Mężczyźni zarabiają, a kobiety tracą na posiadaniu dzieci. Na czym polega zjawisko motherhood penalty?

Przy każdym urodzonym dziecku zarobki kobiet zmniejszają się o ~4 proc., podczas gdy pensje mężczyzn wzrastają o ~6 proc. w chwili, gdy zostają oni ojcami. Na czym polega zjawisko motherhood penalty i czy istnieją sposoby na zlikwidowanie go w najbliższej przyszłości?

Publikacja: 13.02.2024 10:32

Aktywne zawodowo matki postrzega się jako mniej oddane pracy, mniej niezawodne i bardziej emocjonaln

Aktywne zawodowo matki postrzega się jako mniej oddane pracy, mniej niezawodne i bardziej emocjonalne niż w czasie, gdy nie posiadały jeszcze dzieci.

Foto: Adobe Stock

Trudny powrót do pracy

Termin motherhood penalty powstał dla wyrażenia trudności, z jakimi mierzą się kobiety pragnące wrócić do pracy po urodzeniu pierwszego dziecka. Wyraża wartość, o jaką zmniejszy się prawdopodobieństwo zatrudnienia kobiety w ciągu 10 lat od przyjścia na świat jej pierwszego potomka. Z badań przeprowadzonych w 134 krajach przez Claudię Goldin, ekonomistkę z Harvardu, laureatkę ubiegłorocznej nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii, wynika, że w każdym z nich udział kobiet w rynku pracy spada, gdy zostają one matkami.

– Badanie pozwoliło ustalić, że liczba godzin płatnej pracy drastycznie spada wraz z pojawieniem się na świecie pierwszego dziecka – pisze Goldin w podsumowaniu raportu. – Liczba ta wprawdzie stopniowo wzrasta z biegiem czasu, czyli wtedy, gdy najmłodsze dziecko idzie do szkoły. Natomiast w kwestii wysokości pensji, matki nadal pozostają daleko w tyle za pracującymi ojcami – konstatuje naukowczyni.

Profity dla ojców

O ile lata opieki nad dziećmi odbijają się negatywnie na zarobkach kobiet, o tyle mężczyźni czerpią profity z faktu posiadania potomstwa. – W przypadku mężczyzn, ojcostwo i małżeństwo pozytywnie korelują z ich zarobkami – doprecyzowuje Goldin. – Mówiąc wprost: zjawisko motherhood penalty stopniowo się zmniejsza w miarę dorastania dzieci, natomiast przewaga ojcostwa pozostaje duża i jednocześnie wzrasta z wiekiem – wyjaśnia.

W ujęciu globalnym, 95 proc. mężczyzn w wieku 25-54 lat jest aktywnych zawodowo. W przypadku kobiet w tej samej grupie wiekowej ten wskaźnik wynosi 52 proc. Średnio 24 proc. kobiet rezygnuje z pracy w pierwszym roku po urodzeniu dziecka. Po pięciu latach, około 17 proc. z nich nadal nie wraca do pracy, a po 10 latach 15 proc. kobiet pozostaje nieaktywnych zawodowo.

Mniej niezawodne, bardziej emocjonalne

Z dostępnego raportu bazującego na badaniach Goldin wynika, że aktywne zawodowo matki postrzega się jako mniej oddane pracy, mniej niezawodne i bardziej emocjonalne niż w czasie, gdy nie posiadały jeszcze dzieci. Z kolei ojcowie kojarzeni są z większym zaangażowaniem niż pracownicy bezdzietni. Oferuje się im większe wynagrodzenie i chętniej akceptuje nieco obniżone standardy pracy, pozwalając na większą swobodę w działaniu.

Dla odmiany, wymagania wobec pracujących matek nieustannie wzrastają, podczas gdy możliwości awansu są niemal bliskie zeru. Oferuje się im wypłaty o 7,9 proc. niższe niż kobietom nie posiadającym dzieci, co stanowi 8,6 proc. mniej niż pensje przeznaczone dla pracujących ojców. Wśród mężczyzn trend jest dokładnie odwrotny: to właśnie ojcowie zarabiają więcej niż mężczyźni nie posiadający dzieci.

