Lepsze wykształcenie kobiet nie idzie w parze z wyższymi zarobkami. Wyniki raportu

„Education at a Glance” to kompleksowy raport, w którym przedstawiane są szczegółowe statystyki dotyczące systemów oświaty w poszczególnych krajach członkowskich i partnerskich OECD (Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju). Hasłem przewodnim jego tegorocznej edycji jest równość w edukacji. Raport ten wskazuje, jak poziom wykształcenia wpływa na funkcjonowanie ludzi na rynku pracy, uwzględniając takie czynniki jak płeć, kraj pochodzenia i zamieszkania oraz status społeczno-ekonomiczny.

Od przedszkola do uczelni wyższych

W krajach członkowskich OECD i krajach partnerskich występują niewielkie różnice w udziale chłopców i dziewcząt w edukacji przed rozpoczęciem nauki w szkole podstawowej. Największą lukę zaobserwować można w Republice Południowej Afryki. Tam 70 proc. chłopców jest zapisanych do przedszkola, podczas gdy wśród dziewcząt jest to 57 proc. Różnice, choć mniejsze, są też zauważalne w Brazylii i Indonezji. W tych miejscach na świecie odsetek chłopców uczęszczających do przedszkola jest wyższy niż odsetek dziewcząt o co najmniej 4 punkty procentowe.

Różnice w liczbie kobiet i mężczyzn z wykształceniem zawodowym są wyraźnie widoczne w krajach OECD. Włochy, Nowa Zelandia, Norwegia i Polska to przykłady państw, w których odsetek mężczyzn w wieku 15-24 lata uczęszczających do szkół zawodowych jest wyższy niż odsetek kobiet w tej samej grupie wiekowej o co najmniej 8 punktów procentowych.

W niemal wszystkich krajach OECD oraz krajach partnerskich liczba kobiet zapisanych na studia jest większa niż liczba mężczyzn kształcących się na tym poziomie. Luki płciowe we wskaźnikach ogólnego uczestnictwa w edukacji wyższej są bliskie równości jedynie w Indiach, Japonii, Turcji i Luksemburgu.

Dzieci poza systemem edukacji

Jednym ze sposobów pomiaru partycypacji uczniów w edukacji jest wskaźnik liczby dzieci nieuczęszczających do szkoły. Określa się go przez podanie procentu dzieci w oficjalnym wieku szkolnym dla danego poziomu edukacji, które nie są zapisane do szkoły. W większości krajów OECD odsetek chłopców w wieku odpowiednim do uczęszczania do szkoły ponadgimnazjalnej, którzy jednak nie chodzą do szkoły, jest wyższy niż odsetek dziewcząt. W Chorwacji i RPA chłopcy są co najmniej trzy razy bardziej skłonni do porzucenia nauki na poziomie szkoły ponadgimnazjalnej niż dziewczęta.

Czytaj więcej

Biznes i prawo

Młode Brytyjki zaczęły zarabiać lepiej niż mężczyźni. Liczby robią wrażenie

W Wielkiej Brytanii coraz więcej młodych mężczyzn wycofuje się z aktywności zawodowej, podczas gdy ich rówieśnice wykształcone, a w konsekwencji zajmują lepsze stanowiska i ich wynagrodzenia zaczynają przewyższać te przewidziane dla mężczyzn. To ważny moment.

W latach 2013-2022 wskaźniki dzieci nieuczęszczających do szkoły na poziomie ponadgimnazjalnym spadły w większości krajów, choć występują pewne wyjątki. Wskaźnik ten wzrósł o 4 punkty procentowe w Bułgarii, a w Rumunii prawie o 8 punktów procentowych. Wzrost odnotowano także w Niemczech, Węgrzech, Islandii, Łotwie i Nowej Zelandii. W 2022 roku wskaźnik dzieci, które nie biorą udziału w zajęciach szkolnych na poziomie ponadgimnazjalnym, przekroczył 30 proc. w Indiach i Meksyku. Zważywszy na wielkość populacji tych krajów, zwłaszcza Indii, jest to istotny procent globalnej liczby uczniów.

