Reklama

Wyjątkowe dzieło kobiet z X wieku trafi pod młotek. Będzie cenowy rekord?

Już za miesiąc w domu aukcyjnym Christie’s w Londynie trafi pod młotek jeden z niewielu średniowiecznych manuskryptów, którego autorkami były kobiety. Organizatorzy aukcji spodziewają się, cena tego unikatowego zabytku literatury europejskiej może przekroczyć milion dolarów. O wyjątkowym rękopisie zapomniano na blisko sto lat – aż do jego ponownego odkrycia w XX wieku.

Publikacja: 12.11.2025 10:37

Ewangeliarz z Essen jest jednym z bardzo niewielu tego rodzaju manuskryptów pochodzących z X wieku,

Ewangeliarz z Essen jest jednym z bardzo niewielu tego rodzaju manuskryptów pochodzących z X wieku, jakie kiedykolwiek trafiły na licytację.

Foto: Adobe Stock

Od zarania średniowiecza kobiety były aktywne na polu literatury, choć do naszych czasów zachowało się bardzo niewiele dzieł ich autorstwa. Niemniej, naukowcy odkrywają coraz to nowe i unikatowe manuskrypty, które potwierdzają znaczący wpływ kobiet na kształtowanie się europejskiej kultury.

Jednym z takich dzieł jest manuskrypt pochodzący z niemieckiego żeńskiego opactwa z Essen w regionie Nadrenii-Północnej Westfalii, jednego z najważniejszych ośrodków intelektualnych na terenie Świętego Cesarstwa Rzymskiego. Społeczność kanoniczek, która działała w opactwie, posiadała bogatą bibliotekę manuskryptów o różnej tematyce, tworzyła też własne rękopisy.

Manuskrypt z Essen. Jedno z nielicznych średniowiecznych dzieł autorstwa kobiet trafi na aukcję

To właśnie z Essen pochodzi X-wieczny ewangeliarz, którego autorkami były tamtejsze kanoniczki. To jedno z niewielu wczesnośredniowiecznych dzieł, które napisały kobiety. Unikatowy manuskrypt już 10 grudnia trafi na aukcję w londyńskiej siedzibie domu aukcyjnego Christie’s, o czym poinformował branżowy serwis Artnet.

Czytaj więcej

Kobiety w starożytnej Grecji żyły inaczej, niż dotychczas sądzono? Wyjątkowa wystawa

Naukowcom udało się ustalić płeć autorek manuskryptu na podstawie znajdujących się w nim zwrotów w języku łacińskim. Są to między innymi takie określenia jak „służebnice Boże”. Zdaniem ekspertów, z uwagi na niewielkie rozmiary ewangeliarza, najprawdopodobniej korzystano z niego prywatnie.

Reklama
Reklama

Ewangeliarz z Essen jest jednym z bardzo niewielu tego rodzaju manuskryptów pochodzących z X wieku, jakie kiedykolwiek trafiły na licytację. Jak informuje dom aukcyjny Christie’s, może to być pierwszy ewangeliarz autorstwa kobiet, jaki pójdzie pod młotek. Organizatorzy aukcji spodziewają się, że cena sprzedaży rękopisu uplasuje się w przedziale między 700 tys. a milionem funtów, czyli między około 880 tysiącami a 1,3 miliona dolarów.

Historia manuskryptu z Essen

Kanoniczki z funkcjonującego od połowy IX wieku opactwa z Essen miały arystokratyczne pochodzenie. Co ciekawe, choć na co dzień prowadziły skromne życie mniszek, miały prawo zachować swoje majątki. Były znakomicie wykształcone i brały też aktywny udział w życiu intelektualnym miasta, odprawiały też liturgie.

Zdaniem naukowców ewangeliarz powstał prawdopodobnie na początku X wieku. Napisały go najpewniej dwie kanoniczki, co wynika z subtelnych różnic między stylami pisma. Spisanie ewangeliarza mogło zająć jego autorkom od kilku miesięcy do nawet kilku lat – w zależności od ich wieku, a także od liczby ich codziennych obowiązków.

Czytaj więcej

Ukrywane setki lat dzieło mistrzyni pędzla Artemisii Gentileschi trafiło na wystawę

W 1803 r. rozwiązano opactwo w Essen i manuskrypt trafił do kolekcji pewnego teologa z Magdeburga. Jeszcze w tym samym wieku, w 1869 r. nabyło go jedno z seminariów duchownych w Stanach Zjednoczonych, gdzie rękopis przeleżał w zapomnieniu przez blisko sto lat.

Ewangeliarz z Essen wraz z innymi unikatowymi rękopisami, szkicami i rycinami, które trafią na aukcję, będzie można oglądać na ogólnodostępnej wystawie w siedzibie Christie’s w Londynie. Zysk ze sprzedaży przedmiotów trafi na konto Królewskiego Towarzystwa Medycznego.

Reklama
Reklama

Od zarania średniowiecza kobiety były aktywne na polu literatury, choć do naszych czasów zachowało się bardzo niewiele dzieł ich autorstwa. Niemniej, naukowcy odkrywają coraz to nowe i unikatowe manuskrypty, które potwierdzają znaczący wpływ kobiet na kształtowanie się europejskiej kultury.

Jednym z takich dzieł jest manuskrypt pochodzący z niemieckiego żeńskiego opactwa z Essen w regionie Nadrenii-Północnej Westfalii, jednego z najważniejszych ośrodków intelektualnych na terenie Świętego Cesarstwa Rzymskiego. Społeczność kanoniczek, która działała w opactwie, posiadała bogatą bibliotekę manuskryptów o różnej tematyce, tworzyła też własne rękopisy.

Pozostało jeszcze 82% artykułu
/
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Reklama
Kultura
Jennifer Lawrence krytycznie o swoich wystąpieniach: Ta osoba jest irytująca
Kultura
Magia zawarta w pojedynczych słowach: jak Japończycy opisują unikalne zjawiska?
Kultura
Czy AI zastąpi artystów? „Maszyna nie wie, jak to jest chodzić boso po trawie”
Kultura
Reese Witherspoon debiutuje w nowej roli zawodowej. „Najwyższy czas wykonać ten ważny krok"
Materiał Promocyjny
Rynek europejski potrzebuje lepszych regulacji
Kultura
Taylor Swift zapowiada kolejne produkcje. Oto, czego można się wkrótce spodziewać
Reklama
Reklama
REKLAMA: automatycznie wyświetlimy artykuł za 15 sekund.
Reklama