Polska współtwórczyni nowej metody leczenia czerniaka: Hipoteza się potwierdza

Badanie nad immunoterapią przedoperacyjną w leczeniu czerniaka może zrewolucjonizować znane dotychczas terapie onkologiczne. Zaangażowana w proces dr Joanna Placzke wyjaśnia, jak działa nowatorska metoda. Jej pacjent potwierdza skuteczność terapii.

Publikacja: 13.08.2024 12:38

Dr Joanna Placzke: Systemowe leczenie przedoperacyjne nowotworów daje unikalną okazję szybkiego spra

Dr Joanna Placzke: Systemowe leczenie przedoperacyjne nowotworów daje unikalną okazję szybkiego sprawdzenia, czy to leczenie działa.

Foto: Adobe Stock

Lekarze z Państwowego Instytutu Badawczego (NIO-PIB) w Warszawie, we współpracy z badaczami z pięciu krajów, opublikowali wyniki przełomowych badań dotyczących leczenia przedoperacyjnego czerniaka trzeciego stopnia. Terapia wykazała wyraźną skuteczność i może zmienić dotychczasowe standardy leczenia tej choroby. Badania, których wyniki opublikowano w „New England Journal of Medicine”, miały na celu sprawdzenie skuteczności leczenia, w ramach którego przed operacją podaje się pacjentowi dwa cykle immunoterapii skojarzonej. Tradycyjne terapie stosowane dotychczas zakładały leczenie pooperacyjne, czyli takie, w którym immunoterapia podawana jest przez 12 miesięcy po przebytym zabiegu.

Jak informują autorzy badania, zauważono, że skuteczność leczenia jest o 26% wyższa w grupie pacjentów, którzy otrzymali dwa cykle przedoperacyjnie, w porównaniu do osób poddawanych standardowemu leczeniu pooperacyjnemu. Jakie inne korzyści wiążą się z taką metodą leczenia i ilu pacjentów wzięło udział w przełomowym badaniu? Na te pytania odpowiada dr Joanna Placzke, onkolog kliniczny z Narodowego Instytutu Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie.

Czytaj więcej

Czy cukier żywi raka? Specjalistka tłumaczy

Na czym polega prowadzone przez państwa badanie i co odróżnia je od dotychczasowych działań w tym zakresie?

Prowadzone we współpracy międzynarodowej badanie kliniczne o wdzięcznym tytule NADINA, zainicjowane przez Holenderski Instytut Onkologiczny, dotyczy stosowania przedoperacyjnego systemowego leczenia chorych na czerniaka. Nasza Klinika z ramienia Narodowego Instytutu Onkologii uczestniczyła w tym badaniu jako jeden z kilkudziesięciu ośrodków w całym świecie. Innowacyjność badania polega na zastosowaniu znanych i już od kilku lat stosowanych leków w leczeniu chorych na czerniaka (immunoterapii) w trochę inny sposób, tzn. w innej kolejności wobec radykalnego leczenia operacyjnego; w innej sytuacji klinicznej niż przewidziana dotychczasowymi rekomendacjami. Badanie miało pokazać, który sposób podawania immunoterapii jest skuteczniejszy: czy leczenie przedoperacyjne czy standardowe pooperacyjne.

W jaki sposób sprawdzali państwo skuteczność zastosowanej metody?

W medycynie, aby jakaś metoda leczenia została uznana za skuteczną, musimy przeprowadzić szereg badań tzw. klinicznych; badań nad substancjami leczniczymi, bezpieczeństwem ich stosowania oraz ich skutecznością w leczeniu konkretnych chorób. Badanie kliniczne NADINA jest medycznym projektem naukowym, w którym w sposób uporządkowany zbierane są różne dane, aby po upływie określonego czasu obserwacji pacjentów w nim uczestniczących i zebraniu odpowiedniej ilości danych dokonać ich analizy statystycznej pozwalającej na wyciągnięcie bardzo konkretnych wniosków: potwierdzenie lub odrzucenie postawionej hipotezy. W przypadku badania NADINA dotychczas uzyskanymi wynikami udało się potwierdzić hipotezę, że nowy zaproponowany schemat leczenia z wykorzystaniem immunoterapii przed operacją z powodu czerniaka w III stopniu zaawansowania jest lepszy od standardowej metody leczenia systemowego po operacji.

