Empatyczne przywództwo - na czym polega i kiedy się opłaca ten styl zarządzania?

Managerowie wykazujący wysoki poziom empatii są postrzegani jako bardziej skuteczni, a ich zespoły osiągają lepsze wyniki. Czy jednak taki styl zarządzania może w pewnych okolicznościach okazać się nieskuteczny? Psycholog komentuje.

Publikacja: 24.02.2025 11:39

Empatyczne przywództwo to świadome i strategiczne podejście do zarządzania, które opiera się na aute

Empatyczne przywództwo to świadome i strategiczne podejście do zarządzania, które opiera się na autentycznej trosce o ludzi.

Foto: Adobe Stock

Serialowa Morgan Gillory samotnie wychowuje troje dzieci i sprawnie łączy obowiązki rodzicielskie z dorywczą pracą u boku doświadczonego detektywa w pobliskim komisariacie policji. Jej ponadprzeciętne umiejętności kojarzenia faktów, zapamiętywania ciągów liczb i znaków oraz rozwiązywania najtrudniejszych zagadek nie idą jednak w parze z nieposkromionym temperamentem i dość swobodnym podejściem do kwestii stylizacji prezentowanych w miejscu pracy. Sceptyczny kolega z komisariatu, doświadczony detektyw Adam Karadec, początkowo nie wykazuje chęci przyjęcia niepokornej Morgan do swojego zespołu. Jego przełożona, Selena Soto, ma jednak przeświadczenie, że zdolności Morgan okażą się przydatne w przypadku prób rozwikłania najbardziej skomplikowanych zagadek kryminalnych, a niekonwencjonalne metody działania sprytnej mamy trojga dzieci pozwolą spojrzeć na każdy napotkany problem z innej niż dotychczas perspektywy.

Empatyczna szefowa wykazała się intuicją i zrozumieniem wobec przekornej Morgan, która, zgodnie z tytułem serialu „Genialna Morgan”, ze swoich służbowych obowiązków wywiązuje się bez zarzutu. Nie każdy przypadek przyjęcia nowej osoby do zespołu odbywa się w sposób poprzedzony tak ostrą wymianą poglądów, jak miało to miejsce na ekranie. Jednak wielu leaderów czy managerów zarządzających swoimi zespołami potrafi trafnie ocenić umiejętności poszczególnych pracowników, wykazując się zrozumieniem wobec ich słabszych cech. Jaką wartość dla danej firmy stanowi empatyczny przywódca i czy taki styl zarządzania może w pewnych okolicznościach okazać się nieskuteczny? Zagadnienia te omawiamy z Mają Branką, psychologiem, certyfikowaną terapeutką poznawczo-behawioralną.

Czytaj więcej

Ile można zarobić, będąc freelancerką? Branżowy raport podaje bardzo zachęcające kwoty

Na czym polega empatyczne przywództwo?

Empatyczne przywództwo to świadome i strategiczne podejście do zarządzania, które opiera się na autentycznej trosce o ludzi. Leader, który kieruje się empatią, rozumie, że potrzeby i emocje członków zespołu mają kluczowe znaczenie dla osiągania wspólnych celów. Badania przeprowadzone przez Center for Creative Leadership pokazują, że managerowie wykazujący wysoki poziom empatii są postrzegani jako bardziej skuteczni, a ich zespoły osiągają lepsze wyniki. Empatia wpływa również na wyższy poziom zaangażowania pracowników oraz mniejszą rotację, co przekłada się na stabilność i długoterminowy rozwój organizacji. Daniel Goleman, autor koncepcji inteligencji emocjonalnej, wskazuje, że empatia to jeden z filarów skutecznego przywództwa, pozwalający liderom nie tylko na lepsze rozumienie swoich pracowników, ale również na skuteczniejsze zarządzanie ich potencjałem.

Jakimi cechami charakteryzuje się osoba, którą można określić mianem empatycznego leadera?

