Międzynarodowy Dzień Przyjaźni: jak pielęgnować tę ważną relację?

W Międzynarodowym Dniu Przyjaźni, obchodzonym 30 lipca, psycholożki radzą, jak utrzymać serdeczną relację z bliską osobą i które cechy charakteru powinien mieć dobry przyjaciel.

Publikacja: 30.07.2024 10:09

dr Dorota Suwalska-Barancewicz: Więzi społeczne, w tym więzi z przyjaciółmi współdecydują o ludzkim

dr Dorota Suwalska-Barancewicz: Więzi społeczne, w tym więzi z przyjaciółmi współdecydują o ludzkim zdrowiu, zwiększając wydajność układu odpornościowego i redukując poziom hormonów stresu.

Foto: Adobe Stock

Diana Nyad, w której rolę wciela się nominowana do Oscara Annette Bening ma 60 lat, gdy postanawia podjąć wyzwanie przed laty zakończone niepowodzeniem: przepłynąć 177 kilometrów z Kuby na Florydę przez otwarty ocean. – Nie udało ci się w wieku 28 lat, a teraz wydaje ci się, że masz szansę? – karci ją najlepsza przyjaciółka, Bonnie Stoll, w filmie „Nyad” brawurowo odegrana przez Jodie Foster. – Nie wierzę w żadne ograniczenia – odpowiada zuchwale pływaczka, aby po serii katorżniczych treningów i przygotowań przystąpić do realizacji planu. Sceptyczna Bonnie dołącza w końcu do jej zespołu, aby dopingować ambitną sportsmenkę na każdym etapie wyścigu. – Uda ci się! – powtarzała niestrudzenie. – Byle do przodu! – przekrzykiwała fale oceanu.

Gdy początkowo niepewna powodzenia akcji Bonnie Stoll orientuje się, że realizacja planu stanowi dla przyjaciółki najwyższy priorytet i żadne słowa jej od tego nie odwiodą, wiernie ją wspiera na każdym odcinku drogi. Dobitne artykułowane ostrzeżenia dyktowane troską o zdrowie bliskiej osoby stopniowo ustępują chęci towarzyszenia jej w podążaniu za marzeniami. Oscarowe aktorki za sprawą swych ról oddały kwintesencję przyjaźni. Kto inny, jeśli nie przyjaciel, potrafi przekazać najtrudniejszą prawdę, aby następnie wykazać się niezłomną wiarą w możliwości swojej bratniej duszy? Jakich innych cech oczekuje się od przyjaciela i co dają serdeczne relacje budowane latami? Odpowiedzi udzielają psycholożki mgr Karolina Leńczuk oraz dr Dorota Suwalska-Barancewicz.

Czytaj więcej

Jaka przyjaźń służy duszy i ciału? Eksperci wyjaśniają i podpowiadają, jak o nią dbać

Poczucie stabilności i bezpieczeństwa

Jak podkreślają ekspertki, tworzone przez całe życie relacje z innymi stanowią istotną składową dobrostanu psychicznego. – Jedną z kluczowych relacji jest ta oparta na przyjaźni, pozwalająca na zachowanie równowagi psychicznej. Przyjaciel to osoba, którą dobieramy sobie sami. Każdy z nas miewa w życiu gorsze i lepsze momenty, którymi chciałby się podzielić z drugą zaufaną osobą. I właśnie sama świadomość, że jest ktoś obok nas, komu możemy zaufać, do kogo możemy się zwrócić o poradę, z kim możemy świętować swoje sukcesy, daje poczucie stabilności i bezpieczeństwa. Serdeczna relacja z przyjacielem wpływa na nasz poziom optymizmu i zadowolenia z życia – zauważa Karolina Leńczuk.

Możliwość tworzenia relacji z bliską osobą pozwala nie tylko wspólnie celebrować ważne momenty w życiu, ale i uzyskiwać wsparcie w trudnych chwilach oraz konsultować ważne kwestie przed podjęciem kluczowych decyzji. – Bliski kontakt z innymi ludźmi to nieodłączny element codziennego życia, potrzebny dla prawidłowego funkcjonowania społecznego jednostki. Relacje interpersonalne uważane są za jeden z najważniejszych czynników, które nadają życiu znaczenie. „Być w relacji z drugą osobą oznacza to, że ludzie są świadomi swojego istnienia i liczą się ze sobą oraz mają możliwość wyrażenia wzajemnych uczuć i postaw” (Adler, Rosenfeld, Proctor, 2007). Człowiek jest z natury istotą społeczną, dlatego też rozwój jego potencjału możliwy jest w kontakcie z innymi ludźmi. Przyjaźń z drugim człowiekiem jest uniwersalnym zjawiskiem w życiu, a psycholog Martin Seligman (2005) uważa, że przyjaźń jest centralnym wymiarem dobrostanu człowieka – zauważa dr Dorota Suwalska-Barancewicz.