Jak państwa działania przełożą się na leczenie nowotworów w przyszłości?

W ramach projektu NADINA po raz pierwszy opracowano schemat skojarzonego leczenia neoadjuwantowego, czyli przedoperacyjnego chorych na czerniaka, który miejmy nadzieję, stanie się standardem postępowania w tym rozpoznaniu. Wykazano, że możemy personalizować leczenie, dostosowywać czas i sposób leczenia do uzyskanej odpowiedzi na zastosowane przedoperacyjnie leki systemowe, tym samym redukować potencjalne działania niepożądane i dobrze wykorzystywać istniejące zasoby de facto redukując koszty leczenia. Badanie NADINA ustanawia nową koncepcję dotyczącą leczenia chorych na czerniaka.

Czytaj więcej

Nowe testy krwi będą wykrywać raka. Co zastąpią?

Ile czasu potrzebowali państwo na opracowanie przełomowego badania? 

Pozytywne wyniki poprzednich badań nad zagadnieniem stosowania leczenia przedoperacyjnego u chorych na czerniaka w III stadium zaawansowania klinicznego publikowano w latach 2018-2020 i dotyczyły one niewielkich grup chorych. Można powiedzieć, że już wtedy zrodziło się zapotrzebowanie na przeprowadzenie dużego międzynarodowego badania obejmującego kilkaset chorych potwierdzające ostatecznie wstępne hipotezy o skuteczności leczenia neoadjuwantowego chorych na czerniaka. Tak więc rozwój koncepcji badania oraz przygotowanie do jego rozpoczęcia trwały od minimum 2019-2020 roku. Badanie NADINA rozpoczęło rekrutację pacjentów w lipcu 2021 roku, a zakończyło nabór chorych na 423 pacjencie w grudniu 2023 roku. Pierwsze wyniki opublikowano na międzynarodowym zjeździe onkologicznym w Stanach Zjednoczonych, w Chicago, w czerwcu 2024 roku.

Ile osób uczestniczyło w pracach?

Samych współautorów publikacji naukowej z czerwca bieżącego roku, w której opisano badanie NADINA i jego wyniki jest 65, a każdy z tych współautorów prowadził badanie przy pomocy zespołu współpracowników: lekarzy, pielęgniarek, farmaceutów, statystyków, koordynatorów, menedżerów danych i innych – tak więc kilkaset osób.

Jakie korzyści wynikają ze stosowania leczenia przedoperacyjnego?

Systemowe leczenie przedoperacyjne nowotworów daje unikalną okazję szybkiego sprawdzenia, czy to leczenie działa. Leczony przedoperacyjnie nowotwór jest operowany, a następnie badany histopatologicznie przez lekarza patomorfologa, który ocenia skuteczność tego leczenia określając procent żywego utkania nowotworu po jego wycięciu. W przypadku czerniaka wiemy na razie, że uzyskanie całkowitej odpowiedzi patologicznej po immunoterapii przedoperacyjnej wydłuża czas przeżycia chorego wolny od nawrotu choroby. Hipoteza potwierdza się, także w innych rozpoznaniach onkologicznych – całkowita odpowiedź na leczenie przedoperacyjne, czyli brak żywego utkania nowotworu pooperacyjnie przekłada się na lepsze rokowanie chorego; zwiększenie jego szans na wyleczenie lub życie bez nawrotu choroby. Natomiast gdy leczenie neoadjuwantowe okazuje się nieskuteczne, informacja uzyskana pooperacyjnie może przełożyć się na dostosowanie sposobu dalszego leczenia i postępowania z chorym.

