Książki nie tylko dla kobiet i nie tylko pod choinkę. 6 ciekawych propozycji

Barbara Kingsolver, „Demon Copperhead”, tłumaczenie Kaja Gucio, Filia, 2023

Powieść została okrzyknięta książką 2022 r., zaś w obecnym otrzymała Nagrodę Pulitzera w dziedzinie prozy. To historia chłopca urodzonego przez nastoletnią samotną matkę w przyczepie mieszkalnej, który nie ma nic poza odziedziczonymi po zmarłym ojcu rudymi włosami i urodą, zjadliwym dowcipem i nieposkromionym darem przetrwania. Przez pryzmat głównego bohatera poznajemy problemy opieki zastępczej, pracy dzieci, zaniedbanych szkół, uzależnienia, straty, ale też miłości i życiowych sukcesów.

Autorka nie kryje inspiracji związanych z „Davidem Copperfieldem” Dickensa, który posiłkował się własnym doświadczeniem ubóstwa dzieci. Tym bardziej znaczące jest sportretowanie problemów znanych z wiktoriańskiej powieści w realiach współczesnego amerykańskiego Południa, przez co książka staje się uniwersalną opowieścią. O dzieciach i dojrzewaniu pod każdą szerokością geograficzną. O miejscach, w których przyjście na świat może być przekleństwem na całe życie, ale też szczepionką, działającą według zasady „to, co cię nie zabiło – wzmacnia”.

Orhan Pamuk, „Noce zarazy”, Wydawnictwo Literackie, 2023

Laureat Nobla z 2006 r., autor „Śniegu” i „Nazywam się czerwień”, opublikował długooczekiwaną powieść. Dla polskich czytelników wabikiem jest wzięta z historii autentyczna postać Ponkowskiego Baszy, syna polskiego oficera, który po klęsce powstania znalazł w Turcji schronienie przed carem, jego syn zaś na zlecenie sułtana stworzył nowoczesną turecką farmację i walczył z epidemiami.

Orhan Pamuk ma prawo nazwać się profetą, ponieważ powieść o zarazie z początku XX w. rozpoczął pisać w 2016 r., a planował ją od dawna.

Powieść jest rozbudowaną grą literacką i ma intrygującą kobiecą ramę narracyjną. Rozpoczyna ją przedmowa Miny Mingerli, rzekomo z 2017 r., która wyjawia, że książka zrodziła się z opracowania listów Pakize, córki sułtana Murada V, odsuniętego od władzy przez brata Abdulhamida II.

Trafiła ona na wyspę z mężem epidemiologiem i była kimś więcej niż świadkiem wydarzeń. Mina to prawnuczka Pakize, która odtwarza przed nami historię. Eksponuje kobiecy rodzaj narracji, z radością opisuje seksualne wyzwolenie bohaterek.

Agneta Pleijel „Lord Nevermore”, przeł. Justyna Czechowska, wyd. Karakter

Wybitna szwedzka pisarka Agneta Pleijel znana jest w Polsce z takich tytułów jak „Zapach mężczyzny” czy „Wróżba. Wspomnienia dziewczynki”. „Lord Nevermore”, w nowym tłumaczeniu, to monumentalna powieść o legendarnej przyjaźni Bronisława Malinowskiego i Witkacego. Bronisław – pełen wdzięku, choć nieco próżny antropolog. Staś – niespokojny artysta, w którym „chłód bezustannie miesza się z żarem”. Obaj wierzą, że chaos świata skrywa jakiś porządek i że to oni będą jego odkrywcami. Wspólna wyprawa na wyspy Pacyfiku w obliczu wybuchu I wojny światowej, odciśnie na ich relacji osobliwe piętno. Pleijel opowiada o jej do dziś komentowanej tajemnicy z kobiecej perspektywy Ellie Rose, żony Malinowskiego, która pragnie zrozumieć co łączy i różni pojęcia męskości i kobiecości.