Czytaj więcej

PsyCap czyli własny kapitał psychologiczny warto wykorzystać w miejscu pracy. Jak to robić skutecznie?

Przyjaźń na zdrowie

Otaczanie się przyjaciółmi, którzy niejednokrotnie współdzielą pasje i zainteresowania danej osoby, ma nie tylko dobroczynny wpływ na samopoczucie oraz poziom endorfin wydzielanych w trakcie licznych spotkań, ale i bezpośrednio przekłada się na zdrowie, umiejętność radzenia sobie z wyzwaniami czy podejmowania działań mimo napotykanych trudności. – Więzi społeczne, w tym więzi z przyjaciółmi współdecydują o ludzkim zdrowiu, zwiększając wydajność układu odpornościowego i redukując poziom hormonów stresu. Bliskie związki pozwalają również poradzić sobie w obliczu zagrożenia śmiercią i stratą ukochanej osoby. Badania pokazują, że osoby będące w żałobie, które otoczone są silniejszym wsparciem bliskich osób, przyjaciół, mają niższe wyniki na skali depresji w ciągu dwóch lat po doświadczonej stracie. Dostępność wspierających relacji przyjacielskich może złagodzić trud i cios, jakim jest utrata bliskiej osoby, ale nie przyspiesza procesu przechodzenia żałoby. Badania pokazują także, że przyjaciele stanowią istotne i ważne źródło wsparcia społecznego. Jednostki otoczone osobami je wspierającymi cieszą się lepszym zdrowiem, skuteczniejszym radzeniem sobie w obliczu sytuacji trudnych czy też stresujących niż osoby, które doświadczają ograniczonego wsparcia sugerują, że osoby trwające w satysfakcjonującym związku w porównaniu z osobami niebędącymi w relacji, cieszą się lepszym funkcjonowaniem układu krążenia, psychicznym i fizycznym zdrowiem – wymienia dr Dorota Suwalska-Barancewicz.

Co więcej, przyjaźń pozwala zaspokoić wiele potrzeb psychologicznych, wśród których dr Suwalska-Barancewicz wymienia między innymi potrzebę bezpieczeństwa, przynależności, miłości, afiliacji, kontaktu, szacunku, uznania. – Związki oparte na przyjaźni poprzez porównania z drugą osobą stają się podstawą budowania tożsamości, kształtowania światopoglądu i systemu wartości, sprzyjają także tworzeniu więzi społecznych. Relacje z przyjaciółmi stanowią płaszczyznę zdobywania nowych doświadczeń, a także pozwalają zredukować lęk w nowych sytuacjach społecznych. W swoich badaniach Narr i współpracownicy, wykazali, że siła relacji przyjacielskiej z okresu adolescencji pozwala przewidzieć lepsze funkcjonowanie w okresie wczesnej dorosłości, szczególnie jeśli chodzi o poczucie własnej wartości oraz niższy poziom objawów lęku i depresji – dodaje psycholog.

Czytaj więcej

Dlaczego kobietom trudniej przychodzi budowanie relacji w biznesie? Wyniki raportu

Realnie czy wirtualnie?

Choć nie zawsze istnieje możliwość utrzymania bezpośrednich relacji z przyjacielem mieszkającym w odległym miejscu, a rozmowy telefoniczne czy za pośrednictwem komunikatorów internetowych trudno porównać do spotkań z bliską osobą twarzą w twarz, to mimo niesprzyjających okoliczności warto podtrzymywać zbudowaną przed laty serdeczną więź. – Wieloletnia przyjaźń oparta na fizycznym kontakcie zapewnia bliskość i empatię, co sprzyja budowaniu głębszych więzi, a fizyczna obecność przyjaciela pomaga okazać wsparcie w sposób bezpośredni gestem, jak np. przytulenie, trzymanie za rękę, uśmiech. To z kolei wzbogaca komunikację niewerbalną (mimika, gesty i ton głosu), a to pozwala lepiej zrozumieć intencje drugiej osoby. Kontakty osobiste są źródłem wspólnych doświadczeń i przeżyć, które umacniają relacje przyjacielskie. Doświadczenia i przeżycia mają szansę urzeczywistnić się dzięki uczestnictwu w różnych aktywnościach jak np. spacery, wycieczki, które są trudne do zrealizowania w wirtualnym świecie – zauważa dr Dorota Suwalska-Barancewicz.