Czytaj więcej

Koniec ery czerniaka złośliwego. Rewolucja w profilaktyce groźnego nowotworu

Swoimi doświadczeniami po przebytej terapii, w rozmowie z nami podzielił się pacjent dr Placzke, Arkadiusz Górecki. – Udział w badaniu klinicznym był decyzją ze wszech miar słuszną – potwierdza. – Gdy zaproponowano mi przystąpienie do programu, po zapoznaniu się z broszurą informacyjną oraz rozmowie z panią doktor, byłem zdecydowany na udział. Poprosiłem jedynie o długopis, by od razu podpisać przedłożone dokumenty. Po tygodniu otrzymałem wiadomość, że zostałem zakwalifikowany i mogę rozpocząć leczenie. Przed operacją usunięcia nowotworu podano mi dwie dawki immunoterapii. Następnie wycinek został przekazany do badań, aby sprawdzić, jak guz zareagował na leczenie. Okazało się, że nastąpił regres i zastosowane leczenie przyniosło pożądany efekt. Obecnie pozostaję już tylko w trakcie obserwacji i co 12 tygodni mam wykonywaną tomografię komputerową oraz kontrolne badania krwi. Do końca roku obserwacje będą się odbywać z taką częstotliwością, a od kolejnego roku już co kilka miesięcy. Minęło sporo czasu od operacji – ponad rok – i nie było dotychczas żadnego symptomu świadczącego o tym, że choroba miałaby powrócić. Lekarze nie zaobserwowali niczego niepokojącego: żadnych guzków ani powiększonych węzłów chłonnych. Gdyby nie przypomnienia w telefonie i notatki w kalendarzu, prawdopodobnie zapomniałbym o wizytach kontrolnych, ponieważ czuję się na tyle dobrze, że po prostu na co dzień się na tym nie skupiam. Natomiast jedyny moment zawahania następuje po tomografii, kiedy czekam na wyniki. Wówczas rzeczywiście mam z tyłu głowy obawę, że coś może pójść nie tak. Nie da się o tym nie myśleć. Przed przystąpieniem do leczenia moja jedyna obawa dotyczyła tego, że operacja będzie przesunięta o kilka tygodni, aby najpierw podano mi immunoterapię. W przeciwnym razie prawdopodobnie zabieg odbyłby się wcześniej. Zastanawiałem się, jaki wpływ będzie to miało na nowotwór. Jednak pani doktor mnie uspokoiła, potwierdzając, że już pierwsza dawka immunoterapii działa i wpływa na przebieg leczenia, co tym bardziej utwierdziło mnie w przekonaniu, że należy przystąpić do takiej nowoczesnej terapii – wspomina Arkadiusz Górecki.

Informacje o rozmówczyni

Dr Joanna Placzke

Onkolog kliniczny. Klinika Nowotworów Tkanek Miękkich Kości i Czerniaków Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie Państwowy Instytut Badawczy

Lekarze z Państwowego Instytutu Badawczego (NIO-PIB) w Warszawie, we współpracy z badaczami z pięciu krajów, opublikowali wyniki przełomowych badań dotyczących leczenia przedoperacyjnego czerniaka trzeciego stopnia. Terapia wykazała wyraźną skuteczność i może zmienić dotychczasowe standardy leczenia tej choroby. Badania, których wyniki opublikowano w „New England Journal of Medicine”, miały na celu sprawdzenie skuteczności leczenia, w ramach którego przed operacją podaje się pacjentowi dwa cykle immunoterapii skojarzonej. Tradycyjne terapie stosowane dotychczas zakładały leczenie pooperacyjne, czyli takie, w którym immunoterapia podawana jest przez 12 miesięcy po przebytym zabiegu.

Pozostało 93% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Zdrowie
Post przerywany może przyczyniać się do zachorowania na nowotwór? Naukowcy ostrzegają
Zdrowie
Rewolucyjne odkrycie dotyczące starzenia się. Dwa momenty w życiu są przełomowe
Zdrowie
Siedzący tryb życia gorszy od nałogów? Eksperci alarmują
Zdrowie
Już dwie kiepskie noce rujnują organizm. Niepokojące wyniki badania
Zdrowie
Opaleni żyją dłużej. Nowe badanie dowodzi pozytywnego wpływu promieni UVA na zdrowie
Zdrowie
Cukier podwyższa wiek biologiczny kobiet. Nowe badanie pokazało, że liczy się każdy gram