Plastik jak kofeina. Norwescy naukowcy zbadali wpływ przedmiotów codziennego użytku

Nie tylko mikroplastik może negatywnie oddziaływać na zdrowie. Dotyczy to też przedmiotów codziennego użytku, takich jak naczynia czy ubrania. Chodzi o ich wpływ na rytm dobowy, w tym również na jakość snu. Pierwsze badanie w historii przeprowadził zespół norweskich naukowców.

Publikacja: 18.05.2025 12:15

Okazuje się, że substancje zawarte w plastikowych przedmiotach, których używamy na co dzień, mogą mi

Okazuje się, że substancje zawarte w plastikowych przedmiotach, których używamy na co dzień, mogą mieć negatywny wpływ na cykl dobowy człowieka, w tym na jakość snu.

Foto: Adobe Stock

Na cykl dobowy człowieka składa się między innymi podział na czas snu i czas aktywności, co ma ścisły związek z porą dnia, a także szeregiem innych bodźców. Z dotychczasowych badań wynika, że zaburzenia cyklu dobowego zwiększają ryzyko wystąpienia między innymi otyłości, demencji i chorób układu krążenia.

Plastik w przedmiotach codziennego użytku zaburza jakość snu

Okazuje się, że substancje zawarte w plastikowych przedmiotach, których używamy na co dzień, mogą mieć negatywny wpływ na cykl dobowy człowieka, w tym na jakość snu. Pierwsze w historii badanie nad tym zjawiskiem przeprowadzono metodą in vitro. Jego autorami są naukowcy z Norweskiego Uniwersytetu Naukowo-Technicznego w Trondheim.

Czytaj więcej

Kawa czy zielona herbata? Naukowcy sprawdzili, jak wpływają na mózg

Zbadano, jak substancje chemiczne, które zawierają dwa popularne rodzaje plastiku — poliuretan (PUR) i polichlorek winylu (PVC) — wpływają na receptory adenozyny, które znajdują się w mózgu. Wysyłając sygnały nerwowe do komórek, receptory adenozyny odgrywają kluczową rolę w utrzymywaniu organizmu w stanie aktywności lub snu.

Badacze wzięli na tapet poliuretan i polichlorek winylu, bo to właśnie z tych dwóch rodzajów plastiku wytwarza się masę przedmiotów, które towarzyszą nam w codziennym życiu: od naczyń poprzez ubrania i meble aż po elementy konstrukcyjne budynków. Wyniki badania opublikowano niedawno na łamach branżowego czasopisma pod tytułem „Environment International”.

Chemikalia w plastiku mogą zabierać do 17 minut snu dziennie

Badanie potwierdziło, że substancje chemiczne, które zawiera zarówno poliuretan, jak i polichlorek winylu, wykazały wpływ na zaburzanie sygnałów, które regulują cykl dobowy ludzkiego organizmu, a co za tym idzie — poczucie pobudzenia i senności. Naukowcy obliczyli, że ekspozycja na te substancje może skracać czas snu o 9 do 17 minut w ciągu doby.

Autorzy badania porównali działanie chemikaliów do kofeiny, która również wpływa na receptory adenozynowe, a w konsekwencji — wzmaga w nas uczucie pobudzenia i przynajmniej na pewien czas odgania senność. Chemikalia w badanych rodzajach plastiku również aktywują receptory adenozyny, który w rezultacie wysyła nam fałszywy sygnał, że musimy przejść w stan czuwania.

Czytaj więcej

Katarzyna Daniłko czyli Pani od jakości: Lewa strona mówi nam o ubraniu wszystko

Naukowcy podkreślają, że wpływ substancji chemicznych w plastiku nie jest tak wyrazisty jak w przypadku kofeiny. Dodają jednocześnie, że oddziaływanie chemikaliów na receptory adenozynowe i komórki organizmu jest znacznie szybsze niż na hormony. W przypadku wpływu plastiku na gospodarkę hormonalną ludzkiego organizmu negatywne efekty mogą bowiem pojawić się dopiero po wielu latach.

Co więcej, jak zauważają autorzy badania, skala wpływu chemikaliów na cykl dobowy człowieka zależy od ich ilości. Negatywne efekty ich działania można też odwrócić dzięki zastosowaniu odpowiedniej terapii farmakologicznej.

Autorzy raportu wskazują na potrzebę wprowadzenia radykalnych zmian w technologiach produkcji wyrobów z plastiku — tak, aby były wolne od potencjalnie niebezpiecznych substancji.

Źródła:
www.sciencedirect.com
www.theguardian.com

Zdrowie
Co jeść i jak przygotowywać posiłki, kiedy dba się o niski indeks glikemiczny?
Zdrowie
Światowy Dzień Tocznia. Co warto wiedzieć o chorobie, która atakuje głównie kobiety?
Zdrowie
Jednoskładnikowe pigułki antykoncepcyjne zaostrzają poważną chorobę. Nowe ustalenia
Zdrowie
Kładziesz się spać i wstajesz o różnych porach? To grozi poważną chorobą
SPOŁECZEŃSTWO
Trump odwołuje kontrowersyjną decyzję ws. finansowania Women’s Health Initiative