Ser i czekolada mają prozdrowotne właściwości? Dietetyczka komentuje wyniki badania

Z badania opublikowanego na łamach „Journal of Alzheimer's Disease” wynika, że umiarkowane spożycie sera, gorzkiej czekolady i czerwonego wina może korzystnie wpływać na zdrowie. Czy rzeczywiście powinny być to produkty pierwszego wyboru?

Publikacja: 27.03.2025 13:29

Dr n. med. Anna Lewitt: Nadmiar tłuszczów, cukrów czy alkoholu może negatywnie wpłynąć na zdrowie, d

Dr n. med. Anna Lewitt: Nadmiar tłuszczów, cukrów czy alkoholu może negatywnie wpłynąć na zdrowie, dlatego nie można określić ich „bezpiecznej” dawki.

Foto: Adobe Stock

W zorganizowanym przez UK Biobank badaniu wzięło udział 1929 uczestników w wieku 46-77 lat. Przez dziesięć lat obserwowano reakcje ich organizmów na produkty, których zwykle nie utożsamia się ze zdrowym trybem życia: żółty ser, gorzką czekoladę i czerwone wino. Przed przystąpieniem do analizy ankietowani odpowiadali na szereg szczegółowych pytań związanych z ich stanem zdrowia, nawykami żywieniowymi, poziomem aktywności fizycznej, a także przebytymi chorobami. Sprawdzano ich masę ciała, poziom cukru we krwi, pobierano próbki moczu, a także analizowano wskaźniki BMI. Pomiary powtarzano cyklicznie raz do roku.

Tak przeprowadzone badania pozwoliły ustalić, że wskazane produkty mogą, wbrew powszechnemu przekonaniu, korzystnie wpływać na zdrowie: flawanoidy zawarte w gorzkiej czekoladzie wspomagają pracę serca i mózgu, ser wzmacnia kości i jelita, a rezweratrol zawarty w czerwonym winie wspomaga zdrowie serca i zmniejsza stany zapalne. Czy jednak racjonalna dieta powinna uwzględniać te produkty, a w ich konsumpcji należy zachować umiar? Kwestie te omawiamy z dr n. med. Anną Lewitt, dietetykiem klinicznym, absolwentką Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.

Czytaj więcej

Ustalono, że czekolada pomaga kobietom w pewnym wieku spalać tłuszcz. Jak trzeba ją jeść?

Czy rzeczywiście spożywanie wskazanych produktów w niewielkich ilościach może przyczynić się do poprawy stanu zdrowia, a konkretniej do poprawy pracy serca, wzmocnienia kości czy wzmożonej pracy mózgu?

Ser żółty, gorzka czekolada oraz czerwone wino to produkty, które nie kojarzą się z zasadami zdrowego odżywiania. Prędzej znajdziemy je na liście produktów niezalecanych w diecie niż tych dozwolonych. Jednak warto przyjrzeć się im bliżej, ponieważ mogą one mieć pewne korzyści zdrowotne. Wino zawiera alkohol, który w żadnym wypadku nie jest korzystny dla zdrowia. Czerwone wino bywa jednak rozpatrywane jako produkt potencjalnie korzystny dla zdrowia ze względu na zawartość rezweratrolu. Liczne badania sugerują, że rezweratrol może pozytywnie wpływać na układ krążenia, m.in. poprzez działanie przeciwutleniające, przeciwzapalne oraz poprawiające funkcję śródbłonka naczyń krwionośnych. Zawartość rezweratrolu w winie może się znacznie różnić w zależności od rodzaju wina, regionu uprawy winogron i procesu produkcji. Czerwone wino zawiera rezweratrol w dawce od 0,2 do 5,8 mg/litr wina, a białe wino znacznie mniej, zwykle poniżej 0,1 mg/litr wina. Warto jednak zaznaczyć, że rezweratrol można przyjmować również w formie suplementów. Suplementy diety zawierające rezweratrol są często standaryzowane na określoną dawkę, np. 100 mg, 250 mg lub 500 mg na kapsułkę. Aby uzyskać równoważną ilość rezweratrolu z wina, musielibyśmy spożyć jego bardzo duże ilości. Dla porównania: typową dawkę 100 mg rezweratrolu, dostępną w 1 tabletce suplementu, uzyskamy dopiero po wypiciu od 17 do nawet 500 litrów czerwonego wina, ponieważ różne rodzaje czerwonego wina różnią się istotnie pod względem zawartości tej substancji. Potencjalne korzyści zdrowotne związane ze spożyciem sera żółtego mogą wynikać z faktu, że jest on źródłem wapnia i białka, które wspierają zdrowie kości i zębów. Ponadto ser żółty zawiera witaminy ważne dla organizmu, takie jak witamina A, D, B12 oraz fosfor. Gorzka czekolada, szczególnie ta zawierająca co najmniej 80 proc. kakao, jest bogata w antyoksydanty i flawonoidy. Składniki te mogą pomóc w ochronie przed stresem oksydacyjnym, wspierać pamięć oraz zmniejszać ryzyko chorób serca. Należy jednak podkreślić, że korzyści te są często dyskutowane w kontekście umiarkowanego spożycia tych produktów, a nie ich nadmiernej konsumpcji.

