Ćwiczenia umysłu równie ważne jak rozwijanie muskulatury? Specjalista wyjaśnia

75-letnia Cath Bowie pod pseudonimem Grumpygran1948 podbija świat popularnej gry video Fortnite. Gra dla zabawy, ale, jak zaznacza, dba o słownictwo używane w trakcie interakcji z innymi uczestnikami. Relacjonowane przez seniorkę przygody w grze na żywo zaczęły niespodziewanie cieszyć się sporym zainteresowaniem, a gdy dołączył do niej popularny YouTuber SypherPK, ich pierwsza wspólna rozgrywka przyciągnęła przed ekrany komputerów 500,000 widzów. 75-latka ze Szkocji może i traktuje swoje zajęcie jak świetną zabawę, ale takie spędzanie czasu pozwala też nieustannie stymulować mózg i wspomagać jego rozwój.

Podobnie jest z grą na instrumentach muzycznych. Popularne aktorki, oprócz sukcesów w świecie filmowym, mogą również poszczycić się umiejętnościami w sferze muzycznej: Jennifer Garner świetnie gra na saksofonie, Halle Berry na flecie, a Meryl Streep na potrzeby roli niezłomnej edukatorki muzycznej w filmie biograficznym „Music of the Heart” nauczyła się grać na skrzypcach. Jakie inne aktywności pozwalają stymulować pracę mózgu i zapewniać jego nieustanny rozwój? Na te pytania odpowiada Wiesław Sikorski, doktor habilitowany nauk humanistycznych, pedagog społeczny, praktykujący terapeuta rodzinny, specjalista HR Business Partner.

Czytaj więcej

Styl życia

Ma 75 lat i gra w Fortnite: To była miłość od pierwszego wejrzenia - mówi Cath Bowie

Cath Bowie ma 75 lat i 24-letniego wnuka. Pod pseudonimem Grumpygran1948 podbija świat popularnej...

Doskonalenie zdolności muzycznych w każdym wieku

Dobroczynny wpływ nauki gry na instrumentach na pracę i rozwój mózgu został udowodniony naukowo. – Potwierdzają to między innymi badania przeprowadzone przez naukowców z Düsseldorfu. Dzięki neuroobrazowaniu przy użyciu rezonansu magnetycznego (MRI), odkryli oni, że mózgi muzyków (konkretnie skrzypków, pianistów i gitarzystów), przede wszystkim tych, którzy zaczęli obcować z instrumentem przed siódmym rokiem życia, wyróżniają się powiększoną przednią częścią spoidła wielkiego, zwanego też ciałem modzelowatym. Spoidło to jest kłębem wiązek komórek nerwowych, które spajają ze sobą lewą i prawą półkulę mózgową. Większe ciało modzelowate sprawia, że może zmieścić się w nim więcej włókien neuronalnych, tzn. aksonów. Ponadto jest tam też przypuszczalnie lepiej rozwinięta osłonka mielinowa, która ma ogromne znaczenie dla właściwego i szybkiego przekazywania impulsów. Łącznie to musi sprzyjać sprawniejszemu przesyłaniu informacji oraz lepszej współpracy i komunikacji między obiema półkulami. Dla uprawiających muzykę to istotne, ponieważ przednia część ciała modzelowatego wiąże zwłaszcza czołowe obszary ruchowe (motoryczne) oraz korę przedczołową – rejony ważne dla rozwoju umiejętności muzycznych – wyjaśnia specjalista.

Wprawdzie nabywanie umiejętności muzycznych odbywa się skutecznie we wczesnych etapach życia, to jednak, zgodnie z obserwacjami naukowców, można je nieustannie rozwijać i doskonalić również w późniejszych latach. – Niemieccy badacze z Düsseldorfu wykazali, że ćwiczenie gry na jakimś instrumencie muzycznym od najwcześniejszych lat spowodowało, że plastyczny mózg wytworzył połączenia między zaangażowanymi w te czynności obiema półkulami. W efekcie zwiększyła się też ich zdolność do kooperacji i umiejętności muzyczne ćwiczącego. Stąd prosty wniosek, że zdolności czy pasje muzyczne można organicznie rozwijać i doskonalić – podkreśla pedagog społeczny.

