Kiedy nasz mózg najszybciej nauczy się języka obcego?

Ile słów wystarczy, by posługiwać się językiem obcym w sposób komunikatywny? I na czym polega nauka języków obcych w zgodzie z własnym mózgiem? Filolog wyjaśnia.

Publikacja: 12.03.2024 13:09

Anna Pol: Nasz mózg jest bezspornie nastawiony na dobre relacje społeczne i w takich warunkach pracu

Anna Pol: Nasz mózg jest bezspornie nastawiony na dobre relacje społeczne i w takich warunkach pracuje najefektywniej.

Foto: Adobe Stock

Jednym z wątków filmu Love, Actually jest rodzące się uczucie między brytyjskim pisarzem o imieniu Jamie zagranym przez Colina Firtha, a pomagającą mu w sprawowaniu obowiązków domowych Aurorą, w której rolę wcieliła się Lúcia Moniz. On mówi jedynie po angielsku, ona po portugalsku. Porozumiewają się gestami i spojrzeniami, a gdy pisarz zaczyna rozumieć, że powoli zakochuje się w miłej dziewczynie, podejmuje próbę nauczenia się języka portugalskiego. Choć nie osiąga statusu zaawansowanego, opanowuje wybrane zwroty i zdania na tyle, by móc oświadczyć się swojej sympatii w towarzystwie jej całej rodziny oraz tłumnie zgromadzonych w restauracji gości. Popełnia przy tym szereg błędów, myląc rzeczowniki z czasownikami, używając niewłaściwego czasu i przekręcając pojedyncze słowa. W odpowiedzi słyszy jednak stanowcze „tak” wypowiedziane poprawną angielszczyzną. Aurora również odrobiła lekcję i podjęła naukę obcego sobie dotychczas języka. Ile czasu potrzeba, by opanować język w sposób komunikatywny i co oznacza uczenie się zgodnie z mózgiem? Z okazji Światowego Tygodnia Mózgu te kwestie wyjaśnia dr Anna Pol, doktor nauk humanistycznych w dyscyplinie językoznawstwo.

Podjęcie ryzyka językowego

Jak się okazuje, już 2000 słów wystarcza do tego, aby móc swobodnie komunikować się w języku obcym w sytuacjach dnia codziennego. Należy jednak wziąć pod uwagę indywidualne predyspozycje osób uczących się, a także przejawiane przez nich chęci do podejmowania starań w zakresie używania języka obcego na co dzień oraz do przełamywania barier z tym związanych – Im bardziej skorzy do podjęcia ryzyka językowego jesteśmy, tym szybciej rozwinie się u nas umiejętność swobodnej komunikacji. – wyjaśnia dr Pol – Kategorię „opanowania języka” należy rozpatrywać zatem nie tyle pod kątem liczby wyuczonych słów i/lub struktur gramatycznych, ile raczej z perspektywy gotowości do wejścia w interakcję językową, która nigdy nie będzie wolna od ryzyka popełnienia błędu – podkreśla doktor nauk humanistycznych.

Nawet osiągając pewien stopień zaawansowania w znajomości danego języka nie należy zakładać, że etap nauki się skończył. Język ewoluuje, co oznacza, że warto nieustannie aktualizować posiadaną wiedzę, dostosowując ją do pojawiających się nowych sformułowań czy zwrotów – Uczenie się języka obcego to proces, a ten przecież po pierwsze co do zasady nie ma końca, a po drugie warunkowany jest także czynnikami indywidualnymi. – podkreśla ekspertka – Powyższe podyktowane jest również faktem, że język jako integralna część kultury ciągle się rozwija i podlega nieustannym przeobrażeniom. A zatem bycie „na bieżąco” i ciągłe doskonalenie jest niejako wpisane w proces uczenia się języka obcego, a co za tym idzie, rozwijania kompetencji komunikacyjnej – doprecyzowuje dr Pol.