Wśród zalet spotkań na żywo z bliską osobą wymienia się też możliwość obserwowania bezpośrednich reakcji na daną sytuację, wspólnego uczestnictwa w danym wydarzeniu i tym samym, tworzenia kolejnych wspomnień, które również służą umacnianiu więzi między przyjaciółmi. – Spotkania w świecie wirtualnym nigdy całkowicie nie zastąpią tych odbywających się w świecie realnym. Najlepiej widoczne było to podczas czasu pandemii, kiedy to zostaliśmy niejako „wyłączeni” z życia towarzyskiego w znanej nam dotychczas formie. Wirtualne kontakty mogą wspierać i podtrzymywać nasze przyjaźnie, ale nigdy w pełni nie zastąpią osobistych spotkań. Spotykając się twarzą w twarz nie tylko poznajemy się fizycznie, ale przede wszystkim emocjonalnie. Uczymy się siebie nawzajem. Obserwujemy wzajemne reakcje na wydarzenia, sytuacje, rozmowy. Rozmawiając osobiście nasze reakcje są naturalne, prawdziwe. W przypadku znajomości w świecie wirtualnym tak naprawdę nigdy nie poznamy dobrze drugiej osoby. Ludzie mają tendencję do tego, że zawsze chcą być postrzegani w dobrym świetle. Zatem znajomości wirtualne dają możliwość, aby pokazywać siebie tylko w taki sposób, abyśmy byli dobrze odbierani. Wieloletnia przyjaźń budowana na osobistych spotkaniach daje możliwość stworzenia relacji opartej na szczerości i zaufaniu – zauważa Karolina Leńczuk.

Czytaj więcej

Dzielenie szczęścia pozwala je mnożyć. Wyniki badania

Pielęgnowanie przyjaźni

Podtrzymaniu długoletniej przyjaźni sprzyja szereg zachowań, które sprawiają, że nawet relacje zapoczątkowane jeszcze w czasach szkolnych lub na studiach, mają szansę przetrwać próbę czasu. – Aby przyjaźń mogła się rozwijać i dostarczać człowiekowi bezpieczeństwa, zaspokajała potrzebę kontaktu, pomagała budować empatię, a także pozwalała nam bardziej poznać samych siebie warto o nią dbać. Pielęgnując przyjaźń należy pamiętać między innymi o wzajemnej komunikacji, która obejmuje dzielenie się uczuciami, myślami i doświadczeniami, ale także aktywne słuchanie, które daje poczucie zrozumienia i dostrzeżenia. Komunikowanie to również bycie uczciwym i szczerym, co pozwala tworzyć i rozwijać zaufanie. Częścią komunikacji są także konflikty, które naturalnie występują w każdej relacji. Umiejętność ich rozwiązywania w sposób konstruktywny sprzyja budowaniu prawdziwej przyjaźni – wyjaśnia dr Dorota Suwalska-Barancewicz.

Kolejne zachowania, które, zdaniem ekspertki służą umacnianiu więzi oraz dbałości o jej przetrwanie, to okazywanie wsparcia i empatii, wspólne spędzanie czasu, autentyczność, dająca przestrzeń na pokazanie prawdziwych emocji, myśli i uczuć, szanowanie różnic, okazywanie wdzięczności i docenianie przyjaciela, otwartość na prywatną przestrzeń przyjaciela, elastyczność i otwartość na zmiany (przyjaźń ewoluuje i zmienia się w toku życia), a także samoopieka, czyli zadbanie o własne zdrowie i samopoczucie.

Czytaj więcej

5 miejsc na świecie, w których ludzie żyją najdłużej i są najzdrowsi. Oto ich sekret

Najbardziej i najmniej pożądane cechy przyjaciela

Istnieje szereg cech, zdolności i umiejętności, które zbliżają i wiążą ludzi, a wśród nich dr Dorota Suwalska-Barancewicz wymienia: udzielanie wsparcia, akceptowanie inności drugiego człowieka, czyli jego indywidualności, potrzeb, różnic, wad, słabszych stron, tolerowanie różnic i odmienności, otwartość na nieporozumienia i rozwiązywanie konfliktów, a więc umiejętność przyznania się do błędu, umiejętność przyjmowania błędów drugiej strony oraz gotowość do przebaczenia, szczerość i uczciwość w komunikacji, ciekawość i troska o drugiego człowieka, zainteresowanie drugim człowiekiem, dbałość o jego komfort, dostępność emocjonalna. – Otwarcie na drugiego człowieka, poprzez inicjatywę i działanie kształtuje jakość relacji, a jednocześnie czyni nas narażonymi na zranienia. Dobry przyjaciel daje poczucie bezpieczeństwa emocjonalnego, pozwalając nam otworzyć się i podzielić się naszymi myślami, uczuciami i doświadczeniami – wyjaśnia psycholog.

