Te mieszanki dodatków do żywności mogą zwiększać ryzyko cukrzycy typu 2. Czego unikać?

Mieszanki różnych dodatków do żywności są codziennie spożywane przez miliony ludzi na całym świecie. Do tej pory badania na temat ich bezpieczeństwa dotyczyły pojedynczych substancji. Okazuje się jednak, że szkodliwa może być także ich kombinacja.

Publikacja: 14.04.2025 15:02

Według ostatnich badań niektóre dodatki do żywności mogą wpływać na zaburzenia metaboliczne, przewle

Według ostatnich badań niektóre dodatki do żywności mogą wpływać na zaburzenia metaboliczne, przewlekły stan zapalny i zaburzenie mikrobioty jelitowej prowadzące do zapalenia jelit.

Foto: Adobe Stock

Dodatki do żywności są stosowane m.in. w celu nadania jej smaku i koloru, odpowiedniej konsystencji oraz wydłużenia okresu przydatności do spożycia. Występują one powszechnie w żywności ultraprzetworzonej. Liczba badań dotyczących wpływu poszczególnych substancji na zdrowie jest mocno ograniczona. Koncentrują się one na pojedynczych składnikach, takich jak barwniki lub na zanieczyszczeniach, które mogą przedostać się z opakowań do jedzenia. W najnowszym badaniu francuscy naukowcy sprawdzili, jakie mieszanki dodatków do żywności są spożywane najczęściej oraz w jakim stopniu są one powiązane z ryzykiem zachorowania na cukrzycę typu 2. Wyniki zostały opublikowane w „PLOS Medicine”.

Kombinacje dodatków do żywności mogą być bardziej szkodliwe niż pojedyncze substancje?

Żywność ultraprzetworzona stanowi nieodłączny element diety zachodniej. Jak donoszą autorzy artykułu, w niektórych krajach stanowi od 15 do 20 proc. dziennego spożycia energii (np. w Kolumbii i Rumunii), w innych blisko 60 proc. (w Stanach Zjednoczonych). Coraz więcej badań potwierdza jej szkodliwy wpływ na zdrowie człowieka, w tym na metabolizm. Te negatywne skutki mogą być związane z gorszą jakością odżywczą takiej żywności oraz z dużą liczbą dodatków.

Czytaj więcej

Odkryto nowy zaskakujący czynnik, od którego może zależeć masa ciała

Według definicji stworzonej przez WHO dodatki do żywności to substancje dodawane do jedzenia głównie na skalę przemysłową, w celach technicznych, czyli np. po to, aby wydłużyć okres przydatności do spożycia lub dla poprawy smaku. W Europie stosowanie tego typu substancji jest uwarunkowane przepisami. Bezpieczeństwo poszczególnych dodatków zostało wcześniej ocenione przez Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności. Niestety, te oceny opierały się na mocno ograniczonych dowodach naukowych.

Według ostatnich badań niektóre substancje mogą wpływać na zaburzenia metaboliczne, przewlekły stan zapalny i zaburzenie mikrobioty jelitowej prowadzące do zapalenia jelit. Do tej pory w analizach dotyczących bezpieczeństwa nie uwzględniano potencjalnych interakcji i efektów synergistycznych stosowanych dodatków. Tymczasem żywność ultraprzetworzona często zawiera mieszanki składników. Ponadto wiele osób spożywa w ciągu dnia kilka produktów, które zawierają różne dodatki. Takie mieszanki mogą potencjalnie wpływać na metabolizm i ogólny stan zdrowia.

Jakie mieszanki dodatków do żywności są spożywane najczęściej?

