Kobiety częściej od mężczyzn zapadają na chorobę Alzheimera. Dlaczego tak jest?

Badania wskazują, że kobiety częściej niż mężczyźni zapadają na chorobę Alzheimera, a jednym z czynników, które o tym decydują, jest proces menopauzy. Czy istnieją sposoby na odsunięcie ryzyka rozwoju tego schorzenia? Neurolog wyjaśnia.

Publikacja: 22.10.2024 05:15

Ryzyko wystąpienia choroby Alzheimera można ograniczać, prowadząc odpowiedni tryb życia.

Ryzyko wystąpienia choroby Alzheimera można ograniczać, prowadząc odpowiedni tryb życia.

Foto: Adobe Stock

Z badań prowadzonych między innymi przez dr Lisę Mosconi, profesor neurobiologii i radiologii oraz dyrektor programu zapobiegania chorobie Alzheimera w nowojorskim szpitalu Weill Cornell Medicine, wynika, że statystycznie na trzech pacjentów z chorobą Alzheimera dwa przypadki dotyczą kobiet. Wkroczenie w okres menopauzy i doświadczenie zmian, jakie zachodzą wówczas w kobiecym organizmie, to istotne czynniki wpływające na te statystyki. Czy istnieją sposoby na spowolnienie procesów prowadzących do rozwoju choroby? Kwestie te wyjaśnia dr hab. n. med. Joanna Siuda, kierownik Katedry i Kliniki Neurologii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach.

Czytaj więcej

Wypadanie włosów u kobiet nasila się z wiekiem. Czy można temu zapobiec?

Czy rzeczywiście kobiety częściej zapadają na chorobę Alzheimera niż mężczyźni? Z czego to wynika?

Tak. Kobiety żyją dłużej, a wiek jest najsilniejszym czynnikiem ryzyka rozwoju choroby Alzheimera. Dodatkowo, u kobiet częściej stwierdza się obecność genetycznego czynnika ryzyka rozwoju choroby Alzheimera, którym jest nosicielstwo allelu epsilon 4 genu APOE. Ponadto zasadniczą rolę odgrywają tu hormony, szczególnie estrogeny (a w tej grupie estradiol), o których wiadomo, że pełnią swoistą rolę ochronną przed rozwojem miażdżycy oraz stymulują aktywność neuronów. Estrogeny są produkowane zarówno przez kobiety jak i mężczyzn, ale kiedy kobieta wchodzi w okres menopauzy, produkcja estrogenów znacząco maleje. Natomiast mężczyźni nadal produkują testosteron, który częściowo przekształca się w mózgu w estrogen. Zatem w populacji osób starszych kobiety po menopauzie mają niższy poziom estrogenu niż mężczyźni w podobnym wieku. Na bazie tych danych badano wpływ hormonalnej terapii zastępczej (HTZ) na ryzyko rozwoju otępienia u kobiet w okresie menopauzalnym, ale wyniki są niejednoznaczne. Ponadto stosowanie HTZ zwiększa ryzyko powstawania materiału zakrzepowego i podnosi ryzyko zawału serca czy udaru mózgu.

Czytaj więcej

Kobiety potrzebują więcej snu niż mężczyźni? Psycholog wyjaśnia

Czy istnieją sposoby na zapobieganie rozwojowi tej choroby? Jeśli tak, to jakie?

Nie sposób całkiem zapobiec chorobie Alzheimera, bo jest to choroba neurodegeneracyjna związana z odkładaniem się patologicznego białka beta-amyloidu tworzącego tzw. blaszki starcze i białka tau, które nieprawidłowo uformowane odkłada się w tzw. splątkach neurofibrylarnych. Jednak w rozwoju tej patologii białkowej (proteinopatii) istotną rolę odgrywają tzw. modyfikowalne czynniki ryzyka, do których należą przede wszystkim zaburzenia i schorzenia prowadzące do naczyniopochodnego uszkodzenia mózgu, a to również wpływa na rozwój choroby Alzheimera. Chodzi o czynniki takie jak: miażdżyca, nadciśnienie tętnicze, choroba niedokrwienna serca, hypercholesterolemia, cukrzyca, niedokrwistość, niedoczynność tarczycy, niedobory witaminowe zwłaszcza witaminy B12, otyłość. Te schorzenia wynikają częściowo z wielu problemów współczesnej populacji krajów wysoko rozwiniętych, do których należy również Polska. Są to: niewłaściwa dieta, m.in. spożywanie pokarmów wysokoprzetworzonych tzw. fast food, brak aktywności fizycznej, ograniczenie bezpośrednich kontaktów społecznych, samotność w wyniku śmierci współmałżonka lub odejścia dzieci z domu, niski poziom stymulacji poznawczej, brak zainteresowań i bezczynność, brak celu po przejściu na emeryturę. Inne znane czynniki to niedosłuch i zaburzenia widzenia, choć możliwe jest wyrównanie tych deficytów naszych zmysłów poprzez aparat słuchowy czy odpowiednio dobrane okulary.

