Czas na niegrzeczność: Jak wychowywać dziewczynki, by były tym, kim chcą

11 października obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Dziewczynek – święto ustanowione przez ONZ, mające na celu zwrócenie uwagi na potrzeby i wyzwania stojące przed dziewczynkami na całym świecie.

Publikacja: 11.10.2023 10:33

Dziewczynki mają dziś nieograniczone możliwości rozwoju.

Dziewczynki mają dziś nieograniczone możliwości rozwoju.

Foto: Adobe Stock

Dzisiejszy świat jest otwarty i dostępny dla wszystkich, dzięki czemu dziewczynki mogą próbować różnych rzeczy, eksperymentować, popełniać błędy i uczyć się.  Aby w pełni korzystały z możliwości, które mają, potrzebują przede wszystkim swobody decydowania. 

Współczesne dziewczynki

Najczęściej wskazywanymi cechami, które wyróżniają współczesne dziewczynki w porównaniu z wcześniejszymi pokoleniami, są przebojowość i odwaga oraz przejawianie zainteresowań tematami innymi niż „stereotypowo dziewczęcymi” – wynika z badania "Trudności współczesnych dziewczynek w okresie dorastania" przeprowadzonego przez SW Research na zlecenie grupy Lego. Obie te cechy wymienia 36 proc. rodziców. Podobny odsetek rodziców – 35 proc. – uważa, że współczesne dziewczynki są bardziej otwarte na relacje i znajomości niż ich rówieśnice z poprzednich pokoleń.

Może to dowodzić, że współcześni rodzice nie chcą powielać stereotypów, mimo że z własnych domów wynieśli inne wzorce. To bardzo dobrze, bo równy dostęp do różnorodnych aktywności pozwala budować przekonanie, że każdy ma takie same możliwości i płeć nie ma znaczenia. W 2023 roku nikogo już nie dziwi, kiedy dziewczynka pragnie zostać programistką, inżynierką, żołnierką czy gamerką.

– Dzisiejsza rzeczywistość otwiera przed dziećmi niezwykłe perspektywy rozwoju. Daje dostęp do nieograniczonych źródeł wiedzy, różnorodnych aktywności i kulturowych doświadczeń – mówi Justyna Rokicka – psycholożka dziecięca. – Jednak dorośli, w trosce o bezpieczeństwo i przyszłe sukcesy, mogą nieświadomie wprowadzać dziecko w świat utartych stereotypów i konwencji. Zdarza się, że narzucają mu określone role społeczne lub mają ograniczone i sztywne oczekiwania co do jego zainteresowań czy wyborów. Dotyczy to także zabawy. W ten sposób mogą spowodować konflikt między tym, kim dziecko czuje, że jest, a tym, kim oni chcą, by było. Może to blokować rozwój pewności siebie u dziecka i akceptacji tego, kim jest i jakie jest - dodaje ekspertka.

Czytaj więcej

Nowe prawo ojców do urlopów rodzicielskich. Matki mogą na nim dużo zyskać

Warto wspomnieć, że najmniej wyróżniającą cechą współczesnych dziewczynek na tle poprzednich pokoleń jest odporność na stres. Wskazuje na nią 14 proc. rodziców. Potwierdza to także raport organizacji edukacyjnej Common Sense z 2022 r., na podstawie badania wśród 1 300 dorastających dziewczynek w wieku 11-15 lat, 4 na 10 (38 proc.) obserwuje u siebie symptomy depresji.

Zawsze warto być tylko sobą…

Wiele dziewcząt w trakcie dorastania spotyka się z opiniami, ocenami, które powodują powstawanie barier ograniczających ich swobodę wyrażania siebie. Zdaniem ponad połowy rodziców dzieci do 18 roku życia największą trudność dla współczesnych dziewczynek w okresie dorastania stanowi brak akceptacji w grupie rówieśników – wynika ze wspomnianego badana. Połowa rodziców jest również zdania, że trudności spowodowane są mediami społecznościowymi oraz wzorcami i normami zachowań, które narzucają. Blisko co trzeci rodzic – 28 proc. – wskazuje, że dziewczynki w okresie dorastania mają trudności z przemocą i konfliktami. 27 proc. matek i ojców wskazuje, że trudności spowodowane są przez oczekiwania społeczne.

I znowu: to rodzice dają córkom (ale też i synom) największą siłę. Nie należy mówić dziecku, że plan, który zamierza zrealizować, na pewno się uda. Warto zachęcać je do podjęcia tej próby. Powinno słyszeć, że rodzice wierzą, że postara się najlepiej, jak umie i z tego właśnie będą dumni. Ważne są zapewnienia, że ma prawo do błędów i przekaz, z którego wynika, że ma prawo decydowania o swoim życiu; że nie musi porównywać się do nikogo, ani dążyć do bycia najlepszym.  Wartość dziecka jest stała, niezależnie od ocen czy osiągnięć – bo w życiu warto być sobą.

– Wielu rodziców pyta mnie, co może zrobić, by wspierać swoje dziecko w rozwoju mówi Justyna Rokicką  psycholożka dziecięca. – Zawsze podkreślam, że niezwykle ważne dla kształtowania zdrowej osobowości dziecka jest umożliwianie mu swobodnego wyrażania siebie, bez względu na stereotypy i ograniczające przekonania innych.