Wątki przyjaźni i miłości splatają się z refleksją o poszukiwaniu tożsamości, odkrywaniu nieznanego, pamięci i umieraniu. Książka jest też szansą na podróżowanie w czasie i przestrzeni. Śledząc intrygujące losy bohaterów, podróżujemy wraz z nimi z Zakopanego do Melbourne i na Wyspy Koralowe, z Adelajdy do Petersburga, Londynu i Warszawy. Z przeszłości do współczesności.

Czytaj więcej

Styl życia

Katarzyna Urbańska: To, co wręczamy, świadczy o nas. Jakie prezenty warto kupić bliskim na Gwiazdkę

Skarpety, kapcie, pieniądze, alkohol wciąż są w czołówce najpopularniejszych prezentów pod choink...

Joanna Kuciel-Frydryszak, „Chłopki. Opowieść o naszych babkach, Wydawnictwo Marginesy, 2023

Ta książka współgra z sukcesem tegorocznej ekranizacji „Chłopów”, tegorocznego polskiego kandydata do Oscara, który w centrum uwagi stawia problemy Jagny.

Autorka, Joanna Kuciel-Frydryszak, zdobyła popularność wśród czytelniczek jako kronikarka życia „kobiet pomijanych”. Pięć lat temu wyszła głośna jej książka „Służące do wszystkiego”, opisująca cienie życia tak zwanych „białych niewolnic”, czyli służących w pierwszej połowie XX w. Duża część z nich została wyrwana ze swojego wiejskiego życia i przysposobiona do pracy w mieście.

Właśnie wiejskie kobiety, zapominane i pomijane do dziś wstydliwie, są bohaterkami książki. To wiejskie gospodynie, folwarczne wyrobnice, mamki. Ich problemem jest by, „nie wyjść za dziada”, nie zostać sprzedaną za morgi, których brakuje w rodzinie. Na kartach książki Joanna Kuciel-Frydryszak, te które nie miały decydującego głosu, a bez których trudno sobie wyobrazić życie polskich rodzin, otrzymują prawo głosu i opowiadają z przeszłości o codziennym znoju, obowiązkach i marzeniach, które mogą spełniać dopiero ich wnuczki i prawnuczki.

Maciej Hen, „Segretario”, Wydawnictwo Literackie, 2023

O Macieju Henie całkiem spokojnie można pisać jako o synu stuletniego Józefa Hena, nestora polskiej literatury, ponieważ ma swój oryginalny synowski dorobek. Po świetnie przyjętej „Solfatarze”, wyprawia nas w przeszłość do wielokulturowego Krakowa końca XV w., gdzie snuje opowieść przypominającą „Yentl”.

Czternastoletnia Gredechin Specht z Heidelbergu, by móc zdobywać wiedzę, wyrusza na podbój świata w chłopięcym przebraniu jako Georg Starkfaust. Długa wędrówka po Europie ma finał w stolicy polskich Jagiellnów, gdzie bohaterka zamieszkuje na stancji u Filipa Kallimacha, włoskiego poety i polityka, doradcy królów Kazimierza Jagiellończyka i Jana Olbrachta.

Studiując medycynę, pisze do przyjaciółki z dzieciństwa, Enneleyn. Ta korespondencja to peryskop, z którego pomocą poznajemy życie krakowskich żaków i społeczności żydowskiej. Ale też poznajemy skomplikowaną historię Europy. Wszak Kallimach znalazł się w Krakowie po udziale w spisku na życie papieża Pawła II. Najważniejsze są jednak kobiece perypetie w przebraniu, które stawiają pytania o granice płci i ludzką tożsamość.

Małgorzata Rejmer, „Ciężar skóry”, Wydawnictwo Literackie, 2023

Małgorzata Rejmer w swojej najnowszej książce czerpie z doświadczeń i obserwacji z czasów, gdy przez osiem lat mieszkała na Bałkanach, co zaowocowało książki reporterskimi „Bukareszt. Kurz i krew” i „Błoto słodsze niż miód” o Albanii.

To nie jest łatwa lektura. Rejmer pochyla się nad zagadnieniami przemocy i traumy. Pozwala nam zrozumieć, że Europa to nie tylko postęp i cywilizacja, ale także skrywane w ich cieniu demony wojny i nieustannej żądzy dominacji, które ciągle mutują, co obserwujemy także w Ukrainie.