Czy można przedawkować kawę? Oto, co się dzieje z ciałem, gdy ma nadmiar kofeiny

Gdy serialowy Richard Castle wręczył współprowadzącej liczne śledztwa detektyw Kate Beckett pierwszy kubek kawy, sceptyczna profesjonalistka spojrzała na niego nieco łaskawszym wzrokiem. Z każdą kolejną porcją, regularnie dostarczaną o poranku, relacja zacieśniała się, a moment, w którym ekscentryczny pisarz współpracujący z nowojorskim wydziałem zabójstw zakupił ekspres do kawy umieszczony w biurowej kuchni, stał się na tyle istotny w budowaniu więzi, że poświęcono mu osobny odcinek. Najważniejsze rozmowy serialu „Castle” odbywały się właśnie przy dźwiękach wydawanych przez ulubione urządzenie kuchenne oraz w tle generowanej przez nie pary przy zaparzaniu kolejnych filiżanek kawy.

Choć kubki z kawą powinny znaleźć się na liście aktorów występujących we wszystkich odcinkach serialu, to jednak o przedawkowaniu kofeiny nie ma tutaj mowy, a detektyw Beckett i wiernie jej towarzyszący pisarz pomagający w rozwikłaniu zagadek kryminalnych, bez porannej dawki ulubionego napoju nie podejmą żadnych rozsądnych decyzji. Czy przy tak dużych ilościach kofeiny istnieje ryzyko uodpornienia się na jej działanie? Zapytaliśmy o to dr inż. Alicją Ponder z Katedry Żywności Funkcjonalnej i Ekologicznej warszawskiej Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego.

Czytaj więcej

Styl życia

Slow mornings: dlaczego spokojne rozpoczęcie dnia służy zdrowiu?

Czy przy natłoku codziennych zobowiązań pomysł na powolne, leniwe poranki, jest możliwy do zreali...

Jaka dawka kofeiny jest bezpieczna dla dorosłego człowieka i czy można tę granicę przekroczyć?

Tak, istnieje takie zjawisko jak „za dużo kawy” i stąd efekty przedawkowania kofeiny. Mówi się o tym, że jest to od 300 do 400 miligramów kofeiny na dobę. Czyli mniej więcej 3-4 filiżanki espresso. Warto podkreślić, że jest to dopuszczalna dzienna norma kawy, więc ważne, aby tę ilość rozłożyć w ciągu doby. Jeśli ktoś przyjmie taką dawkę na raz lub dodatkowo dostarcza sobie kofeinę w postaci napojów energetycznych, to łatwo może dojść do przekroczenia tej normy. Oczywiście każdy ma inną tolerancję na kofeinę i są osoby, które nawet po 100 miligramach będą czuły się źle i doświadczą efektów przedawkowania. Z drugiej strony są i tacy konsumenci, którzy piją kawę, energetyki, a nawet łykają suplementy – jak to jest w przypadku sportowców – i nie odczuwają efektu przedawkowania. Jest to zatem kwestia indywidualna, ale istnieją pewne normy, czyli wspomniane 300-400 miligramów kofeiny na dobę.

Z jakimi skutkami ubocznymi trzeba się liczyć w przypadku przekroczenia wskazanej normy?

W pierwszej kolejności można odczuć ogólne roztrzęsienie całego organizmu. Następuje rozproszenie i trudność w skupieniu uwagi, co jest o tyle zaskakujące, że kawa powinna sprzyjać bardziej efektywnej pracy i umiejętności koncentracji. Natomiast w takich okolicznościach trudno o skupienie: trzęsą się dłonie, przyspiesza bicie serca, wzrasta ciśnienie krwi, pojawia się ból głowy, nudności. Osoby, które mają problem z glikemią również odczują spadek poziomu glukozy we krwi. Dochodzi do niedocukrzenia organizmu, co tym bardziej potęguje negatywne skutki przedawkowania kofeiny. Niska glukoza we krwi może też doprowadzić do wystąpienia nadmiernej potliwości.

Czytaj więcej

Styl życia

Dieta planetarna: na czym polega i komu może służyć? Ekspert ocenia

Dieta planetarna, według najnowszych badań, zmniejsza ryzyko wystąpienia nadciśnienia tętniczego,...

