Jak umiejętności miękkie decydują dziś o możliwości awansu? Zbadano to

– W świecie, w którym sprawność techniczna stopniowo będzie tracić na znaczeniu w związku z rozwojem AI, umiejętności miękkie takie jak budowanie relacji z ludźmi, myślenie krytyczne i zdolność adaptacji do zmieniających się warunków w danej organizacji, pozwolą na swobodne podejmowanie decyzji w zakresie zmiany miejsca pracy czy kierunku rozwoju kariery – można przeczytać w raporcie opracowanym przez czterech naukowców – Moh Hosseinioun, Hyejin Youn, Frank Neffke, Letian (LT) Zhang – reprezentujących odpowiednio następujące uczelnie i instytuty badawcze: Northwestern University (gdzie pracuje dwóch pierwszych badaczy wyszczególnionych na powyższej liście), Complexity Science Hub w Wiedniu oraz Harvard University. Wyniki, pierwotnie opublikowane na łamach czasopisma  „Nature Human Behaviour”, zostały obszernie omówione w stworzonym przez autorów badania artykule dostępnym w sierpniowym wydaniu „Harvard Business Review”.

Badanie prowadzone w latach 2005-2019 wśród przedstawicieli ponad 1000 zawodów na amerykańskim rynku pracy, miało na celu sprawdzenie, w jakim stopniu kompetencje miękkie, takie jak łatwość w nawiązywaniu relacji w zespole, chęć dzielenia się wiedzą ze współpracownikami, szybkie przyswajanie obowiązujących na danym stanowisku instrukcji, czy rozumienie podstaw matematyki, wpływają na rozwój kariery. Jak podano w podsumowaniu badania, osoby posiadające szeroki zakres umiejętności podstawowych, nieuwzględniających tak wyspecjalizowanych czynności, jak na przykład kodowanie, uczyły się nowych rzeczy szybciej i wykazywały się większą odpornością na zmiany rynkowe w trakcie rozwoju ich kariery, co pozytywnie odbijało się na ich zarobkach i częstotliwości awansu. Jak rekomendują autorzy raportu, w obliczu ogromnych zmian technologicznych, takich jak rozwój sztucznej inteligencji i jego niekwestionowany wpływ na strukturę rynku pracy, badanie może posłużyć za motywację do dalszego rozwoju umiejętności miękkich – zarówno wśród pracowników, jak i przełożonych rozważających powiększanie swoich zespołów. O tym, jak kompetencje miękkie przekładają się na długofalowy rozwój kariery i czy powszechne użycie narzędzi AI sprzyja ich kształtowaniu, rozmawiamy z dr Bożeną Roczniak, ekspertką HR, doktorem nauk medycznych, założycielką i prezeską Ostendi Global Sp. z o.o.

Soft skills – umiejętności, które służą efektywnej współpracy w organizacji

Oprócz cenionych przez pracodawców i wyszczególnionych w cytowanym badaniu umiejętności, zestaw kompetencji miękkich (ang. soft skills) jest nieco bardziej obszerny i uwzględnia szereg zachowań, które sprawiają, że współpraca z daną osobą, niezależnie od stopnia skomplikowania projektu, może być przyjemnością. – Z mojego punktu widzenia soft skills to szeroko pojęty zestaw kompetencji społecznych, które dotyczą zarządzania relacjami z innymi oraz efektywnej współpracy w organizacji. Obejmuje to umiejętności komunikowania się w sposób klarowny i dostosowany do roli, zdolność motywowania i angażowania zespołu, podejmowania decyzji w relacjach z innymi, delegowania zadań, a także inteligencję emocjonalną, czyli świadomość własnych emocji oraz umiejętność odczytywania emocji innych osób. W praktyce chodzi o to, jak postawy, zachowania i umiejętności interpersonalne wpływają na jakość współpracy w środowisku biznesowym oraz na skuteczność funkcjonowania w relacjach społecznych – wymienia dr Bożena Roczniak.

Choć wyszczególnione cechy wydają się wrodzonymi atrybutami danej osoby, to istnieje możliwość nabycia tych umiejętności, a także ich regularnego kształtowania i doskonalenia. – Wszystkie kompetencje społeczne można rozwijać niezależnie od wrodzonych predyspozycji. Kluczowe jest jednak to, aby istniała realna potrzeba i motywacja do nauki. Równocześnie ważny jest także świadomy proces uczenia się i ćwiczenia tych kompetencji w realnych sytuacjach zawodowych. Współczesnym wyzwaniem nie jest to, czy dana osoba potrafi się czegoś nauczyć, lecz to, jak szybko jest w stanie rozwijać konkretną kompetencję. Tempo nauki staje się szczególnie istotne w dynamicznym środowisku pracy, gdzie zmiany zachodzą bardzo szybko – zauważa rozmówczyni.