Jak zaradzić temu zjawisku?

Spośród sposobów na zredukowanie tego dyskryminującego zjawiska, naukowcy – wśród nich również Goldin – wymieniają między innymi: elastyczne godziny pracy, możliwość pracy zdalnej, czy wprowadzenie polityki płatnego urlopu rodzicielskiego w równej wysokości dla obojga rodziców. Według opublikowanych przez PwC danych z raportu 2023 Women in Work Index, kraje, które wprowadziły takie zasady.  Islandia i Szwecja – niezmiennie plasują się na czołowych miejscach w rankingach aktywności zawodowej kobiet w całej grupie krajów OECD: w Islandii ten wskaźnik wynosi 82 proc., natomiast w Szwecji 81 proc.

Dla porównania, według danych Polskiego Instytutu Ekonomicznego, w Polsce 62 proc. matek dzieci w wieku 1-3 lat jest aktywnych zawodowo, podczas gdy w przypadku ojców odsetek ten wynosi 98 proc. Na drodze do bardziej symetrycznego podziału obowiązków rodzicielskich trzeba także pokonać bariery kulturowe. Jak podaje Polski Instytut Ekonomiczny, większość ojców uważa, że ich pracodawcy nieprzychylnie podeszliby do ich decyzji o skorzystaniu z urlopu rodzicielskiego. W przypadku matek większość pracodawców liczy się z tym, że w pewnym momencie zawieszą one swoją pracę na rzecz opieki nad dziećmi.

Czytaj więcej

Zawodowa poduszka bezpieczeństwa. Na czym polega trend career cushioning?

Claudia Goldin to pierwsza w historii kobieta, która samodzielnie otrzymała nagrodę Nobla w dziedzinie ekonomii. Prowadząc liczne badania w zakresie nierówności płac i trudności matek na rynku pracy, wielokrotnie podkreśla, jak wiele musi się zmienić w podejściu pracodawców, ale i kulturze społecznej większości krajów, by to zjawisko wyeliminować. – Bardzo ciężko pracuję nad tym, by przyczynić się do zmian w obecności kobiet w procesie ekonomicznym – podkreśla w rozmowie z „The Wall Street Journal”. – Ekonomia to ludzie. Ale to też ogromne nierówności. To brak odpowiedniej reprezentacji kobiet na rynku pracy. Wreszcie: ekonomia to nasze zdrowie i dobrostan – podkreśla noblistka.

W trosce o dobrostan pracujących matek wiele musi się jeszcze wydarzyć, by stojące przed nimi wyzwania – nie tylko te rodzicielskie – łatwiej było pokonać.

Źródła:

https://gap.hks.harvard.edu/

https://www.forbes.com/

https://www.pwc.com/

https://pie.net.pl/

https://www.instagram.com/p/C3A_BRZpI65/?hl=en

Trudny powrót do pracy

Termin motherhood penalty powstał dla wyrażenia trudności, z jakimi mierzą się kobiety pragnące wrócić do pracy po urodzeniu pierwszego dziecka. Wyraża wartość, o jaką zmniejszy się prawdopodobieństwo zatrudnienia kobiety w ciągu 10 lat od przyjścia na świat jej pierwszego potomka. Z badań przeprowadzonych w 134 krajach przez Claudię Goldin, ekonomistkę z Harvardu, laureatkę ubiegłorocznej nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii, wynika, że w każdym z nich udział kobiet w rynku pracy spada, gdy zostają one matkami.

Pozostało 90% artykułu
1 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Biznes i prawo
AI szybciej zabierze pracę kobietom niż mężczyznom? Ekspertka prognozuje
Biznes i prawo
Nowe technologie w biznesie okiem kobiet: chęci są większe niż zyski. Badanie
Biznes i prawo
Przerwy w pracy pozwalają wspiąć się na wyżyny intelektu. Jak to działa?
Biznes i prawo
Liderka, managerka, szefowa – to nie są synonimy
Biznes i prawo
Niedziela handlowa 24 marca: jak zaplanować przedświąteczne zakupy