– Kiedy po raz ostatni czułeś/czułaś się samotny/samotna? Co wywołało w tobie takie poczucie?; Gdybyś mógł/mogła podróżować po całym świecie, który kraj chciałbyś/chciałabyś odwiedzić i dlaczego?; Jakiej najdziwniejszej rzeczy kiedykolwiek doświadczyłeś/doświadczyłaś? – to wybrane spośród 14 zagadnień, które, zdaniem naukowców z Uniwersytetu Amsterdamskiego, mają kluczowe znaczenie w rozmowach rodziców z dziećmi. Osoby, do których kierowane są powyższe pytania, mogą nie tylko sięgnąć pamięcią do istotnych dla nich wydarzeń czy też wyartykułować przemyślenia pozostające w sferze ich marzeń lub planów, ale i zyskać poczucie zainteresowania ze strony rozmówców. Do eksperymentu przeprowadzonego przez holenderskich naukowców zaproszono 218 dzieci w wieku 8-13 lat oraz po jednym rodzicu każdego z nich. Dorośli, mający od 28 do 56 lat, otrzymali dwa zestawy 14 zagadnień i zostali poproszeni o ich omówienie ze swoimi dziećmi tak, by każdy uczestnik rozmowy miał możliwość zarówno zadania pytania, jak i udzielenia odpowiedzi. Pytania zostały podzielone na dwie kategorie: personalne (ang. self-disclosure questions) uwzględniające udzielanie informacji w kwestiach dotyczących przeżyć, odczuć czy emocji uczestnika oraz ogólne (określone po prostu mianem small talk). Przykładowe zagadnienia należące do pierwszej kategorii to: Czy kiedykolwiek za kim tęskniłeś/tęskniłaś?; Czy znane ci jest poczucie zawstydzenia? Kiedy po raz ostatni go doświadczyłeś/doświadczyłaś?, podczas gdy w ramach drugiej kategorii omawiano takie kwestie jak ulubione książki, filmy czy preferowane smaki lodów.
Choć każda z rozmów trwała zaledwie 9 minut, naukowcom udało się dokonać cennych obserwacji świadczących o tym, jak istotna w relacjach z dziećmi jest chęć ich wysłuchania i zaangażowania się w wymianę informacji na poziomie głębszym niż ten ogólny. Omawianie zagadnień z zakresu pierwszej kategorii sprawiało, że dzieci odczuwały zainteresowanie ze strony rodziców, a prowadzone rozmowy miały bardziej emocjonalny i personalny charakter. Efekt ten w mniejszym stopniu zaobserwowano w przypadku omawiania zagadnień wchodzących w skład drugiego zestawu. – Wielu uczestników potwierdzało, że w ich rodzinach nigdy nie podejmowano dyskusji o charakterze self-disclosure. Wyniki świadczą o tym, że zwykle rozmowy ograniczają się do tematów ogólnych – zauważa w rozmowie z BBC Eddie Brummelman kierujący zespołem badawczym przeprowadzającym eksperyment. W jakim stopniu pytania wykraczające poza tę kategorię pomagają w budowaniu więzi między dziećmi a rodzicami i, dla przeciwwagi, jakie zagadnienia mogą doprowadzić do pogorszenia relacji, zniechęcając członków rodziny do pełnych zaangażowania rozmów? Komentarza w powyższych kwestiach udziela Dawid Jarosławski, psycholog, Trener Treningu Umiejętności Społecznych dzieci i młodzieży od 10 do 17 roku życia.
Czytaj więcej
W duńskich szkołach uczniowie w wieku 6-16 lat uczestniczą w obowiązkowych zajęciach z empatii. E...
Siła pytań o charakterze self-disclosure
W odróżnieniu od pytań o charakterze ogólnym zagadnienia zdefiniowane przez naukowców jako self-disclosure questions, dają rozmówcom możliwość lepszego poznania swoich przemyśleń, planów, marzeń czy wspomnień, które zwykle, w wypełnionej obowiązkami codzienności, bywają pomijane i zastępowane rozmowami na temat spraw bieżących. – Siła tych pytań tkwi w tym, że zamiast zaczynać od banałów typu „co słychać?”, od razu zapraszają do podzielenia się czymś bardziej osobistym. To trochę taki skrót do bliskości, ale działa tylko wtedy, gdy obie strony są naprawdę gotowe, żeby się otworzyć i uważnie słuchać – zauważa Dawid Jarosławski.
Choć omawianie takich kwestii służy budowaniu więzi w rodzinie, szereg innych czynników również pozytywnie wpływa na tworzenie i podtrzymywanie serdecznych relacji w gronie najbliższych sobie osób. – Prawdziwe, serdeczne relacje rodzą się w codziennych chwilach. To empatyczne słuchanie, gdy ktoś opowiada o swoim dniu, dzielenie się własnymi uczuciami, bez obawy, że zostaniemy ocenieni, i wspólne rytuały, od porannej kawy po weekendowe wycieczki. Ale to też docenianie, mówienie dziękuję za drobne rzeczy i autentyczność, bycie sobą, bez udawania, że wszystko jest idealnie – wymienia psycholog.