Czytaj więcej

Zdrowie

Czym karmić mózg, by się rozwijał? Ekspertka wyjaśnia

O tym, jak właściwie dobrana dieta i regularne posiłki pomagają w odpowiednim funkcjonowaniu mózg...

Gry video a lepsza kontrola uwagi

Nie tylko rozwój umiejętności muzycznych pozytywnie wpływa na stymulowanie mózgu do nieustannego rozwoju. Porównywalne efekty zaobserwowano też wśród osób aktywnie uczestniczących w rozgrywkach video. Nabywane w wirtualnym świecie umiejętności przekładają się na sposób działania w wielu realnych sytuacjach. – Tak samo dobroczynny wpływ na mózg ma korzystanie z gier video. C. Shawn Green i Daphne Bavelier wykazali, że osoby grające w gry video, zwłaszcza gry akcji, osiągały dużo lepsze wyniki w testach wymagających uwagi wzrokowej. Wielu innych badaczy ustaliło, że gry video przyczyniają się do zwiększenia prędkości przetwarzania informacji, lepszej kontroli i przerzutności uwagi. Ponadto korzystający z gier wideo uzyskują wyższe wyniki niż osoby niegrające w zadaniach percepcyjnych, percepcyjno-ruchowych i wzrokowo-przestrzennych, a także w tradycyjnych narzędziach psychologicznych mierzących sprawność przetwarzania bodźców wzrokowych – zauważa terapeuta rodzinny.

Jak wyjaśnia dr hab. Sikorski, jednym z mechanizmów działania gier wideo na stymulowanie i rozwój mózgu jest dostarczanie ich użytkownikom pobudzającego, nowego i zarazem złożonego interakcyjnie otoczenia. – Gry wideo dostarczają pewnego rodzaju wzbogaconego środowiska, które według badaczy ma ogromne znaczenie dla rozwoju procesów poznawczych: pamięci, myślenia, spostrzegania, uwagi itd., oraz tworzenia się nowych neuronów (tzw. neurogeneza) i połączeń między nimi (synaptogeneza). U schyłku ubiegłego wieku wykazano na myszach, że także u dorosłych gryzoni powstają w hipokampie nowe komórki nerwowe, ale dzieje się tak jedynie wówczas, gdy te osobniki przebywają w ciekawym otoczeniu. Niespełna rok później dostrzeżono podobne zależności w ludzkim mózgu – tłumaczy rozmówca.

Czytaj więcej

Zdrowie

Piwo zmniejsza mózg? Nowe wyniki badań

Do szeregu negatywnych konsekwencji wynikających z nadużywania alkoholu warto dodać kolejną: piwo...

Inne sposoby na ćwiczenie umysłu

Osoby, które nie zostały obdarzone talentem muzycznym, ani też nie odczuwają zainteresowania grami video, mają do wyboru szereg innych aktywności, których praktykowanie przełoży się pozytywnie na pracę i rozwój mózgu. – Dysponujemy prawie taką samą ilością ćwiczeń umysłu, jak istnieje wiele sposobów na rozwijanie muskulatury. Do najpopularniejszych i zarazem najskuteczniejszych można zaliczyć: edukację przez całe życie, naukę języków obcych, wzbogacanie rodzimego słownictwa, różnego rodzaju łamigłówki, aktywność plastyczną (malowanie, rzeźbienie), taniec, czytanie książek, wspomniane granie na instrumentach muzycznych. Każdorazowo, gdy uczymy się czegoś nowego, nawet jednego nowego słowa, jakość zakończeń nerwowych (synaptycznych) wzrasta i poprawia się sprawność przewodzenia impulsów między neuronami – wymienia pedagog społeczny.

Terapeuta proponuje też praktykowanie mniej skomplikowanych, ale skutecznych ćwiczeń przeznaczonych dla osób nie dysponujących nadmiarem czasu wolnego, ani też nie mających sposobności podejmowania działań poza domem lub z użyciem specjalistycznego sprzętu. – Gra w szachy, warcaby, gry planszowe, brydża, a także rozwiązywanie różnego typu krzyżówek, rebusów itp., utrzymujących nasz umysł w stanie aktywności; zażywanie ruchu: codzienne, urozmaicone gimnastykowanie się, spacerowanie na świeżym powietrzu i stosowanie ćwiczeń rozciągających, a nawet liczenie osób znajdujących się w pomieszczeniu, do którego dopiero co weszliśmy – wymienia.