Pokolenie Z znalazło sposób na to, by nie musieć konkurować ze starszymi na rynku pracy. Co robią?

Pokolenie Z to pierwsza generacja, która wyrasta we w pełni scyfryzowanej rzeczywistości. Według definicji są to osoby urodzone między 1997 a 2012 rokiem, co oznacza, że obecnie mają od 12 do 27 lat. Jak podaje Światowe Forum Ekonomiczne, do 2025 roku pokolenie Z ma stanowić nieco ponad jedną czwartą siły roboczej w krajach OECD. Przedstawiciele pokolenia Z wkraczają na rynek pracy, który jest zdominowany przez wcześniejsze pokolenia, różniące się od nich w wielu aspektach. Różnice te dotyczą celów, wyznawanych wartości, priorytetów oraz oczekiwań wobec miejsca pracy. Zdaniem ekspertów pokolenie Z ma potencjał, aby zredefiniować rynek pracy w wielu aspektach – wprowadzić nowe wartości i perspektywy, które mogą zmienić dotychczasowe normy i standardy.

Pokolenie Z w oczach pracodawców

Przedstawiciele generacji Z często bywają postrzegani w środowisku pracy jako roszczeniowi, leniwi i nadmiernie emocjonalni. Wielu pracodawców zauważa, że łatwo ich urazić, ponieważ nie potrafią przyjąć krytyki, nawet tej konstruktywnej. Pokolenia bardziej doświadczone są przekonane, że młodzi ludzie mają wygórowane oczekiwania, które nie idą w parze z ich umiejętnościami. Ponadto ich lojalność wobec pracodawców jest wątpliwa. Z czego wynika ta surowa ocena pokolenia Z? Jakie źródła kryją się za ich odmiennym podejściem do pracy w porównaniu do ich rodziców?

Jak kryzysy na rynku pracy ukształtowały pokolenie Z?

Pokolenie Z zostało ukształtowane przez wiele przełomowych wydarzeń, o globalnym zasięgu. Młodzi, o których mowa, dorastali w cieniu kryzysu finansowego z 2008 roku, który miał trwały wpływ na rynek pracy, a także inne aspekty życia. Czasy, w których wiele osób pracowało całe życie w jednej firmie, korzystając z wielu przywilejów oraz ochrony, jaką zapewniał pracodawca, dawno minęły. Po recesji w 2008 roku młodzi ludzie obserwowali, jak ich rodzice tracą pracę. Wprowadziło ich to w stan niepewności. Następnie nadeszła pandemia COVID-19, która zmusiła wielu pracodawców do redukcji kosztów pracy. Potwierdzało to przekonanie o niestabilności zatrudnienia. Młodym pracownikom trudno jest rywalizować z doświadczonymi osobami, które w wyniku kryzysu straciły zatrudnienie i teraz poszukują nowych możliwości. Z raportu przygotowanego przez studentów Uniwersytetu SWPS wspólnie z agencją digital marketingową They.pl wynika, że tylko 7 proc. badanych chce znaleźć pracę w dużej, międzynarodowej firmie. Dodatkowo, wielu studentów skarży się na ograniczoną liczbę ofert stażowych i pracy na pół etatu, które były dostępne przed pandemią.

Czytaj więcej

Styl życia

Pokolenie Z tworzy nową definicję spełnienia zawodowego. Oto, co odrzucają młodzi

Przeprowadzone w Wielkiej Brytanii badanie wykazało, że 52 proc. aktywnych zawodowo przedstawicieli pokolenia Z nie chce pracować w charakterze managera średniego szczebla. Co jeszcze charakteryzuje zjawisko nazywane conscious unbossing?

Można zakładać, że pokolenie, które w okresie dorastania doświadczyło kryzysów na rynku pracy, wyrośnie na ostrożne, priorytetyzujące bezpieczeństwo oraz stabilność zatrudnienia. Tymczasem obraz ten jest bardziej złożony. W obliczu licznych niepewności wielu pracownikom brakuje lojalności wobec pracodawców. Wzrost popularności pracy dorywczej oraz umów zlecenie wśród młodych ludzi odzwierciedla zapobiegawczość oraz przezorność tych osób. Faktem jest także, że młodsze pokolenia podejmują decyzje znacznie szybciej niż starsze. Gdy przedstawiciele pokolenia Z nie są zadowoleni ze swojego obecnego miejsca pracy, po prostu zaczynają szukać nowych możliwości.