Czytaj więcej

Dirty wellness. Na czym polega nowy trend w prowadzeniu zdrowego stylu życia?

Zatem jakie ilości wskazanych produktów można uznać za korzystne dla zdrowia, a kiedy ich konsumpcja staje się niebezpieczna?

Musimy zdawać sobie sprawę, że omawiane produkty nie należą do tych o wysokiej wartości odżywczej. Bezwzględnie nie powinny one często gościć w naszej diecie – a już na pewno nie codziennie. Aby lepiej zrozumieć, dlaczego tak jest, warto przyjrzeć się ich składowi:

  • Plaster żółtego sera (15 g) dostarcza 57 kcal: 4,3 g białka, 4,5 g tłuszczu (w tym ponad 50 proc. to tłuszcze nasycone) oraz 0,5 g soli.
  • Jedna kostka gorzkiej czekolady 80 proc. (13 g) zawiera 66 kcal: 1,3 g białka, 5,6 g tłuszczu (w tym ponad 60 proc. to tłuszcze nasycone) oraz 2,6 g węglowodanów (z czego 90 proc. stanowią cukry).
  • Porcja czerwonego wina (150 ml) dostarcza 102 kcal oraz średnio tylko 0,3 mg rezweratrolu.

W dobrze zbilansowanej diecie tłuszcze powinny stanowić 20-35 proc. całkowitego dziennego zapotrzebowania kalorycznego. Z kolei tłuszcze nasycone powinny stanowić mniej niż 10 proc. całkowitego dziennego spożycia kalorii. W przypadku osób z podwyższonym ryzykiem chorób serca zaleca się dalsze ograniczenie, aby stanowiły mniej niż 7 proc. Dla osoby o dziennym zapotrzebowaniu kalorycznym wynoszącym 2000 kcal: energia z tłuszczów nie powinna przekraczać ogółem 400-700 kcal (20-35%), co odpowiada około 44-78 g tłuszczu dziennie (1 g tłuszczu = 9 kcal), a energia z tłuszczów nasyconych powinna wynosić mniej niż 200 kcal (10 proc.), czyli mniej niż 22 g dziennie. W związku z powyższym lepszym wyborem będą owoce i warzywa, które są bogatym źródłem przeciwutleniaczy i flawonoidów. Zalecaną dietą, zgodną z zasadami prawidłowego odżywiania, jest ta uboga w nasycone kwasy tłuszczowe i tłuszcze typu trans (obecne np. w serze żółtym czy gorzkiej czekoladzie), a bogata w nienasycone kwasy tłuszczowe, których źródłem są np. tłuste ryby morskie. Nadmiar tłuszczów, cukrów czy alkoholu może negatywnie wpłynąć na zdrowie. W przypadku alkoholu nie można określić ich „bezpiecznej” dawki, zaś w kwestii cukrów i tłuszczów należy zachować umiar. Jeśli jednak zdecydujemy się na ich spożycie, kluczowe jest zachowanie umiaru – zwłaszcza w ramach zrównoważonej diety.

Czytaj więcej

Piwo zmniejsza mózg? Nowe wyniki badań

Z jakimi skutkami należy liczyć się przy nadmiernym spożywaniu wymienionych produktów?

Możemy zadać sobie pytanie: czy wino jest zdrowe ze względu na zawartość rezweratrolu? Choć rezweratrol może wykazywać korzystne właściwości, spożywanie dużych ilości wina w celu uzyskania korzyści zdrowotnych jest błędem. Nadmierne spożycie alkoholu może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, takich jak uszkodzenie wątroby, nadciśnienie czy zwiększone ryzyko chorób serca. Podobnie sprawa wygląda w przypadku gorzkiej czekolady. Jej nadmierne spożycie może prowadzić do przyrostu masy ciała oraz problemów z poziomem cukru we krwi, ponieważ jest ona bogata w kalorie i cukier. Z kolei ser żółty, choć zawiera cenne składniki odżywcze, jest również bogaty w tłuszcze nasycone i sól. W nadmiarze może to przyczyniać się do problemów z układem sercowo-naczyniowym, takich jak nadciśnienie czy podwyższony poziom cholesterolu. Jedzmy więc sery ze smakiem, ale i z umiarem.

Jeśli dbałość o szczupłą sylwetkę i chęć przestrzegania zasad zdrowej diety uniemożliwiają spożywanie takich przysmaków, czy istnieją odpowiedniki, których wpływ na masę ciała nie będzie odczuwalny?