Czytaj więcej

Psychologia

Quiet cracking. Na czym polega coraz częstsze ciche załamanie pracownika?

Quiet cracking – zjawisko wprawdzie mniej widoczne od quiet quitting – ma równie dotkliwe konsekw...

Soft skills a kompetencje stanowiskowe

Mimo wniosków przedstawionych w cytowanym badaniu, warto podkreślić, że kompetencje niezbędne do wykonywania pracy na wskazanym stanowisku również mają niebagatelne znaczenie w procesie rekrutacji. Przy wysokiej konkurencyjności na rynku pracy, a także porównywalnych umiejętnościach posiadanych przez kandydatów reagujących na daną ofertę, to jednak soft skills mogą okazać się decydujące przy podjęciu ostatecznej decyzji dotyczącej wyboru nowego członka zespołu. Co więcej, to właśnie kompetencje miękkie mogą, przy współistnieniu wiedzy merytorycznej, ułatwić pracownikowi swobodne poruszanie się w strukturze firmy i, co za tym idzie, umożliwiać częstsze zmiany stanowiska czy awans. – Kompetencje miękkie są nie mniej ważne niż kompetencje stanowiskowe. Zarówno w procesie rekrutacji, jak i podczas wykonywania pracy nie można traktować ich jako ważniejszych od kwalifikacji formalnych. Oba obszary muszą być spełnione, aby pracownik mógł funkcjonować efektywnie. Natomiast w kontekście rozwoju zawodowego i sukcesu w organizacji umiejętności społeczne często decydują o tempie i możliwości awansu oraz o osiąganych wynikach. To one pozwalają radzić sobie z wyzwaniami, budować zaangażowanie pracowników i skutecznie komunikować się w sytuacjach wymagających wysokiej odpowiedzialności – podkreśla dr Bożena Roczniak.

Dynamiczny rozwój technologii AI pozwala wprawdzie zautomatyzować niektóre działania, takie jak pozyskiwanie danych, sprawne formułowanie treści wiadomości służbowych czy umieszczanie powtarzalnych informacji we wskazanych tabelach lub wykresach, jednak nie oznacza to, że kompetencje miękkie tracą na znaczeniu w obliczu powszechnego użycia nowoczesnych narzędzi pracy. – Rozwój technologii, w tym AI, nie zmniejsza znaczenia kompetencji społecznych, a w wielu przypadkach wręcz je podkreśla. Automatyzacja pewnych zadań uwalnia czas, który staje się okazją do rozwijania umiejętności związanych z pracą z ludźmi. Osoby, które chcą odnaleźć się w nowej rzeczywistości zawodowej i osiągnąć sukces, będą musiały świadomie pracować nad kompetencjami społecznymi, niezależnie od stopnia cyfryzacji procesów. Kompetencje miękkie są kluczowe szczególnie dla menedżerów i liderów, dla których umiejętność budowania motywacji i zaangażowania zespołu oraz zdolność do skutecznej komunikacji z ludźmi determinują sukces w organizacji – zauważa rozmówczyni.

Decyzja o wyborze danej ścieżki zawodowej wiąże się wprawdzie z nabyciem niezbędnych umiejętności predestynujących kandydata do podjęcia pracy w wymarzonym zawodzie: bez perfekcyjnej znajomości języka obcego trudno ubiegać się o stanowisko lektora lub tłumacza; wyuczone na studiach zawiłości poszczególnych kodeksów, a także znajomość orzecznictwa i zasad interpretacji prawa utorują drogę do dalszego rozwoju w zawodzie adwokata, a zdobyte w trakcie praktyk medycznych umiejętności pozwolą w przyszłości trafnie zdiagnozować choroby pacjentów i zalecić leczenie dostosowane do ich potrzeb. To jednak od szeregu innych czynników – takich jak zdolności komunikacyjne, empatia, chęć podjęcia rozmowy z drugą osobą – zależeć będzie, czy kursantów, klientów i pacjentów chętnych do skorzystania z usług wybranego specjalisty, będzie przybywać. W procesie uporządkowania kalendarza spotkań narzędzia AI z pewnością okażą się pomocne.

Źródła:
https://hbr.org/
https://www.nature.com/articles/s41562-024-02093-2