Od 2022 roku eksperci obserwują przyśpieszenie trendu, który polega na zwiększaniu efektywności i zmniejszaniu kosztów w miejscach pracy. Ponadto obecnie wybierając ścieżkę zawodową, trzeba brać pod uwagę szybki rozwój sztucznej inteligencji, oraz fakt, że część zawodów może zostać przez nią zastąpiona w przyszłości.

Balansu przede wszystkim – obiekt pożądania pokolenia Z

Pokolenie Z dorastało, obserwując wypalenie zawodowe swoich rodziców działających zwykle w modelu pracy od 9.00 do 17.00, w którym w praktyce byli zawsze dostępni do pracodawcy, co zacierało granice między życiem zawodowym a prywatnym. Dlatego przedstawiciele nowego pokolenia nie chcą żyć, aby pracować. Pragną mieć pracę, która pozwoli im nie tylko na życie na godnym poziomie, ale także na realizację swoich pasji. W wyniku pandemii tradycyjny model pracy uległ zmianie, a elastyczne formy zatrudnienia zyskały na popularności. Dlatego szczególnie cenne są dla młodych udogodnienia, takie jak elastyczny czas pracy i możliwość pracy zdalnej, które sprzyjają utrzymaniu równowagi między życiem zawodowym a prywatnym. Warto nadmienić, że znaczna część młodych osób nie chce całkowicie zrezygnować z pracy w biurze, ponieważ cenią kontakty ze współpracownikami.

Wielu przedstawicieli pokolenia Z chce szukać miejsc pracy, które oferują im szansę na rozwój oraz stawiają wyzwania. Istotne dla nich jest wykonywanie pracy, która da im poczucie wpływu na świat wokół nich. Według wspomnianego już raportu przygotowanego przez studentów Uniwersytetu SWPS tylko dla 18 proc. uczestników badania praca jest ważną sferą życia. Można stwierdzić więc, że młodzi ludzie uważają, że życie może być czymś więcej niż tylko pracą.

Z czego wynikają finansowe wymagania pokolenia Z?

Pokolenie Z to generacja, która nie tylko nie może pozwolić sobie na zakup własnego mieszkania, ale również ciężko jest im znaleźć mieszkanie na wynajmem w przystępnej cenie. W związku z tym wielu młodych ludzi już od pierwszych lat dorosłego życia musi łączyć naukę z pracą, nawet na pełen etat. Studenci przyznają, że koszty wynajmu pochłaniają niemal połowę ich miesięcznych dochodów. Waga, z jaką pokolenie Z odnosi się do kwestii zarobków, jest w dużej mierze wynikiem kryzysu inflacyjnego, który wpłynął na ich wynagrodzenia tuż po tym jak zdążyli uporać się ze skutkami pandemii. W przywoływanym już raporcie czytamy, że aż dla 93 proc. osób, które wzięły udział w badaniu jest zdania, że w ogłoszeniach o pracę powinno być podane wynagrodzenie. Warto jednak nadmienić, że równie ważna dla pokolenia Z poza wynagrodzeniem jest także atmosfera w pracy.

Wpływ cyfrowego świata na pokolenie Z

Powszechnie dostępny Internet to oczywistość dla osób należących do pokolenia Z. Ich biegłość w posługiwaniu się nowymi technologiami zdecydowanie wyróżnia ich na tle innych generacji. Jednak dorastanie „z telefonem w ręku” niesie ze sobą zarówno korzyści, jak i negatywne konsekwencje. Z jednej strony, wiele osób z tego pokolenia zmaga się z ograniczonymi umiejętnościami społecznymi, co może wynikać z czasu spędzonego w cyfrowym świecie. Z drugiej: dla niektórych, świat wirtualny stał się przestrzenią, która pomogła rozwijać pasje i nawiązywać nowe znajomości. Młodzi ludzie często uczestniczą w grupach online, które łączą ich z osobami o podobnych zainteresowaniach. Dlatego cenią sobie poczucie przynależności do grupy oraz współpracę w miejscu pracy.

Ciągłe zmiany technologiczne są nieodłączną częścią rzeczywistości, w której dorastają i żyją młode osoby. W związku z tym niepewność jest dla nich elementem codzienności: nowe pokolenie spodziewa się zmian, dzięki temu są bardziej elastyczni i odporni na nieprzewidziane okoliczności.