Ciemna strona ery AI. „Wprowadza do środowiska pracy nową grupę stresorów”

Czy pani zdaniem AI realnie wpływa na kondycję psychiczną pracowników w różnych branżach?

Paula Rejmer, Country People Lead, SoftServe Poland: AI przynosi nie tylko rewolucję technologiczną, ale też emocjonalną. To, jak firmy zarządzają emocjami, komunikacją i procesem uczenia się wokół sztucznej inteligencji, zadecyduje, czy stanie się ona źródłem wypalenia czy impulsem do rozwoju.

AI wprowadza do środowiska pracy nową grupę stresorów – niepewność, utratę poczucia kontroli oraz presję nieustannego uczenia się. Choć dotyczą one wszystkich szczebli organizacji, ich źródła różnią się. Liderzy zmagają się przede wszystkim z presją adaptacji strategii, koniecznością zarządzania emocjami zespołów, a także rosnącymi oczekiwaniami klientów. Wśród pracowników operacyjnych są natomiast osoby, które obserwują to, jak szybko zmienia się świat wokół nich, i czują zagrożenie utratą pracy lub obawiają się braku kompetencji. Część z nich chce nadążyć za wszystkimi nowościami, co może prowadzić do wypalenia. Obserwujemy jednak i przykłady takich ludzi, którzy „hibernują się” w oczekiwaniu na rozwój sytuacji. Niepewność temu towarzysząca również może być źródłem stresu.

Badanie The Budget Lab at Yale (2024) pokazuje jednak, że mimo rosnących obaw nie widać masowych przesunięć zatrudnienia. Lęk przed AI ma dziś raczej charakter emocjonalny niż realny. Dlatego kluczowe stają się strategie radzenia sobie z tym napięciem, a w ich ramach kilka elementów:

• Transparentna komunikacja – otwarte rozmowy o celach wdrożenia i rzeczywistym wpływie AI.

• Edukacja i upskilling – szkolenia z rozumienia AI („AI literacy”), które zwiększają poczucie sprawczości.

• Bezpieczeństwo psychologiczne – przestrzeń na pytania, wątpliwości i eksperymentowanie.

• Wellbeing 2.0 – programy obejmujące także stres cyfrowy i przeciążenie informacyjne.

• Współtworzenie zmian – angażowanie pracowników w projektowanie rozwiązań opartych na AI.

Czytaj więcej

Biznes i prawo

AI dotkliwiej wpłynie na sytuację kobiet niż mężczyzn na rynku pracy. Nowe prognozy

Sztuczna inteligencja może zarówno wyrównać szanse, jak i pogłębić nierówności. Jakie wyzwania cz...

Jakie osoby łatwiej radzą sobie z problemami, o których mowa? Mam na myśli „profil” człowieka pracownika.

Najlepiej funkcjonują osoby o postawie rozwojowej – ciekawe świata, elastyczne i świadome swoich emocji. Cechuje je:

• adaptatywność – gotowość do nauki i zmiany,

• rezyliencja – odporność psychiczna,

• proaktywność – chęć testowania nowych narzędzi,

• realistyczny optymizm – widzenie szans mimo ryzyka.

Te osoby traktują sztuczną inteligencję jako partnera, a nie konkurenta. Szybko uczą się wykorzystywać AI np. do automatyzacji rutynowych zadań, zyskując w ten sposób więcej przestrzeni na pracę kreatywną czy bardziej strategiczną.

Raport Gartner „Top Priorities for CHROs 2026” podkreśla, że w erze „human + machine” organizacje powinny rozwijać świadomość emocjonalną pracowników – zdolność rozpoznawania emocji i zarządzania nimi. Firmy mogą to wspierać np. poprzez warsztaty „learning agility”, programy rezyliencji, mentoring międzyfunkcyjny i kulturę „uczenia się przez działanie”. 

W erze AI lepiej odnajdują się również osoby, które rozwijają swoje kompetencje miękkie. W świecie, w którym sztuczna inteligencja przejmuje zadania techniczne, kluczowe stają się bowiem umiejętności unikalne dla człowieka, takie jak krytyczne myślenie, zdolność analizy i syntezy czy aktywne słuchanie. Niezwykle ważna jest też zdolność do selektywnego uczenia się. Zamiast próbować nadążyć za wszystkimi technologicznymi nowościami, powinniśmy skupić się na tych rozwiązaniach, które są najistotniejsze dla naszej ścieżki kariery, by uniknąć przytłoczenia czy specyficznego rodzaju FOMO.

Co warto mówić pracownikom o AI (z perspektywy przełożonego kadry zarządzającej), żeby nie wzmagać ich niepokoju związanego z rozwojem tego narzędzia?

AI nie budzi lęku sama w sobie – strach pojawia się wtedy, gdy brakuje informacji i poczucia wpływu. Dlatego tak ważne jest, by liderzy mówili o tej technologii w sposób empatyczny, prosty i transparentny.

Najważniejsze elementy skutecznej komunikacji to w tym przypadku:

• wyjaśnić, dlaczego organizacja wdraża dane rozwiązania i jakie korzyści przyniesie to ludziom,

• podkreślać, że AI wspiera, a nie zastępuje człowieka,

• pokazywać ścieżki rozwoju i dostęp do nauki,

• nie ignorować emocji – przyjąć, że obawy są naturalne,

• dzielić się przykładami sukcesów i dobrych praktyk.

Zgodnie z wspomnianym raportem Gartnera, największym błędem liderów jest mówienie o technologii bez mówienia o emocjach. Równie istotne jest pokazywanie pozytywnych historii, bo to one oswajają zmianę. Komunikowanie konkretnych przypadków, w których AI realnie usprawniła procesy czy odciążyła ludzi, działa wzmacniająco i motywująco. Daje poczucie sensu i zachęca do dalszych prób.

Niezwykle ważne jest przy tym oferowanie pracownikom konkretnego wsparcia, możliwych ścieżek rozwoju i zdobywania nowych kompetencji czy wzmacniania tych już posiadanych. Istotna jest przy tym uważność względem człowieka – dostarczanie sposobów na rozwój, ale jednocześnie zachowanie ostrożności, by tym nie przytłoczyć, dając każdej osobie pewną swobodę i elastyczność co do tego, co i kiedy może u siebie zaimplementować.

Czytaj więcej

Wywiad

Zaczyna się nowa era w produkcji leków. „AI zmniejsza liczbę ślepych uliczek"

Algorytmy pozwalają przetestować wirtualnie miliony kombinacji i szybciej wybrać te najbardziej o...