Niepożądane w relacji przyjacielskiej mogą natomiast, zdaniem dr Suwalskiej-Barancewicz, okazać się oczekiwania, że relacja będzie bezkonfliktowa i wyłącznie dobra, pozytywna, niechęć do rozwiązywania trudności czy konfliktów zamiast szukania porozumienia, sztywne trzymanie się swoich racji, chęci i wyobrażeń, przypisywanie złych czy wrogich intencji drugiej osobie, postrzeganie różnic jako zagrażających i niszczących relację, niesymetryczność relacji, w której inicjatywa jest po jednej stronie.

Zaprzyjaźnione filmowe bohaterki – Diana Nyad oraz Bonnie Stoll – z pewnością nie traktują swojej relacji jednostronnie, a wsparcie, jakie zapewniają sobie nawzajem, pozwala im wspólnie zrealizować obrany przez pływaczkę cel. Nie zawsze jest łatwo, ale doping ze strony odgrywanej przez Jodie Foster bohaterki nie pozwala sportsmence zwolnić tempa. Jak widać, jedynie obustronne zaangażowanie w podtrzymanie tak ważnej relacji pozwala ją ocalić, a Międzynarodowy Dzień Przyjaźni może być dobrym pretekstem do przypomnienia sobie o tym i zaproponowania bliskiej osobie spotkania. Koniecznie twarzą w twarz.

Informacje o ekspertkach

mgr Karolina Leńczuk

Absolwentka Wyższej Szkoły Bezpieczeństwa w Poznaniu. W 2019 roku ukończyła studia licencjackie na kierunku Psychologia o specjalności kryminalistyczno-śledczej, natomiast w 2021 roku – studia magisterskie na kierunku Psychologia o specjalności sądowej i penitencjarnej. Prodziekan ds. Jakości Kształcenia na Wydziale Studiów Społecznych w Poznaniu.

dr Dorota Suwalska-Barancewicz

Psycholog, adiunkt w Katedrze Psychologii Społecznej Wydziału Psychologii Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. W 2014 roku uzyskała tytuł doktora nauk społecznych, prezentując wyniki badań na temat: „Przywiązanie i zależność partnerów a jakość ich funkcjonowania w związku”.

Diana Nyad, w której rolę wciela się nominowana do Oscara Annette Bening ma 60 lat, gdy postanawia podjąć wyzwanie przed laty zakończone niepowodzeniem: przepłynąć 177 kilometrów z Kuby na Florydę przez otwarty ocean. – Nie udało ci się w wieku 28 lat, a teraz wydaje ci się, że masz szansę? – karci ją najlepsza przyjaciółka, Bonnie Stoll, w filmie „Nyad” brawurowo odegrana przez Jodie Foster. – Nie wierzę w żadne ograniczenia – odpowiada zuchwale pływaczka, aby po serii katorżniczych treningów i przygotowań przystąpić do realizacji planu. Sceptyczna Bonnie dołącza w końcu do jej zespołu, aby dopingować ambitną sportsmenkę na każdym etapie wyścigu. – Uda ci się! – powtarzała niestrudzenie. – Byle do przodu! – przekrzykiwała fale oceanu.

Pozostało 94% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Styl życia
Solo dining - moda na jedzenie w pojedynkę opanowuje świat. Kto i jak na tym korzysta?
Styl życia
Brak przepisów sprawia, że szkoły nie radzą sobie z upałami? Rodzice muszą kupować wiatraki
Styl życia
Jak mądrze wspierać dziecko w nauce? "Rodzic nie może być środkiem zastępczym"
Styl życia
Instruktorka tańca księżnej Diany wydaje swoje wspomnienia. Będzie o nich głośno
Materiał Promocyjny
Aż 7,2% na koncie oszczędnościowym w Citi Handlowy
Styl życia
Polityka „zero ekranów” dla dzieci poniżej 2 roku życia. Nowe rekomendacje ekspertów
Materiał Promocyjny
Najpopularniejszy model hiszpańskiej marki