Jeśli chcemy schudnąć, warto całkowicie zrezygnować z alkoholu, ponieważ spowalnia on metabolizm. Dodatkowo zarówno słodycze, jak i alkohol są niezdrowe i mogą negatywnie wpłynąć na sylwetkę. Mam nadzieję, że znikną one z Państwa jadłospisu na stałe – ewentualnie z wyjątkiem okazjonalnych, świątecznych przyjemności. Gorzka czekolada oraz ser żółty są źródłem tłuszczu, a regularne przekraczanie dziennego zapotrzebowania na tłuszcz może prowadzić do nadwagi. Dlatego wybierając produkty spożywcze, warto sprawdzać ich skład – na etykietach, w tabelach kalorycznych lub w wiarygodnych źródłach internetowych. W codziennej, zdrowej diecie powinny znaleźć się produkty zbożowe (np. kasze, makarony pełnoziarniste, płatki owsiane górskie), owoce i warzywa, zdrowe tłuszcze (takie jak oliwa z oliwek, nasiona i orzechy) oraz źródła białka (np. chude mięso, ryby, jaja i nabiał). Równie ważne jest ograniczenie spożycia przetworzonych produktów, fast foodów, słodkich napojów, alkoholu, słodyczy i słonych przekąsek.

Czytaj więcej

Kobiety szybciej niż mężczyźni zapadają na chorobę alkoholową

W jakich okolicznościach należy wykluczyć z diety powyższe produkty?

Nie są to produkty odpowiednie dla osób zmagających się ze schorzeniami metabolicznymi ani dla tych, które stosują specjalistyczne diety. Zalecenia żywieniowe dla osób z chorobami serca obejmują m.in. ograniczenie tłuszczów nasyconych, które znajdują się m.in. w czekoladzie. Dodatkowo, w przypadku chorób wątroby, należy unikać zarówno alkoholu (w tym czerwonego wina), jak i tłustych, ciężkostrawnych produktów. Alkohol odwadnia organizm i stymuluje syntezę puryn, co prowadzi do zwiększenia stężenia kwasu moczowego – im mniej wody w organizmie, tym wyższe jego stężenie. Warto również podkreślić, że te produkty nie są odpowiednie dla osób z nadwagą, ponieważ charakteryzują się wysoką kalorycznością. Najlepszym sposobem na ustalenie optymalnej diety jest konsultacja z dietetykiem klinicznym. Moim zdaniem nie powinny to być produkty pierwszego wyboru. Nie doszukujmy się prozdrowotnych właściwości czerwonego wina, sera żółtego czy gorzkiej czekolady. Zamiast tego sięgnijmy po zdrowe produkty, które warto włożyć do koszyka na zakupy, a w konsekwencji – na talerz. Dobrze zbilansowana dieta przypomina układankę – aby osiągnąć pożądany efekt, trzeba precyzyjnie połączyć wszystkie elementy, czyli główne grupy składników odżywczych: białka, tłuszcze i węglowodany, a także witaminy i składniki mineralne. Wymienione składniki powinny być spożywane w odpowiednich proporcjach, aby nasza racjonalna dieta spełniała wszystkie swoje funkcje.

Informacje o rozmówczyni

dr n. med. Anna Lewitt

Dietetyk kliniczny, absolwentka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, założycielka i właścicielka Centrum Medycznego Treningu Osobistego i Dietetyki-EGO w Warszawie. Specjalizuje się w profilaktyce i leczeniu chorób przewlekłych niezakaźnych, przede wszystkim chorób cywilizacyjnych – dietozależnych: cukrzycy, choroby wieńcowej, nadciśnienia tętniczego, nowotworów oraz nadwagi i otyłości. Prowadzi także terapię u osób z różnymi zaburzeniami układu hormonalnego, jak na przykład choroby tarczycy czy w przypadkach niepłodności. Z powodzeniem pomaga również osobom z chorobami jelit (m.in. wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba Leśniowskiego-Crohna, zespół jelita drażliwego, zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego (SIBO), a także osobom z zaburzeniami odżywiania.

W zorganizowanym przez UK Biobank badaniu wzięło udział 1929 uczestników w wieku 46-77 lat. Przez dziesięć lat obserwowano reakcje ich organizmów na produkty, których zwykle nie utożsamia się ze zdrowym trybem życia: żółty ser, gorzką czekoladę i czerwone wino. Przed przystąpieniem do analizy ankietowani odpowiadali na szereg szczegółowych pytań związanych z ich stanem zdrowia, nawykami żywieniowymi, poziomem aktywności fizycznej, a także przebytymi chorobami. Sprawdzano ich masę ciała, poziom cukru we krwi, pobierano próbki moczu, a także analizowano wskaźniki BMI. Pomiary powtarzano cyklicznie raz do roku.

Pozostało jeszcze 95% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Zdrowie
Emocje mogą poważnie uszkadzać serce. Ustalono, jak dokładnie to działa
Materiał Partnera
Konieczność transformacji energetycznej i rola samorządów
Zdrowie
Dietetyczka Katarzyna Błażejewska-Stuhr: Jedzenie powinno być źródłem przyjemności
Zdrowie
Nowe badanie pokazało, jak naprawdę menstruacja wpływa na zdolności intelektualne kobiet
Zdrowie
Stanowczy komunikat Emmy Heming Willis. O co apeluje żona Bruce’a Willisa?
Materiał Partnera
Warunki rozwoju OZE w samorządach i korzyści z tego płynące
Zdrowie
Dieta Portfolio. Na czym polega model żywienia inspirowany światem finansów?
Materiał Promocyjny
Suzuki Moto Road Show już trwa. Znajdź termin w swoim mieście