Kinga Nowakowska: Sukces to zdolność podnoszenia się po porażkach

Budowlanka, deweloperka - choć żeńskie z nazwy, uchodzą za męskie branże. Jak się pani czuje w tym męskim świecie?

Kinga Nowakowska: To są stereotypy. W naszej firmie szefową działu budowlanego jest Sylwia Filewicz, która od lat odpowiada za wszystkie projekty, za „dowiezienie” budowy w czasie i w budżecie. Sylwia trzyma wszystko swoją silną kobiecą ręką. Nasza firma w ogóle jest bardzo sfeminizowana. Ale i w całej branży nieruchomości jest dużo kobiet, podobnie jak na budowach. Oczywiście, intuicyjnie się myśli, że budują mężczyźni, ale to nieprawda. Świat się zmienia, proporcje się wyrównują. Do tej branży garnie się coraz więcej kobiet. Coraz więcej kobiet jest na politechnikach. Jako męskie postrzegam raczej środowisko inwestorskie, środowisko funduszy inwestycyjnych. Słynne targi Expo Real w Monachium mogą przypominać wyspę pingwinów, gdzie wszyscy panowie mają takie same garnitury.

W tym świecie wielkich pieniędzy kobiety się jeszcze nie przebiły. Dlaczego? Są może mniej agresywne w negocjacjach?

Pokutuje tu chyba stereotyp, że ten świat prawdziwej finansjery, takiej z Wall Street, jest męskim światem. Ale i to zaczyna się zmieniać. Kobiety zaczynają inwestować, zakładają fundusze. Sama założyłam Black Swan Fund skupiający kobiety inwestujące w start-upy. Dysproporcja w tym świecie jest jeszcze widoczna, ale i tu zmiany są nieuchronne. Za chwilę w ogóle nie będziemy o tym rozmawiać.

Co kobiety mogą wnieść czy wnoszą do tego świata?

Przede wszystkim powinny chcieć w nim być. Wiele kobiet nie bierze udziału w aktywnym życiu zawodowym. Mają niełatwe przecież obowiązki rodzinne, wychowują dzieci, wycofując się w tym czasie z kariery. Pogodzenie życia zawodowego z rodzinnym to ogromne wyzwanie. W Polsce brakuje systemowych narzędzi. Te, które są, mają na celu zatrzymanie kobiet w domu. Roczny urlop macierzyński może im bardziej szkodzić niż pomagać.

Powroty są trudne. Żadna firma nie zamknie się przecież na rok.

Jeśli kobieta, członkini zarządu, znika z firmy na rok, to rodzi się pytanie, do czego ma po tym czasie wracać. Potrzebne są systemowe rozwiązania. Na przykład we Francji, gdzie mieszkałam dziewięć lat, są wolne środy dla mam. Mogą ten czas spędzać z dziećmi na różnych zajęciach dodatkowych. W biurowcach powstają przedszkola. Unia Europejska wprowadza zresztą wiele równościowych rozwiązań, jak np. urlopy ojcowskie. W naszej firmie takie urlopy są i nikogo nie dziwią, nie szokują. Dodam jeszcze, że ten czas kariery zawodowej wymaga cech charakteru, których kobiety naturalnie nie mają.

Czyli?

Na przykład rozbudowanego ego. Proszę zwrócić uwagę, że kobiety bardzo często mówią „my”. „My zrobiłyśmy”. A mężczyzna na wysokim stanowisku powie: „ja”. „To ja zrobiłem”. Semantyka, ale od semantyki się zaczyna.

Język może kształtować rzeczywistość.

Absolutnie tak. Dlatego jestem za feminatywami, choć kiedyś wydawały mi się śmieszne. Ale gdy posłuchałam wywiadu z polonistą Maciejem Makselonem, w którym fantastycznie opowiada o języku, stało się dla mnie oczywiste, że wszyscy powinniśmy używać żeńskich form. To nie jest wymysł dzisiejszych feministek.

Już w Biblii była prorokini, a nie prorok Anna.

Na przykład. Albo obśmiewana dziś „gościni” występowała już w dawnej literaturze.

Wróćmy do nieruchomości. Co panią do nich przyciągnęło?

Przypadek. Z moim kuzynem i wspólnikiem Janem Motzem kończyliśmy poprzedni projekt – Call Center, który sprzedaliśmy po 11 latach. Jan stworzył wtedy fundusz Capital Park i zaprosił mnie do zarządzania nieruchomościami. I tak powstał wielki projekt Fabryki Norblina, którego byłam liderem. W jego tworzenie było jednak zaangażowanych mnóstwo osób.

Jaka była pani rola?

