Nowe testy krwi będą wykrywać raka. Co zastąpią?

Naukowcy są zdania, że komórki nowotworowe można wykryć za pomocą testów krwi, nawet zanim pojawią się symptomy choroby. Czy jest to możliwe? Eksperci wyjaśniają.

Publikacja: 08.05.2024 11:47

Dr Agnieszka Matylda Schlichtinger: Wykrycie raka za pomocą testów krw jest możliwe, ale zależy od s

Dr Agnieszka Matylda Schlichtinger: Wykrycie raka za pomocą testów krw jest możliwe, ale zależy od specyficznej sytuacji klinicznej i typu nowotworu.

Foto: Adobe Stock

Jak podaje „The Washington Post”, około 20 nowych testów krwi, będących obecnie na różnych etapach przygotowań, ma służyć do wczesnego wykrywania tak zwanych „sygnałów” nowotworów, czyli substancji biologicznych przez nie wydzielanych, takich jak fragmenty DNA nowotworu. Zdaniem ekspertów, takie testy stanowią przełom w diagnozowaniu chorób nowotworowych i mogą być niezwykle przydatne we wczesnym wykrywaniu tak zwanych „cichych” nowotworów, do których zalicza się między innymi raka trzustki czy jajnika. Testy wprawdzie nie zastąpią tradycyjnych metod diagnozowania i leczenia nowotworów – po otrzymaniu pozytywnego wyniku nadal konieczne będą dalsze badania obrazowe, jak choćby kolonoskopia czy mammografia – jednak mogą stanowić istotne uzupełnienie obecnie dostępnych działań w tym zakresie. Na temat przełomowych testów, ich zastosowania oraz rodzajów nowotworów, które mogą wykryć, w komentarzu dla kobieta.rp.pl wypowiada się dr Agnieszka Matylda Schlichtinger, biolog, genetyk i neurobiolog.

Czy wykrycie raka możliwe jest na podstawie samych tylko testów krwi?

Wykrycie raka za pomocą testów krwi, zwanych również testami płynnymi (ang. liquid biopsy), jest możliwe, ale zależy od specyficznej sytuacji klinicznej i typu nowotworu. Testy te polegają na wykrywaniu markerów nowotworowych, takich jak krążące komórki nowotworowe (CTC, circulating tumor cells), krążące DNA nowotworowe (ctDNA, circulating tumor DNA), mikroRNA czy białka związane z rakiem. Nie zawsze jednak dostarczają one wystarczającej ilości informacji do ostatecznego potwierdzenia diagnozy. Testy krwi najczęściej są uzupełnieniem innych metod diagnostycznych, takich jak biopsja tkanki czy obrazowanie (np. tomografia komputerowa).

Czytaj więcej

Jak rozmawiać z dziećmi o raku? Psychoonkolog o sytuacji księżnej Kate

Jakie rodzaje nowotworów można wykryć przy pomocy testów krwi?

Niektóre rodzaje nowotworów są łatwiej wykrywalne za pomocą testów krwi ze względu na charakterystyczne markery molekularne. Przykłady obejmują:

Rak prostaty: Antygen specyficzny dla prostaty (PSA) jest powszechnie używany jako marker do wczesnego wykrywania raka prostaty.

Rak wątroby: Tu wskazane jest jednoczesne oznaczenie poziomów markerów AFP, CEA, CA19-9 i CA125.

Rak jelita grubego: CEA (antygen karcinoembrionalny) i CA 19-9 mogą pomóc w monitorowaniu progresji.

Rak piersi: Testy takie jak m. in. CA15-3 czy CA27-29 mogą być używane do monitorowania odpowiedzi na leczenie.

Rak płuc: Oznaczenie krążącego DNA nowotworowego jest istotne dla identyfikacji mutacji EGFR w raku płuca.

Czy dzięki testom krwi sam proces diagnozowania nowotworów będzie szybszy i bardziej skuteczny?