Aby sprawdzić, jakie kombinacje dodatków do żywności są spożywane najczęściej oraz w jaki sposób wpływają one na ryzyko cukrzycy typu 2, naukowcy przeanalizowali dane pochodzące od ponad 108 tys. dorosłych Francuzów, którzy byli uczestnikami badania NutriNet-Santé. Okres obserwacji trwał niemal 8 lat. Analizując diety tych osób, naukowcy zidentyfikowali pięć mieszanek, które ludzie najczęściej spożywali razem. Były to składniki, które można znaleźć na etykietach żywności ultraprzetworzonej. Następnie dane żywieniowe porównano z dokumentacją medyczną do grudnia 2023 r., aby sprawdzić, u kogo rozwinęła się cukrzyca typu 2. Okazało się, że choroba została zdiagnozowana u 1131 uczestników.

Czytaj więcej

Pierwsze w historii takie badania nad dietą afrykańską. Niespodziewane ustalenia

Naukowcy doszli do wniosku, że z wyższą zapadalnością na cukrzycę typu 2 były związane dwie z pięciu zidentyfikowanych mieszanek dodatków do żywności. W pierwszej z nich znalazły się następujące składniki: skrobie modyfikowane, pektyny, guma guar, karagen, polifosforany, sorbinian potasu, kurkumina i guma ksantanowa. Te substancje powszechnie występują w kremowych deserach mlecznych, takich jak puddingi, a także w gotowych sosach na bazie tłuszczu, bulionach, roślinnych mlekach, przetworzonym mięsie oraz wypiekach. Karagen i sorbinian potasu występują razem w słodzonym mleku zagęszczonym, guma ksantanowa jest często dodawana do majonezu i gotowych produktów bezglutenowych, zaś pektyny do serka śmietankowego.

Druga mieszanka zawierała kwas cytrynowy, cytrynian sodu, kwas fosforowy, karmel amoniakalno-siarczynowy, acesulfam K, aspartam, sukralozę, gumę arabską, kwas jabłkowy, wosk Carnauba, ekstrakt z papryki, antocyjany, gumę guar i pektynę. Te dodatki można najczęściej spotkać w słodkich i sztucznie słodzonych napojach. Okazuje się zatem, że są to dość powszechnie spożywane produkty, które wiele osób łączy w codziennej diecie. 

Naukowcy przyznają, że powiązania między mieszankami a występowaniem cukrzycy typu 2 nie były spowodowane działaniem jednego konkretnego dodatku, ale prawdopodobnie interakcją między nimi. Badanie miało charakter obserwacyjny, co oznacza, że nie wykazuje związku przyczynowo-skutkowego.

Źródła:

journals.plos.org

www.nbcnews.com

edition.cnn.com

Dodatki do żywności są stosowane m.in. w celu nadania jej smaku i koloru, odpowiedniej konsystencji oraz wydłużenia okresu przydatności do spożycia. Występują one powszechnie w żywności ultraprzetworzonej. Liczba badań dotyczących wpływu poszczególnych substancji na zdrowie jest mocno ograniczona. Koncentrują się one na pojedynczych składnikach, takich jak barwniki lub na zanieczyszczeniach, które mogą przedostać się z opakowań do jedzenia. W najnowszym badaniu francuscy naukowcy sprawdzili, jakie mieszanki dodatków do żywności są spożywane najczęściej oraz w jakim stopniu są one powiązane z ryzykiem zachorowania na cukrzycę typu 2. Wyniki zostały opublikowane w „PLOS Medicine”.

Pozostało jeszcze 86% artykułu
Nauka
Pierwsze w historii takie badania nad dietą afrykańską. Niespodziewane ustalenia
Nauka
Nie trzeba ćwiczyć każdego dnia, żeby być zdrowym. W aktywności liczy się coś innego. Badanie
Nauka
Przeglądanie smartfona przed snem nie szkodzi tak, jak myślano? Nowe wyniki badań
Nauka
Przebadano nowy sposób na odchudzanie. Zasada 4:3 ma działać lepiej niż dieta
Materiał Partnera
Konieczność transformacji energetycznej i rola samorządów
Nauka
Brak odpowiedniej ilości głębokiego snu zwiększa ryzyko poważnej choroby. Wyniki badania