Kobiety w STEM: Wyzwania i postępy w edukacji

Co drugi uczeń decyduje się na rozwijanie swoich zainteresowań w dziedzinach, takich jak: edukacja, opieka społeczna i zdrowotna lub w kierunkach określanych jako STEM (nauka, technologia, inżynieria i matematyka), jednak rozkład płci w wyżej wymienionych obszarach jest zróżnicowany. Średnio jedynie 15 proc. nowych studentek wybiera kierunki STEM, natomiast w przypadku nowych studentów ten odsetek wynosi już 41proc. Największe luki występują w Chile i Finlandii, natomiast najmniejsze w Holandii oraz Turcji. Efekty zachęcania młodych kobiet do wyboru kierunków związanych z dziedzinami STEM są niewielkie – w latach 2015-2022 odsetek nowych studentek wybierających te kierunki wzrósł o mniej niż 1 punkt procentowy w krajach OECD. Pozytywnym wyjątkiem jest Luksemburg. Tam w ciągu ostatnich sześciu lat udział nowych studentek wybierających kierunki STEM zwiększył się z 8 proc. do 16 proc. Z kolei w Polsce, Grecji, Meksyku i Wielkiej Brytanii odsetek nowych studentek wybierających te kierunki spadł o co najmniej 5 punktów procentowych.

Wzrost wykształcenia kobiet a bariery na rynku pracy

Kobiety, mimo iż coraz częściej mają wykształcenie wyższe, nadal muszą mierzyć się z barierami na rynku pracy. W niemal wszystkich mierzalnych obszarach dziewczęta wypadają lepiej od chłopców – uzyskują wyższe wyniki w testach, rzadziej powtarzają klasy i częściej kończą szkołę zarówno na poziomie ponadgimnazjalnym, jak i akademickim. Co więcej, kobiety częściej decydują się na studia, aż 54 proc. młodych kobiet ma wykształcenie wyższe, podczas gdy w przypadku mężczyzn ten wskaźnik to 41 proc. W Polsce ta różnica jest znacznie większa. Wyższe wykształcenie ma 56 proc. Polek i tylko 37 proc. Polaków. 

Mimo to młode kobiety nadal mają mniejsze szanse na znalezienie pracy niż ich rówieśnicy płci męskiej. Problem ten dotyczy szczególnie tych kobiet, które nie mają wykształcenia ponadgimnazjalnego. W krajach OECD wśród kobiet w przedziale wiekowym 25-34 lata, 47 proc. osób bez tego wykształcenia znajduje zatrudnienie. Wśród mężczyzn bez wykształcenia ponadgimnazjalnego odsetek ten osiąga aż 72 proc. Dla porównania: w Polsce jedynie 33 proc. młodych kobiet z wykształceniem poniżej poziomu ponadgimnazjalnego jest zatrudnionych, a wśród mężczyzn wskaźnik ten wynosi 68 proc. Choć różnice te zmniejszają się wraz ze wzrostem poziomu wykształcenia, to nawet w przypadku posiadania dyplomu uczelni wyższej wskaźnik zatrudnienia kobiet w krajach OECD wynosi 84 proc. i jest o sześć punktów procentowych niższy w porównaniu z podobnie wykwalifikowanymi mężczyznami.

Zarobki kobiet w kontekście wykształcenia

Choć różnice we wskaźnikach zatrudnienia nadal wskazują nierówności na korzyść mężczyzn, to od 2016 do 2023 roku różnice te zaczęły się zmniejszać. Wśród osób z wykształceniem poniżej średniego zmniejszyły się o 1 punkt procentowy, a w przypadku osób z wykształceniem średnim, policealnym lub wyższym – aż o 3 punkty procentowe.