Testy krwi mają potencjał ku temu, by znacznie przyspieszyć proces diagnozowania i monitorowania nowotworów. Dzięki minimalnie inwazyjnemu charakterowi umożliwiają wykrywanie mutacji genetycznych, które mogą wpływać na decyzje terapeutyczne. Przykładowo, identyfikacja mutacji EGFR w raku płuc może prowadzić do zastosowania inhibitorów kinaz tyrozynowych w terapii celowanej. Jednak ich skuteczność jest wciąż uzależniona od stadium nowotworu i rodzaju wykrywalnych markerów. Dlatego badania naukowe koncentrują się na rozwoju bardziej precyzyjnych i wszechstronnych testów krwi, które mogłyby zastąpić lub znacząco ograniczyć potrzebę biopsji tkankowej.

Czytaj więcej

Sara Sidner poinformowała na antenie, że ma raka piersi. Osobiste wyznanie dziennikarki CNN

Innowacje w tej dziedzinie obejmują również zastosowanie matematycznego modelowania nowotworów oraz analizy danych w celu uzyskania lepszych narzędzi diagnostycznych. Modele matematyczne mogą symulować rozwój i progresję nowotworów, umożliwiając przewidywanie reakcji na różne rodzaje terapii, współcześnie stosuje się m. in. nawet bardzo abstrakcyjne modele oparte na rachunku fraktalnym. To podejście wspiera opracowywanie bardziej spersonalizowanych strategii leczenia, dostosowanych do indywidualnych cech genetycznych pacjenta i jego nowotworu. Aktualnie osobiście biorę udział właśnie w projekcie międzynarodowym dotyczącym matematycznego modelowania nowotworów przy pomocy metod rachunku fraktalnego.

Współczesne badania nad nowotworami coraz częściej uwzględniają także elementy epigenetyki. Odkrywanie zmian w ekspresji genów spowodowanych czynnikami środowiskowymi i stylem życia może pomóc w zrozumieniu, jak rozwijają się nowotwory i w jaki sposób zmiany epigenetyczne wpływają na ich progresję. Połączenie tych różnych metod może w przyszłości przyczynić się do stworzenia bardziej złożonych testów diagnostycznych, które zapewnią szybsze i skuteczniejsze wykrywanie oraz leczenie nowotworów.

Źródło:
https://www.washingtonpost.com/

Dr Agnieszka Matylda Schlichtinger

Biolog, w szczególności genetyk i neurobiolog, specjalizuje się w procesach starzenia oraz matematycznym modelowaniu nowotworów i w zmianach na poziomie struktur neurologicznych.

Jak podaje „The Washington Post”, około 20 nowych testów krwi, będących obecnie na różnych etapach przygotowań, ma służyć do wczesnego wykrywania tak zwanych „sygnałów” nowotworów, czyli substancji biologicznych przez nie wydzielanych, takich jak fragmenty DNA nowotworu. Zdaniem ekspertów, takie testy stanowią przełom w diagnozowaniu chorób nowotworowych i mogą być niezwykle przydatne we wczesnym wykrywaniu tak zwanych „cichych” nowotworów, do których zalicza się między innymi raka trzustki czy jajnika. Testy wprawdzie nie zastąpią tradycyjnych metod diagnozowania i leczenia nowotworów – po otrzymaniu pozytywnego wyniku nadal konieczne będą dalsze badania obrazowe, jak choćby kolonoskopia czy mammografia – jednak mogą stanowić istotne uzupełnienie obecnie dostępnych działań w tym zakresie. Na temat przełomowych testów, ich zastosowania oraz rodzajów nowotworów, które mogą wykryć, w komentarzu dla kobieta.rp.pl wypowiada się dr Agnieszka Matylda Schlichtinger, biolog, genetyk i neurobiolog.

Pozostało 81% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Zdrowie
Monika Olejnik poinformowała, że choruje na raka piersi. "Zrobiła coś bardzo ważnego"
Zdrowie
Światowy Dzień Astmy. Ekspert: Nie warto czekać z wizytą u lekarza
Zdrowie
Światowy Dzień Higieny Rąk. Dlaczego eksperci odradzają używanie mydła w kostce?
Zdrowie
Koniec ery czerniaka złośliwego. Rewolucja w profilaktyce groźnego nowotworu
Zdrowie
Spanie z psem dobre dla zdrowia? Są wyniki nowych badań