Starałam się zmienić postrzeganie takich inwestycji. Polska ma bardzo konserwatywną szkołę konserwacji zabytków. Tworzymy skanseny. Zabytek jest zabytkiem i nie wolno go dotykać, nadanie mu nowych funkcji jest źle postrzegane. Na pierwszym spotkaniu z konserwatorem zabytków usłyszałam, że Norblin jest jak Wawel i nic tu nigdy nie powstanie. Mamy też mentalne ograniczenia. Współpraca samorządu z inwestorem jest dla niektórych podejrzana. Kiedy ktoś chce odrestaurować zabytek i stworzyć coś wokół niego, naraża się na zarzut, że ma zamiar go zburzyć, zniszczyć. Oczywiście, to nie jest tak, że w urzędach są źli ludzie, a my jesteśmy ci dobrzy. Oni też są niewolnikami schematów, które trudno jest pokonać.

Co było najtrudniejsze?

To, że inwestor takiego projektu jak Fabryka Norblina - inwestycji na 2 hektarach w centrum miasta – nie może się spotkać ze wszystkimi urzędami naraz, żeby ustalić, co jest możliwe, co można zrobić. Do każdego urzędu trzeba się zwracać osobno. Oddzielnie - pismo do konserwatora zabytków, oddzielnie – wniosek o warunki zabudowy, potem – o pozwolenie na budowę. I każdy urząd osobno się zastanawia, co chciałby w tym Norblinie widzieć. Ktoś wydaje jakąś opinię, a ktoś inny się z nią nie zgadza.

I tak da capo al fine…Urzędnicy boją się podejmować decyzje. Czasem lepiej ich nie podjąć, niż narazić się na zarzuty.

Urzędnicy nie czują się docenieni, a mogą być jeszcze rozliczani ze swoich decyzji, ponosząc konsekwencje, często z powodów politycznych. Brakuje merytorycznej dyskusji o inwestycjach, brakuje troski o nasze miasto ponad podziałami politycznymi.

Mimo że nieruchomości to inwestycje z przeszkodami, została pani w tej branży.

Tak, chociaż nie mam osobowości, żeby pracować w nieruchomościach. W tej branży trzeba mieć mentalność mnicha buddyjskiego. Projekty trwają bardzo długo. Na Norblin, który odwiedza 2 mln osób dziennie, czekaliśmy 14 lat. Wielkim wysiłkiem nas wszystkich stworzyliśmy coś wyjątkowego. To niezwykle ważny punkt na mapie Warszawy. Ale do nieruchomości trzeba mieć dużo cierpliwości. A ja zawsze miałam z tym problem. Wolę rzeczy, których efekty widać od razu. Kiedyś lubiłam robić półki w domu. Ciach i za dwie godziny półka gotowa. A w nieruchomościach? Piszesz pismo i czekasz pół roku na odpowiedź. Bo zginęło, bo pani wyjechała, bo poszła na urlop…

Nieruchomości mogą się jednak odwdzięczyć spektakularnym efektem.

Wielką zaletą nieruchomości jest impact, wpływ. Takie obiekty jak Fabryka Norblina czy Royal Wilanów zmieniają otoczenie. My tymi inwestycjami zmieniliśmy nie tylko fragmenty miasta, ale i życie wielu ludzi.

Kinga Nowakowska: "Stworzyliśmy równościową firmę. W Polsce jest pewnie takich coraz więcej".

Archiwum prywatne

Co pani czuje, wchodząc dziś do Fabryki Norblina?

Nie tylko do Fabryki Norblina, ale też do Elektrowni Powiśle, do Hali Koszyki, do Browarów Warszawskich. Czuję dumę. Cieszę się, że mogę zaprosić do Polski obcokrajowców, mogąc im zaproponować coś więcej niż zwiedzanie Starówki. Mamy w stolicy nowe muzea - np. Muzeum Fabryki Norblina, mamy mnóstwo koncertów. Czuję radość, bo Warszawa to moje miasto. Tu się urodziłam. Mieszkałam na Waliców, do szkoły chodziłam na Sienną, niedaleko Norblina. To moja dzielnica.

Mogłaby pani poświęcić kolejnych kilkanaście lat na kolejny „Norblin”?

Mamy w portfelu ogromny projekt w Katowicach i Siemianowicach. Na ponad 40 hektarach powstanie Nowy Wełnowiec - wielofunkcyjna, miastotwórcza inwestycja. To projekt o ogromnej skali, który na pewno będzie trwał bardzo długo. Jesteśmy gotowi, żeby tworzyć takie inwestycje. Na szczęście w innych moich przedsięwzięciach, myślę tu np. o funduszach inwestycyjnych w start-upy, rzeczy dzieją się szybciej.

Czy projekty deweloperskie mają płeć? Architektura ma płeć? Czy gdyby rewitalizację Norblina nadzorował mężczyzna, wyglądałby inaczej?