Przede wszystkim potrafi aktywnie słuchać – nie tylko odbiera komunikaty, ale również zadaje pytania, dopytuje i upewnia się, że naprawdę rozumie drugą stronę. Taka postawa sprawia, że pracownicy czują się wysłuchani i docenieni, co pozytywnie wpływa na ich zaangażowanie. Kolejną kluczową cechą jest zdolność do wczuwania się w emocje innych – umiejętność rozpoznawania nastrojów zespołu, wyczuwania napięć oraz reagowania w sposób adekwatny do sytuacji. Dzięki temu lider potrafi odpowiednio dostosować swój styl komunikacji oraz sposób motywowania zespołu. Empatyczni leaderzy budują również kulturę zaufania i szacunku. Nie boją się otwartej komunikacji, potrafią przyznać się do błędu, a także dają przestrzeń swoim pracownikom na wyrażanie opinii i dzielenie się pomysłami. To sprawia, że zespół działa w atmosferze współpracy, co sprzyja kreatywności i innowacyjności. Badania Uniwersytetu Michigan wykazały, że leaderzy o wysokim poziomie empatii są bardziej skuteczni w zarządzaniu zmianami oraz trudnymi sytuacjami. Zdolność do dostrzegania emocji i obaw pracowników pozwala im na skuteczniejsze przeprowadzanie zespołów przez okresy transformacji i kryzysów. Empatyczne przywództwo nie oznacza jednak pobłażliwości czy rezygnacji z egzekwowania wyników. Przeciwnie – leader, który rozumie swoich ludzi, potrafi stawiać im jasne wymagania i jednocześnie zapewniać wsparcie, którego potrzebują do osiągania sukcesów.

Czytaj więcej

Pada mit o emocjonalnym stylu zarządzania kobiet. Zaskakujące wyniki badania

Co z kolei zwykle cechuje leadera, dla którego empatia jest zjawiskiem obcym?

Brak empatii u leadera często prowadzi do autorytarnego stylu zarządzania, w którym nie uwzględnia się indywidualnych potrzeb pracowników. Badania przeprowadzone przez „Harvard Business Review” wskazują, że organizacje zarządzane przez liderów o niskim poziomie empatii charakteryzują się wyższym poziomem stresu wśród pracowników, co może prowadzić do obniżenia efektywności oraz wzrostu liczby zwolnień. W konsekwencji firmy te ponoszą wyższe koszty wynikające z konieczności rekrutacji i szkolenia nowych pracowników.

Jakie korzyści niesie ze sobą empatyczny styl zarządzania?

Empatyczne przywództwo to fundament nowoczesnego zarządzania, które przekłada się na sukces organizacji. Leaderzy, którzy wykazują zrozumienie, troskę i otwartość wobec swoich zespołów, budują środowisko sprzyjające zaangażowaniu i lojalności pracowników. Badania Gallupa wykazują, że zespoły kierowane przez empatycznych leaderów są o 21 proc. bardziej zaangażowane niż te, które funkcjonują pod przewodnictwem managerów pozbawionych tej cechy. Pracownicy czujący się doceniani i rozumiani chętniej angażują się w realizację celów firmy, a także rzadziej rozważają zmianę miejsca pracy, co wpływa na stabilność i niższą rotację kadry. Empatia ułatwia także komunikację i rozwiązywanie konfliktów. Leaderzy, którzy potrafią spojrzeć na sytuację oczami swoich pracowników, skuteczniej zarządzają trudnymi sytuacjami, budując atmosferę otwartości i wzajemnego szacunku. Dzięki temu zespoły pracują sprawniej, unikają niepotrzebnych napięć i szybciej znajdują rozwiązania problemów. Przejrzysta, oparta na empatii komunikacja sprawia, że relacje w organizacji są bardziej autentyczne i harmonijne, co bezpośrednio wpływa na komfort pracy oraz efektywność zespołów. Empatyczny styl zarządzania to także budowanie kultury organizacyjnej opartej na zaufaniu. Firmy, w których liderzy kierują się empatią, tworzą środowisko wspierające rozwój pracowników i pobudzające ich kreatywność. W takim miejscu ludzie czują się bezpiecznie, mogą swobodnie wyrażać swoje pomysły i angażować się w innowacyjne działania. To z kolei sprzyja wzrostowi konkurencyjności organizacji i umacnianiu jej pozycji na rynku. Empatia przyciąga również najlepsze talenty. Organizacje, które stawiają na wspierającą kulturę pracy, są bardziej atrakcyjne dla specjalistów szukających miejsc, w których będą mogli rozwijać się w przyjaznej i motywującej atmosferze. Pracodawcy, którzy budują swój wizerunek w oparciu o autentyczną troskę o ludzi, mają większe szanse na zatrzymanie wartościowych pracowników i pozyskanie nowych talentów.

Czytaj więcej

Nietypowe benefity dla pracowników szkodzą firmie. Jak działa zjawisko carewashing?

Czy – stosowany w nadmiarze lub w sposób niewłaściwy – styl zarządzania oparty na empatii może okazać się nieskuteczny i przełożyć się na zachwianie równowagi w zespole?