Czytaj więcej

Negocjacje biznesowe najtrudniejsze dla native speakerów języka angielskiego. Ważne fakty na temat lingwistycznej niesprawiedliwości

Mózg stworzony do nauki

O tym, że nauka języków obcych może być przyjemna, wiedzą ci, którym ten proces przychodzi z łatwością. Ważne jest zatem stworzenie takich warunków, które wspierają naukę i sprawiają, że staje się ona efektywna – Nie ma wątpliwości co do tego, że ludzki mózg został stworzony, aby się uczyć! – podkreśla dr Pol – Ale, aby ten proces mógł w ogóle zajść i co najważniejsze, aby był efektywny musi przebiegać w środowisku, które to mózg lubi najbardziej i które to stymuluje go coraz bardziej i bardziej do zintensyfikowanego działania. Środowisko takie obfituje w sytuacje nowe, intrygujące i unikatowe, pobudzające każdorazowo szeroko rozumiane aktywności sieci neuronalnej. Tylko to, co nieznane będzie stymulować u osób uczących się ich ciekawość poznawczą, a ta natomiast przekłada się wprost na stopień rozwijania motywacji wewnętrznej do uczenia się języka obcego – zastrzega ekspertka.

Warto jednak pamiętać, że sam fakt uczestnictwa w kursach językowych nie oznacza automatycznego opanowania nowych umiejętności w tym zakresie. Przyswajanie wiedzy jest wprawdzie niezbędne, natomiast równie ważnym elementem procesu pozostaje umiejętność aktywnego używania języka – Ciekawość poznawcza nie będzie stymulowana, jeśli proces uczenia się języka ograniczony zostanie wyłącznie do przyswajania przekazanej przez nauczyciela informacji. – doprecyzowuje dr Pol – Tym samym, aby uczenie się mogło przebiegać w zgodnie z własnym mózgiem, musi przebiegać w sposób aktywny, pobudzający do działania i wreszcie całościowy, zaprzęgający do pracy obie, wyposażone przecież w jakże odmienne od siebie funkcje, półkule mózgowe – dodaje językoznawca.

Zwroty ważniejsze od gramatyki

Spośród metod, które, zdaniem ekspertki, mogą sprawić, by nauka języka była skuteczna, należy wymienić powtarzanie uczonych słówek i zwrotów na głos czy osłuchanie się z językiem, na przykład poprzez oglądanie obcojęzycznych filmów i seriali bez lektora, słuchanie muzyki, czy audiobooków – Znacznie ważniejsza od gramatyki jest nauka zwrotów – podkreśla dr Pol – Warto też zadbać o samodzielne stworzenie bogatego środowiska językowego. W nauce języka obcego ważną rolę odgrywa także motywacja. Stale jej podkręcanie sprawia, że nauka jest większą przyjemnością, a co za tym idzie, przynosi lepsze i szybsze rezultaty – dodaje.

Choć każdy uczący się preferuje inną metodę poznawania języka, wybierając tę, która okazuje się dla niego najskuteczniejsza, to można wyodrębnić cztery zasadnicze style uczenia się: wzrokowy, słuchowy, dotykowy, kinestetyczny – Znając swój własny styl uczenia się, można zwiększać efektywność nauki języka obcego, jak również wpłynąć na szybkość przyswajania wiedzy leksykalnej i gramatycznej oraz doskonalenia umiejętności komunikacyjnych. – wyjaśnia dr Pol – Preferowany styl uczenia się języka obcego, i uczenia się w ogóle, ma zatem charakter uniwersalny, a jego uświadomienie sobie pozwoli na efektywne uczenie się nie tylko jednego języka obcego, ale nawet kilku jednocześnie! – zaznacza filolog.

Gdy jeden język obcy to za mało

Indywidualne uwarunkowania każdej osoby uczącej się pozwalają podejmować wyznawanie opanowania kilku języków jednocześnie, nawet ze świadomością zasadniczych różnic między nimi – Choć same języki obce istotnie się od siebie różnią, inna jest ich struktura, składnia, system fonologiczny etc., to jednak sposób ich uczenia się, wybierany przez daną jednostkę, jest każdorazowo, o ile nie taki sam, to bardzo podobny. Warunkowane jest to indywidualnym, charakterystycznym dla każdego z osobna stylem uczenia się – wyjaśnia dr Pol.

