Flamenco inkluzywne – wyjątkowy taniec i projekt, który pozwala przeformatować emocje

Flamenco. Pierwsze skojarzenie: falbany i piękna tancerka, ubrana w czarną lub krwistoczerwoną suknię, z kwiatem we włosach. Ale flamenco to nie tylko muzyka i taniec, tętniące energią Andaluzji. To nie tylko zapach jaśminu i pomarańczy. Często to zapach potu i łez. I poczucia obezwładniającego szczęścia, gdy czujesz, że tańczysz własną historię. Z każdym swoim pęknięciem, blizną, rysą, wystukujesz życiu swój własny nowy rytm. Radość, miłość, tęsknota, śmierć, ból. Przeżycia są różne, ale na całym świecie uśmiech i łza smakują tak samo. Najgłębsze warstwy flamenco są czysto ludzkie, rdzenne, organiczne.

– Idziesz ulicą w Sewilli i słyszysz, jak ktoś śpiewa flamenco i tańczy przy sprzątaniu. Tańczy grubszy i chudszy, starszy i młody – każdy we flamenco ma swoją wolność. Nieważna jest narodowość, płeć – taniec pozwala porozumiewać się tym samym językiem, bez słów. To po prostu rodzaj emanowania na zewnątrz energią tego, co się czuje. Mówiąc „flamenco” myślimy – taniec. Ale to nie wszystko – mówi Magdalena Siwecka, która występuje w zespole Cafe Cortao. Od kilku lat inicjatorka i autorka projektu flamenco inkluzywnego w Polsce, czyli zajęć z nauki tańca flamenco otwartych także dla osób z niepełnosprawnościami.

Flamenco inkluzywne – taniec, który leczy

Cafe Cortado oznacza mocną warstwową hiszpańską kawę. Jej autorskie flamenco ma więcej warstw niż ta kawa. Więcej niż wielowarstwowa suknia z falbanami.

Był czas, gdy flamenco stało się jej obroną przed osobistym dramatem, jej azylem. Intuicyjnie czuła, że przez lata tylko ono trzymało ją w pionie. Historia życia jej mamy, lekarki, której choroba krok po kroku odbierała sprawność, a w końcu nałożyła znak „stop”, sprawiła, że Magdalena była świadkiem, jak ktoś tak niezwykły i wcześniej aktywnie niosący pomoc innym traci swój świat przez bariery i ograniczenia.

Poczucie bezradności zamieniła w sprawczość. Postanowiła zacząć działać na rzecz zmiany – inkluzji społecznej. Przełomem okazał się 2018 r. Wówczas dowiedziała się, że w Markach przy fundacji „Pomocna Ręka” działa Extraklasa Projekt skierowany do młodych osób głównie z niepełnosprawnościami intelektualnymi. Większość z nich była w punkcie, gdy nie było propozycji ich dalszej edukacji, rozwoju osobistego i zawodowego.

Każdy może tańczyć flamenco

– Pomyślałam, że warto dla nich prowadzić warsztaty flamenco na zasadzie wolontariatu  – mówi Magdalena.  – Zaczęłam działać dla zmiany, nowego otwarcia, nowego spojrzenia na edukację taneczną osób z niepełnosprawnościami – bo jeśli tylko otworzymy głowy, jest to realne i fantastycznie działa. Na własne oczy zobaczyłam, jak ci wykluczeni z różnych przyczyn ludzie łakną kontaktu ze światem osób pełnosprawnych i jak ten kontakt wzajemnie rozwija obydwa te światy. To po prostu emocjonalna transakcja wzajemna. Ten świat jest jeden, nasz wspólny.

Wówczas Magdalena postanowiła stworzyć zajęcia w pełni inkluzywne – na początek w Centrum Sztuki Włączającej/Teatr 21 w Warszawie. Ludzie, którzy na nie przychodzą, przynoszą swoje łzy i swoje uśmiechy. Zaklęte w ciele traumy, przeżycia, tęsknoty, frustracje, ale i – marzenia. Nie wiadomo, kiedy pojawia się bezpieczna przestrzeń, która pozwala odblokować bariery – niezależnie od wieku i kondycji. Seniorzy i dzieci; osoby z alternatywną motoryką, neuroatypowe, z niepełnosprawnością wzroku, z niedosłuchem – nieraz zepchnięte na społeczny margines, wręcz wykluczone – każdy z osobna może znaleźć tu własny rytm, bezpieczną przestrzeń zachowując w grupie swój indywidualizm.

Centrum Sztuki Włączającej Teatr 21 – flamenco włączające

Foto: Archiwum prywatne

Nauka i zrozumienie rytmu pomaga w nawiązywaniu relacji: flamenco to muzyka pozbawiona nut, a powtarzanie struktury rytmicznej, tworzy niewidoczną dla oka „nić”; ta zaś daje poczucie stabilności i bezpieczeństwa w grupie. A siła grupy jest w tym przypadku ogromna – pozwala na zbudowanie poczucia wspólnoty. Znika osamotnienie.

– To flamenco jest czymś, co uzmysławia nam wszystko, to co mamy w sobie, ale zostało zamknięte, zepchnięte, zapomniane, zawstydzone – mówi Magdalena.  – Bo nasze emocje w trakcie nauki flamenco potrafią odblokować się szybko, a trzeba zdawać sobie sprawę, że niektórzy uczestnicy noszą je w zamrożeniu latami”.

Magdalena czuwa więc, by każdy miał w tej przestrzeni poczucie swojego indywidualnego rozwoju, w swoim czasie. Jest nie tylko instruktorem i choreografem, ale i opiekunem emocji, przewodnikiem.