Czytaj więcej

Dojrzałe aktorki niepotrzebnie martwią się o pracę. Są dziś bardzo potrzebne

Zatem jak odsunąć ryzyko rozwoju otępienia alzheimerowskiego?

Należy podejmować następujące działania:

- zdrowo się odżywiać: zalecam tak zwaną dietę śródziemnomorską lub skandynawską, czyli dużo warzyw, orzechów, ryb, owoców runa leśnego, mało cukrów prostych i czerwonego mięsa;

- nie rezygnować z aktywności fizycznej: to nie musi być uprawianie konkretnego sportu, istotne są choćby intensywne spacery, np. Nordic Walking;

- podejmować aktywność intelektualną, czyli naukę nowych rzeczy, np. obsługi komputera, surfowania po sieci, nowego języka obcego, znalezienie nowego hobby, takiego jak: majsterkowanie czy szydełkowanie, uczestnictwo w wykłady w ramach Uniwersytetu Trzeciego Wieku;

- podejmować aktywność społeczną: spotkania z ludźmi, stworzenie grona znajomych o podobnych zainteresowaniach, wychodzenie do kina, teatru, na koncert, gdzie poza doznaniami kulturalnymi również można poznać nowe ciekawe osoby; wyprawy na wycieczki w kraju i za granicą. Ograniczenia sprawności ruchowej nie powinny prowadzić do rezygnacji z tych aktywności. W Europie Zachodniej można spotkać mnóstwo starszych osób poruszających się o balkoniku, a zwiedzających kraje europejskie.

Dodatkowo zalecam:

- wysypianie się: ważna jest jakość, a nie długość snu. Niektóre osoby potrzebują 6-7 godzin, inne budzą się wyspane już po 5 godzinach i to im wystarcza do dobrego funkcjonowania;

- unikanie przewlekłego stresu, co nie jest łatwe. Należy zatem szukać balansu między pracą a odpoczynkiem, chwilami dla siebie a przebywaniem z bliskimi.

Czytaj więcej

Dieta śródziemnomorska jest szczególnie korzystna dla kobiet. Co warto o niej wiedzieć?

Czy na rozwój choroby Alzheimera u kobiet ma wpływ proces menopauzy?

Tak. Zwłaszcza przedwczesna menopauza powodowana na przykład operacją ginekologiczną z usunięciem jajników i macicy. Szczególnie, jeśli jest przeprowadzona dość wcześnie, czyli około 45-50 roku życia, ponieważ wtedy ilość lat/czasu „bez estrogenów” jest dłuższa niż w przypadku naturalnej menopauzy. Kiedy kobieta wchodzi w okres menopauzy, produkcja estrogenów znacząco maleje.

Dr hab. n. med. Joanna Siuda

Kierownik Katedry i Kliniki Neurologii Wydziału Nauk Medycznych w Katowicach Śląskiego Uniwersytetu Medycznego. Autorka kilkudziesięciu artykułów naukowych i kilku rozdziałów książkowych z dziedziny neurologii, publikowanych w czasopismach krajowych i zagranicznych. Zajmuje się przede wszystkim diagnostyką i leczeniem chorób neurodegeneracyjnych, przebiegających z zaburzeniami ruchowymi jak choroba Parkinsona i inne zespoły parkinsonowskie oraz zaburzeniami pamięci i innych funkcji poznawczych występującymi w chorobie Alzheimera i innych otępieniach.

Z badań prowadzonych między innymi przez dr Lisę Mosconi, profesor neurobiologii i radiologii oraz dyrektor programu zapobiegania chorobie Alzheimera w nowojorskim szpitalu Weill Cornell Medicine, wynika, że statystycznie na trzech pacjentów z chorobą Alzheimera dwa przypadki dotyczą kobiet. Wkroczenie w okres menopauzy i doświadczenie zmian, jakie zachodzą wówczas w kobiecym organizmie, to istotne czynniki wpływające na te statystyki. Czy istnieją sposoby na spowolnienie procesów prowadzących do rozwoju choroby? Kwestie te wyjaśnia dr hab. n. med. Joanna Siuda, kierownik Katedry i Kliniki Neurologii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach.

Pozostało 91% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Styl życia
Astronauta ubiera się u Prady? Luksusowa marka odzieżowa stworzyła skafander kosmiczny
Cykl Partnerski
Przejście do nowej energetyki musi być bezpieczne
Styl życia
Meghan Markle: jak reaguje na nienawistne komentarze ze strony internautów
Styl życia
Kobiety w Japonii muszą nosić nazwisko męża. Sprawa trafiła pod lupę ONZ
Styl życia
Korea Południowa wręcza medale za rodzenie dzieci. W tle kryzys demograficzny
Styl życia
Ikigai: na czym polega japońska sztuka poszukiwania sensu istnienia