Czytaj więcej

Miłość pobudza kreatywność czy odwrotnie? Mózg w stanie zakochania działa inaczej niż na co dzień

Abstrahując od wyboru metody nauki, jak również języka, czy nawet kilku, które dana osoba pragnie poznać, warto mobilizować się do działania w tym zakresie, wybierając dogodne i dostosowane do możliwości sposoby działania – W zależności od tego, jaki styl uczenia się języka wybieramy, a zatem patrząc nieco bardziej szczegółowo, w zależności od tego jaką mamy preferencję w wykorzystaniu półkul mózgowych – lewej czy prawej – chętniej będziemy też sięgać po określone strategie uczenia się, a możliwości jest wiele. – podkreśla ekspertka – Począwszy od strategii pamięciowych, poprzez strategie kognitywne – świadome/analityczne – na emocjonalnych czy społecznych skończywszy. Jak bowiem dowodzą wyniki badań, nasz mózg jest bezspornie nastawiony na dobre relacje społeczne i w takich warunkach pracuje najefektywniej – konstatuje dr Pol.

Jeśli zatem dotychczasowe metody poznawania języka obcego zawiodły, co poskutkowało obniżeniem motywacji do dalszych starań, warto zastanowić się jakie czynniki stymulują mózg do działania i zastosować je przy kolejnej próbie. Jeśli wybrany podręcznik nie zawiera interesujących treści, być może warto rozejrzeć się za innym lub po prostu sięgnąć po czasopismo w danym języku, prezentujące aktualne, zgodne z zainteresowaniami artykuły, zwroty, a nawet listy od czytelników. Natomiast pragnąc rozpocząć naukę portugalskiego, można na dobry początek obejrzeć Love, actually bez lektora.

Informacje o Ekspertce

dr Anna Pol, filolog, doktor nauk humanistycznych w dyscyplinie językoznawstwo. Współautorka e-learningowych i blended learningowych kursów do nauki języka niemieckiego. Autorka wielu publikacji na temat nauczania i uczenia się języków obcych. Koordynator dydaktyczny projektów międzynarodowych w zakresie kształcenia językowego, w tym również tych o charakterze interdyscyplinarnym.

Jednym z wątków filmu Love, Actually jest rodzące się uczucie między brytyjskim pisarzem o imieniu Jamie zagranym przez Colina Firtha, a pomagającą mu w sprawowaniu obowiązków domowych Aurorą, w której rolę wcieliła się Lúcia Moniz. On mówi jedynie po angielsku, ona po portugalsku. Porozumiewają się gestami i spojrzeniami, a gdy pisarz zaczyna rozumieć, że powoli zakochuje się w miłej dziewczynie, podejmuje próbę nauczenia się języka portugalskiego. Choć nie osiąga statusu zaawansowanego, opanowuje wybrane zwroty i zdania na tyle, by móc oświadczyć się swojej sympatii w towarzystwie jej całej rodziny oraz tłumnie zgromadzonych w restauracji gości. Popełnia przy tym szereg błędów, myląc rzeczowniki z czasownikami, używając niewłaściwego czasu i przekręcając pojedyncze słowa. W odpowiedzi słyszy jednak stanowcze „tak” wypowiedziane poprawną angielszczyzną. Aurora również odrobiła lekcję i podjęła naukę obcego sobie dotychczas języka. Ile czasu potrzeba, by opanować język w sposób komunikatywny i co oznacza uczenie się zgodnie z mózgiem? Z okazji Światowego Tygodnia Mózgu te kwestie wyjaśnia dr Anna Pol, doktor nauk humanistycznych w dyscyplinie językoznawstwo.

Pozostało 86% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nauka
Angelika Andrzejewska-Romanowska. Badaczka, która poskramia "skaczące geny"
Nauka
Europejski Dzień Mózgu. Czyj mózg jest większy: kobiecy czy męski?
Nauka
Po kim dziedziczymy urodę? Genetyczka wyjaśnia skomplikowany mechanizm
Nauka
Miliard dolarów dla studentów medycyny. Hojny dar byłej wykładowczyni
Nauka
Agata Passent o nowej liście lektur: Czasami "ramota" trzyma się dobrze