Zmęczenie współczuciem - tak działa na psychikę nadmiar negatywnych informacji

Informacje docierają dziś do nas szybko, w dużych ilościach, bez cenzury czy selekcji. Scrollując telefon podczas jedzenia płatków śniadaniowych, można natknąć się na zdjęcie ciała pięciolatka, który zginął w wybuchu bombowym. Takie newsy przenikają do codzienności, stają się głównym tematem rozmów. W dłuższej perspektywie owocuje to postępującym uczuciem niepokoju. Psychologowie nazywają go zmęczeniem współczuciem (z ang. compassion fatigue).

Emocjonalne i psychiczne wyczerpanie

Dr Rebecca Sachs, psycholożka kliniczna z Nowego Jorku opisuje zmęczenie współczuciem jako emocjonalne i psychiczne wyczerpanie, które może wynikać z ciągłego angażowania się w tragiczne i niepokojące wydarzenia.

Z kolei dr Charles Figley, amerykański psycholog z Uniwersytetu Tulane w Nowym Orleanie w rozmowie z CNN tłumaczy, że termin ten został stworzony, by zwrócić uwagę na regularne sytuacje, jakich doświadczają osoby pełniące określone role czy zawody. Chodzi tu głównie o pracowników służby zdrowia, terapeutów, strażaków, policjantów i członków rodzin opiekujących się chorującymi przewlekle. Okazuje się jednak, że zmęczenie współczuciem nie omija również osób, które uważnie śledzą informacje i wczuwają się w społeczności doświadczające traumy – nawet z dystansu, z innego kraju, za pośrednictwem mediów społecznościowych.

Alarmujące symptomy

Empatyzując z bólem innych bez postawienia granic emocjonalnych, ryzykuje się wystąpieniem szeregu niekorzystnych reakcji. Jak rozpoznać oznaki zmęczenia współczuciem?

Dr Sachs w rozmowie z CNN wspomina o najczęstszych symptomach, do których należą: wyczerpanie emocjonalne, drażliwość wraz z wahaniami nastroju, emocjonalne odrętwienie lub odłączenie od innych, zmniejszona empatia, ale także objawy fizyczne, jak ból głowy, bezsenność, somatyczne objawy stresu.

– Co ciekawe, pewne cechy osobowości ułatwiają takie „zadręczanie się”, zmęczenie współczuciem. Koreluje z tym np. wysoka neurotyczność – mówi Piotr Goc, psycholog i psychoterapeuta, założyciel Strefy Myśli. – To takie zamartwianie się, przejmowanie, analizowanie, gonitwa myśli.

Jeśli nie zajmie się problemem na czas, można osłabić zdolność do dalszego angażowania się w codzienne wyzwania. Nie tylko te światowe, które docierają do nas za pomocą środków masowego przekazu, ale też i powszednie, czekające w domowym zaciszu.

Czytaj więcej

Psychologia

W polskich domach za mało rozmawia się o emocjach. Niepokojące wyniki badania

Choć coraz częściej zwraca się uwagę na to, jak ważną rolę w budowaniu relacji rodzinnych odgrywa...

Zmęczeniu współczuciem można zapobiegać. Warto rozważyć ograniczenie ekspozycji na niepokojące informacje, robienie przerw czy nawet poszukanie wsparcia – bliskich lub profesjonalistów. I wreszcie: warto podejść ze współczuciem i empatią do siebie samego. Nie oznacza to jednak, że należy przestać całkowicie śledzić doniesienia i zamknąć się na informacje ze świata, zaniechać działania. Istotna jest równowaga.

Piotr Goc przestrzega również, by dobrze rozumieć empatię.

– Empatia to nie jest przejmowanie emocji, doradzanie czy branie win na siebie. To współodczuwanie i towarzyszenie, ale z tym naszym zaangażowaniem emocjonalnym bym uważał. Ważne jest tzw. self-compassion, czyli życzliwość i współczucie dla samego siebie.