: 27.06.2025 11:02

Zgodnie z zaleceniami, badania w celu wczesnego rozpoznania stanu przedcukrzycowego lub cukrzycy typu 2 powinny być przeprowadzane u wszystkich osób po 45. roku życia, a także bez względu na wiek, jeśli u danej osoby występuje co najmniej jeden czynnik ryzyka cukrzycy (na przykład nadwaga, zła dieta, brak ruchu, nadciśnienie).

Foto: Adobe Stock

Justyna Szymczyk-Mielniczyn

Cukrzyca to choroba metaboliczna, w której przebiegu występuje hiperglikemia (podwyższone stężenie glukozy we krwi) wynikająca z nieprawidłowego działania trzustki, a tym samym defektu wydzielania lub też działania insuliny. Najczęstszym typem cukrzycy jest typ 2, który wynikać może z niewłaściwej diety lub stylu życia. Przewlekle występujący podwyższony poziom stężenia glukozy we krwi może wiązać się z niewydolnością, uszkodzeniem lub zaburzeniem czynności takich narządów jak nerki, oczy czy serce.

Objawy cukrzycy i wskazania do badań

„Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u osób z cukrzycą” Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego wskazują, że na cukrzycę ze znaczną hiperglikemią mogą wskazywać takie objawy, jak wzmożone pragnienie, wielomocz, niezamierzona utrata masy ciała, a także senność, osłabienie, ropne zmiany na skórze lub stan zapalny narządów moczowo-płciowych.

Czytaj więcej

Normy ciśnienia tętniczego zależą między innymi od wieku.

Zdrowie

Jakie są normy ciśnienia tętniczego? Oto aktualne wytyczne

Aby organizm prawidłowo funkcjonował, ciśnienie krwi musi osiągać właściwe wartości. Nadciśnienie...

Zaburzenia tolerancji glukozy są rozpoznawane dzięki glikemii (czyli wskaźnikowi poziomu glukozy we krwi):

na czczo;
w 120. minucie doustnego testu tolerancji glukozy oraz wartości hemoglobiny glikowanej;
przygodnej.

Jeżeli kobieta jest w ciąży i wcześniej nie rozpoznano u niej cukrzycy, to między 24. a 28. tygodniem ciąży powinna mieć wykonany doustny test tolerancji glukozy w celu diagnostyki cukrzycy ciążowej. Natomiast w przypadku, gdy w pierwszych 9 miesiącach życia dziecka rozpoznano u niego cukrzycę, należy wykonać badania genetyczne w kierunku utrwalonej cukrzycy noworodkowej.

Każdego roku doustny test tolerancji glukozy powinni też wykonywać chorzy na mukowiscydozę w wieku powyżej 10 lat – w celu rozpoznania cukrzycy.

Normy poziomu cukru we krwi 2025

Od 2005 roku Polskie Towarzystwo Diabetologiczne każdego roku publikuje zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u osób z cukrzycą. Zawierają one między innymi normy dotyczące poziomu cukru we krwi.

Według wytycznych na 2025 rok w przypadku badania stężenia glukozy w osoczu krwi żylnej oznaczonego w laboratorium, glikemia przygodna (oznaczona w próbce krwi pobranej o dowolnej porze dnia, niezależnie od pory ostatnio spożytego posiłku):

wynosząca 200 mg/dl (11,1 mmol/l) lub powyżej tej wartości, oznacza cukrzycę, gdy występują objawy hiperglikemii – wzmożone pragnienie, wielomocz, osłabienie.

Z kolei glikemia na czczo (oznaczona w próbce krwi pobranej od 8 do 14 godzin do ostatniego posiłku) o wartości:

od 70 do 90 mg/dl (3,9–5,5 mmol/l) oznacza prawidłową wartość;
od 100 do 125 mg/dl (5,6–6,9 mmol/l) oznacza nieprawidłową glikemię;
powyżej lub równej 126 mg/dl (7,0 mmol/l) wskazywać może na cukrzycę.

W przypadku glikemii w 120. minucie doustnego testu tolerancji glukozy według WHO wartość:

poniżej 140 mg/dl (7,8 mmol/l) oznacza prawidłową tolerancję glukozy;
od 140 do 199 mg/dl (7,8–11,1 mmol/l) oznacza nieprawidłową tolerancję;
równa lub większa niż 200 mg/dl (11,1 mmol/l) może oznaczać cukrzycę.

W przypadku wartości hemoglobiny glikowanej oznaczonej w laboratorium metodą certyfikowaną w Narodowym Programie Standaryzacji Glikohemoglobiny wartość równa lub wyższa niż 6,5 proc. (48 mmol/mol) może oznaczać cukrzycę.

Normy poziomu cukru u kobiet w ciąży

Czytaj więcej

Nadmierna masa ciała może wiązać się ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na kilkanaście rodzajów ra

Nauka

Odkryto nowe zastosowanie leków odchudzających. Wyniki badania

Otyłość i cukrzyca wiążą się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia niektórych nowotworów. Okazuje s...

Jak wskazuje PTD ciężarne powinny być diagnozowane w kierunku zaburzeń tolerancji glukozy jak najszybciej po rozpoznaniu ciąży. Jeśli znajdują się one w grupie ryzyka, należy wykonać doustny test tolerancji glukozy już na pierwszej wizycie, natomiast w pozostałych przypadkach wykonuje się badanie glikemii na czczo.

Jeżeli glikemia na czczo w ciąży wynosi:

poniżej 92 mg/dl (5,1 mmol/l), wówczas diagnostykę należy powtórzyć między 24. a 28. tygodniem ciąży lub jeśli pojawią się objawy sugerujące cukrzycę;
92–125 mg/dl (5,1–6,9 mmol/l) – należy wykonać pilnie doustny test tolerancji glukozy 75 g, a w razie nieprawidłowych wyników – skierować do ośrodka referencyjnego;
powyżej 125 mg/dl (6,9 mmol/l) – należy pilnie powtórzyć oznaczenie glikemii na czczo i w razie nieprawidłowych wyników skierować do ośrodka referencyjnego.

Kobiety w grupie ryzyka powinny mieć wykonaną diagnostykę jednostopniową – doustny test tolerancji glukozy 75 g, a jeśli wynik będzie prawidłowy – dalszą diagnostykę przeprowadzić między 24. a 28. tygodniem ciąży.

Źródła:

https://ptdiab.pl/zalecenia-ptd/zalecenia-kliniczne-dotyczace-postepowania-u-osob-z-cukrzyca-2025;
https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/cukrzyca-jak-jej-zapobiec;