Zdaniem rodziców najmniejsze trudności w tym okresie spowodowane są przez przekonania religijne (7 proc.) i brak dostępu do wysokiej jakości edukacji (11 proc.).

Tak o swoim dzieciństwie mówią kobiety, które w dorosłym życiu mają poczucie, że osiągnęły sukces.

Anna Olszewska – dyrektorka ds. komunikacji w KIR S.A.: "Dorastałam w kryzysowych czasach socjalizmu, stanu wojennego i okresu transformacji. W zwykłym domu, z siostrą i bratem. Rodzice nie należeli ani do partii, ani do intelektualnych elit. Nie byli też specjalnie przedsiębiorczy. Mieli za to klarowny system wartości i poczucie humoru. Dbali o nasz rozwój, zapewniając zabawki, książki i dodatkowe zajęcia. Mieliśmy psy, koty i chomiki.

Mój brat, po tym, jak skończył informatykę, został pilotem. Siostra, typ dziewczyńskiej łobuzerki, ma własne biuro księgowe. Ja, po filologii i marketingu, pracuję w hubie technologicznym. Jesteśmy zadowoleni z życia, więc rodzice ewidentnie zrobili coś dobrze.

I choć mam pewną rodzicielską praktykę, to nie znam uniwersalnych patentów na sukces wychowawczy. Zwłaszcza w przypadku dziewczynek. Ale uważam, że jedna rzecz dobrze się sprawdza.

Sama, jako nastolatka, dostałam ten ważny prezent: jasny komunikat, że — przy pełnym wsparciu z domu — mam wolność wyboru swojej ścieżki. Oraz że, podejmując decyzje, przyjmuję odpowiedzialność za ich konsekwencje.

Moim córkom staram się dać to samo. Cieszę się z tego, że odważnie poszukują. Wierzę, że po zaliczeniu zajęć z 5 różnych języków, szachów, sztuk walki, pływania, programowania, malarstwa i wielu edycji Uniwersytetu Dzieci, lepiej wiedzą, jak wykorzystać swoje talenty i dopasować je do możliwości, które otwiera nowoczesny świat. Dziś mówią, że najważniejsze jest dla nich moje zaufanie i wolność dokonywania wyborów".

Czytaj więcej

Okazywanie gniewu odbiera kobiecie atrakcyjność i kompetencje

Karolina Linda – dyrektorka ds. community management w Dynatrace: "Okres mojego dorastania przypadł na lata 90. Stereotypy były wciąż bardzo żywe, więc jako mała dziewczynka bawiłam się głównie lalkami i nosiłam sukienki. Piłka nożna czy zabawa autami były domeną chłopców. Mimo wszystko, kiedy miałam 8 lat, rodzice kupili mi i siostrze dywan w ulice. W końcu mogłyśmy urządzać wyścigi! W okresie nastoletnim również nie ciągnęło mnie do typowo dziewczęcych ubrań i przypodobania się otoczeniu. Buty na obcasie założyłam po raz pierwszy w IV klasie liceum. Możliwość bycia sobą zawdzięczam przede wszystkim rodzicom. Zależało im, żebyśmy były życiowo zaradne i niezależne. W wieku 13 lat miałam swoje pierwsze konto bankowe, a w wieku 17 zrobiłam prawo jazdy. Przez kilka lat grałam w siatkówkę i koszykówkę z samymi panami. Nikt nigdy nie dał mi odczuć, że jestem gorsza, bo jestem dziewczyną. Myślę, że te doświadczenia pozwoliły mi czuć się pewnie, wybierając Informatykę na Politechnice Gdańskiej".

Marta Towpik — CFO w OEX Cursor: "Wychowałam się wśród ciężko pracujących ludzi. Od małego miałam wpojony etos pracy. Największym autorytetem w moim życiu był mój dziadek, który przekazał mi prostą prawdę, że jestem kowalem swojego losu. Wychowałam się w dużej rodzinie, gdzie byłam najstarsza w stadzie i to ukształtowało moje poczucie odpowiedzialności za grupę. Od małego rządziłam stadem chłopaków i byłam w tym świetna. Z tamtego okresu mam w sobie dużą determinację do walki o siebie. Jestem optymistką i zawsze widzę jasną stronę mocy.

Swojej córce zawsze mówię „masz być kozą, nie owcą”. Pokaż rogi, walcz o swoje przekonania. Moje najważniejsze zadania jako rodzica, polega na daniu jej przestrzeni do podejmowania własnych decyzji, wyzwań, popełniania błędów. Stoję za nią murem".

Dzisiejszy świat jest otwarty i dostępny dla wszystkich, dzięki czemu dziewczynki mogą próbować różnych rzeczy, eksperymentować, popełniać błędy i uczyć się.  Aby w pełni korzystały z możliwości, które mają, potrzebują przede wszystkim swobody decydowania. 

Współczesne dziewczynki

Pozostało 97% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Ludzie
Suri Cruise kończy 18 lat. Ojciec przestanie łożyć na jej utrzymanie?
Ludzie
Iga Światek ambasadorką Lancôme. Znamy kulisy współpracy
Ludzie
Seniorki gwiazdami sieci dzięki swoim opiekunom. Na czym polega zjawisko "carefluencers"?
Ludzie
Fin zastąpił Seraphinę. Dziecko kolejnej sławnej pary nie identyfikuje się ze swoją płcią
Ludzie
Sytuacja bez precedensu: Senegal ma dwie pierwsze damy. Nowy prezydent jest bigamistą