Czy przy nadmiernym spożywaniu kofeiny można uodpornić się na jej działanie?

Tak, można się uodpornić na działanie kofeiny, jeśli regularnie zwiększa się dawkę dobową. Wówczas, nawet przy sporych ilościach spożywanej kawy nie odczuwa się już efektów pobudzenia. Pije się kawę ze względów smakowych i można to zrobić nawet bezpośrednio przed snem, bez ryzyka wystąpienia bezsenności. Podobnie jest w przypadku innych używek – bo jednak kawa do nich należy – z czasem trzeba przyjmować więcej, aż w pewnym momencie organizm uodporni się na ich działanie.

Jakie są korzyści wynikające ze spożywania kofeiny?

Kawa jest demonizowana, zupełnie niepotrzebnie! Przy zachowaniu zdrowego rozsądku ma bardzo korzystny wpływ na organizm. Zostało przeprowadzonych wiele badań naukowych, w szczególności na grupach sportowców, i okazuje się, że kofeina zwiększa wydolność organizmu. Sportowcy często piją kawę przed wzmożonym wysiłkiem fizycznym lub przyjmują kofeinę w postaci suplementów. Wtedy trening jest dużo bardziej efektywny. Jeśli ktoś ma uczucie senności po nieprzespanej nocy, to w wyniku spożycia kawy następuje pobudzenie organizmu. Oczywiście kawa nie zastąpi snu! Osoby, które mają niskie ciśnienie i odczuwają skutki zmian pogodowych w postaci choćby bólu głowy, po wypiciu kawy, mogą zauważyć, że ból ustępuje. W naszym laboratorium kawa jest częstym materiałem badawczym i rzeczywiście można potwierdzić, że zawiera mnóstwo korzystnych dla zdrowia substancji takich jak polifenole, które są przeciwutleniaczami. One mają efekt prozdrowotny: wykazują działanie ograniczające występowanie nowotworów. Badania naukowe prowadzone na całym świecie pozwoliły udowodnić, że regularna konsumpcja kawy może przyczynić się do ograniczenia występowania niektórych typów nowotworów.

Czyli i w przypadku spożywania kawy warto zachować umiar i stosować się do wyznaczonych norm?

Oczywiście, jak w wielu kwestiach, również i w przypadku kofeiny to właśnie dawka czyni truciznę.

Czytaj więcej

Styl życia

Ile dodatkowych kalorii potrzebuje kobieta w ciąży? Są precyzyjne ustalenia

Badanie wykazało, że w trakcie ciąży kobietom potrzeba nadwyżki 50.000 kalorii, aby w pełni sił p...

Po kawę coraz częściej sięgają nastolatki, ponieważ spotkania w popularnych kawiarniach stały się nieodłączną częścią ich życia towarzyskiego. Czy istnieje jakaś dolna granica wiekowa, której należy przestrzegać przed przystąpieniem do regularnego spożycia kofeiny?

Tak, jak najbardziej! Młode osoby, nastolatki, mające posturę dziecka i niższą masę ciała niż osoby dorosłe, tym bardziej nie powinny przekraczać wskazanych dawek. Dzieci, młodzież i kobiety w ciąży to podstawowe grupy ryzyka w kwestii przyjmowania kofeiny. Powinny one zwrócić szczególną uwagę na spożywanie kawy. Dzieciom oczywiście nie zaleca się picia kawy w ogóle. Natomiast co do kobiet w ciąży: jeśli dobrze tolerują kofeinę, mogą sięgnąć po ten napój, jednak najważniejsze jest to, aby obserwować reakcję organizmu, ale też ograniczyć dawki. Wprawdzie według dostępnych badań naukowych dawka w przypadku kobiet w ciąży nie powinna przekroczyć 200 mililitrów, to jednak warto potraktować tę kwestię indywidualnie, dostosowując porcje do własnych potrzeb. Większość kobiet odstawia kawę na czas ciąży, obawiając się o zdrowie dziecka, ale i mając na uwadze niższą tolerancję na kofeinę.