Empatia to fundament skutecznego przywództwa, ale jak każda wartość, stosowana w nadmiarze lub w niewłaściwy sposób, może prowadzić do zachwiania równowagi w zespole. Kluczowe jest znalezienie złotego środka między troską o dobrostan pracowników a skutecznym zarządzaniem organizacją. Badania psychologiczne pokazują, że nadmierna empatia może skutkować trudnościami w podejmowaniu niepopularnych, ale koniecznych decyzji. Leaderzy, którzy zbyt mocno koncentrują się na emocjach swoich pracowników, mogą unikać działań wymagających stanowczości – takich jak restrukturyzacja, rozwiązywanie konfliktów czy podejmowanie decyzji o zwolnieniach. W efekcie zespół może tracić jasność co do swoich priorytetów, a organizacja może odczuwać negatywne konsekwencje braku zdecydowanego kierownictwa. Innym wyzwaniem jest ryzyko faworyzowania niektórych pracowników. Nadmierna empatia może sprawić, że leader nieświadomie poświęca więcej uwagi określonym osobom, co może prowadzić do poczucia niesprawiedliwości w zespole i osłabienia morale. Brak jasno określonych granic w relacjach zawodowych to kolejne zagrożenie. Leaderzy, którzy stawiają na pełną otwartość emocjonalną, mogą nieświadomie zacierać różnicę między rolą przywódcy a przyjaciela, co w dłuższej perspektywie może prowadzić do problemów w zarządzaniu zespołem. Ważne jest, aby empatyczne podejście nie oznaczało rezygnacji z profesjonalizmu niezbędnego do efektywnego funkcjonowania organizacji. Aby uniknąć tych pułapek, empatię należy równoważyć asertywnością i konsekwencją.

W jakich okolicznościach empatia w biznesie może okazać się niewskazana?

Jednym z takich momentów jest kryzys lub presja czasowa. W sytuacjach wymagających natychmiastowej reakcji, nadmierne skupienie na emocjach pracowników może prowadzić do opóźnień w działaniu, a nawet do paraliżu decyzyjnego. Gdy firma staje przed trudnym wyborem – na przykład koniecznością restrukturyzacji, zwolnień czy szybkiej zmiany strategii – leader nie może pozwolić sobie na zbyt długie zastanawianie się nad indywidualnymi uczuciami każdej osoby. W takich chwilach empatia powinna iść w parze z pragmatyzmem i umiejętnością podejmowania trudnych, ale niezbędnych decyzji. Najskuteczniejsi liderzy to ci, którzy potrafią dopasować swoje podejście do kontekstu. Empatia jest jednym z filarów dobrego zarządzania, ale jej siła tkwi w równowadze. Prawdziwie mądry leader to ten, kto potrafi być wyrozumiały i wspierający, ale jednocześnie nie traci z oczu strategicznych celów organizacji.

Informacje o rozmówczyni

Maja Branka

Psycholog, certyfikowana terapeutka poznawczo-behawioralna, terapeutka Terapii Schematu, Kierownika ds. studenckich i kształcenia Szkoły Psychoterapii Centrum CBT EDU, wykładowca Uczelni Łazarskiego.

Serialowa Morgan Gillory samotnie wychowuje troje dzieci i sprawnie łączy obowiązki rodzicielskie z dorywczą pracą u boku doświadczonego detektywa w pobliskim komisariacie policji. Jej ponadprzeciętne umiejętności kojarzenia faktów, zapamiętywania ciągów liczb i znaków oraz rozwiązywania najtrudniejszych zagadek nie idą jednak w parze z nieposkromionym temperamentem i dość swobodnym podejściem do kwestii stylizacji prezentowanych w miejscu pracy. Sceptyczny kolega z komisariatu, doświadczony detektyw Adam Karadec, początkowo nie wykazuje chęci przyjęcia niepokornej Morgan do swojego zespołu. Jego przełożona, Selena Soto, ma jednak przeświadczenie, że zdolności Morgan okażą się przydatne w przypadku prób rozwikłania najbardziej skomplikowanych zagadek kryminalnych, a niekonwencjonalne metody działania sprytnej mamy trojga dzieci pozwolą spojrzeć na każdy napotkany problem z innej niż dotychczas perspektywy.

Pozostało jeszcze 92% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Biznes
Multitasking jest przereklamowany. Oto, jaki styl pracy daje dużo lepsze efekty
Biznes
Czas na zmianę: Ważna decyzja biznesowa Meghan Markle
Biznes
Szefowa Too Good To Go: Marzy mi się świat, w którym nie marnuje się jedzenia
Biznes
Ile można zarobić, będąc freelancerką? Branżowy raport podaje bardzo zachęcające kwoty
Biznes
Monika Rut, współwłaścicielka marki beBIO: Znane nazwisko niczego nie gwarantuje